Delfin hayvon. Delfinlar haqida qiziqarli ma lumotlar

Delfinlarning o’ziga xos xususiyati shundaki, ular hech qachon to’liq uxlamaydilar. Ular faqat dam olishadi, suv ustuni orasida muzlashadi va vaqti-vaqti bilan nafas olish uchun yuzaga suzib yurishadi. Delfinlar miya yarim sharlarining har birini o’z navbatida o’chirib qo’yishadi, shuning uchun ular doimo yarim bedor bo’lishadi.

O’zbekistonni 10 ta nodir hayvonlari

Buramashoqli echki- ovlanadigan hayvon, go’sht va teri beradi. Burama shoqli echkiQizil kitobga kiritilgan. Dunyo bo’ylab bunday echkilar qancha qolganligi–noma’lum, oz bo’lsa kerak. Lekin burama shoqli echkilarni ovlash davometmoqda, ovlash va tutishni rasmiy taqiqlangan bo’lsa ham. Hozirgi vaqtdaburama shoqli echkilar yo’qolib borayotgan hayvonlar turiga kiradi.

7. Oq quyruq

Oq quyruq –katta bo’lmagan oxu, baland oyoqli,yengil va harakatchan. Oq quyruqni hech kim bilan almashtirib bo’lmaydi, kattaboshi ishgan bukr tumshug’I bilan, ohirida katta bo’lmagan hartumcha bilan.Ohirgi o’n yillik davomida, oq quyruq bilan bog’liq bir nechta yangi muammotug’ilgan. Kolhozlarni tarqatilib ketishi dasht ekotizimlarga bo’lgan yaylovlaryuklamasini kamaytirdi, oldingi ulkan haydalgan yerlar qarovsiz qolib ketdi,dasht eko tizimlarni tiklash boshlandi, va demak oq quyruqlarga to’g’rikeladigan biotoplar maydoni kattalashgan. Boshqa tomondan – brakonyerlar tomonidanta’qib qilish sonlari ko’paygan. Brakonyerlikni, to’qsoninchi yillariniboshidan eng vahshiyona turi bo’lmish, hayvonlarni faqat shoxlari uchun ovlash,bunda dashtlarda yuzlab, minglab va hattoki o’n minglab oq quyruqlarnimurdalari qoldirib ketilgan.

8. Qulon

Yoqilg’I uchun saksaulni kesib tashlanishi va yoqilg’I mahsulotlarini tashlab yuborilishi iqlim o’zgarishiga olib keladi, global ahamiyatga ega bo’lgan jiddiy ekologik muammoga olib keladi. Bu ko’plab hayvonlar turini, shu qatorda qulonlarni nobud bo’lishiga olib keladi. Butun jahon tabiatni asrash ittifoqini ma’lumotlariga ko’ra, faqatgina ohirgi to’rtda yuz yilliklar davomida 62 tur sut emizuvchilarni o’nta otryadi yo’qolib ketgan.

9. Buhoro kiyigi Hangul

Aholinisonini oshishi bilan yaylov va shudgorga yangi yerlarni egallash bo’lmoqda.Orol tubidan tuz-chang aralashmalari olib chiqiladi, kollektorlar sezilarliko’payadi, bu suvlar sug’orish uchun ishlatiladi va yerlarni tuzlanishiga olibkeladi, eko tizimlarni cho’llanishi va degradatsiyasiga olib keladi, ayniqsaagro-ekotizimlarni. Butun dunyoda 1 400 ga yaqin kiyiklar saqlanibqolingan. 1981-1982 yillarda Baday-tugay qo’riqhonasiga 24ta kiyik olibkirilgan. Hozirgi kunda qo’riqhonada va yonidagi massivlarda 582 ta kiyikyashamoqda, bu esa butun jahon sonini uchdan biri.

10. Oq boshli umoy yoki ilonho’r

Yirikyirtqichni kattaligi huddi kalhat kabi. Quruq, ochiq landhsftlardan tog’yalangliklarigacha uchratish mumkin, agar relyief in qurishga yaroqli bo’lsa.Qoya, qiyaliklar, baland adirlarda in quradi. Dengiz ustidan 3 300 mbalandlikgacha tog’ga ko’tariladi.

Qaytaribbo’lmas va butunqamrovchi havf omili bo’lib – odam ho’jalig faoliyati natijasidagikelib chiqadigan tabiiy yashash joylari va ekotizimlarni zavoli: ulkanmaydonlarni haydash va zaharli himikatlar bilan dehqonchilik, meyorsiz chorvanio’tlatish, yog’och-butazor o’simliginitortish, yong’inlar, yo’l va aholi yashash joylarini qurish, tog’ ishlanmalariva qurilish mahsuloti, neft va gazni qazib olish.

Delfin hayvon. Delfinlar haqida qiziqarli ma’lumotlar

Delfinlar qanday hayvonlarga kiradi? Nima uchun odamlar doimo ularga alohida xushyoqishni his qilishgan? Delfinlar katta qiziqish ko’rsatib, odamlarga juda do’stona munosabatda bo’lishadi. Ushbu jonzotlar tomonidan cho’kib ketgan odamlarni qutqarish hollari ma’lum. Ular o’zlarini mashg’ulotlarga yaxshi qarz berishadi, chunki ular juda aqlli va aql bovar qilmaydigan aqlga ega. Delfinlar qaysi hayvonlarga tegishli ekanligi haqida maqolada muhokama qilinadi. Va shuningdek, ular qaerda yashashlari, qanday nafas olishlari va boshqa xususiyatlari haqida.

Delfinlar baliq emas

Delfinlar baliq emas. Tashqi tomondan ular shakli bilan ularga juda o’xshash bo’lsa-da. Delfin – sutemizuvchilar sinfidir. Ular tishli kitlarning pastki buyrug’i bo’lgan cetaceans buyrug’ining bir qismidir. Va ular dengiz va daryolarga bo’linadi. Dengiz delfinlari, daryo delfinlari esa daryo delfinlari yoki chuchuk suv deb nomlanadi.

Birinchi dengiz ochiq suzish, faqat vaqti-vaqti bilan katta daryolar og’zida suzish. Ikkinchisi juda kam tarqalgan; ular asosan toza ichki suv havzalarida uchraydi. Ammo vaqti-vaqti bilan ular sho’rlangan daryolar (suv bosgan daryolar) va qirg’oq dengiz sohillariga kirib boradilar. Dengiz delfinlaridan eng keng tarqalgani oddiy delfinlar va shishasimon delfinlardir. Keyinchalik ularni batafsil ko’rib chiqamiz.

umumiy tavsif

Delfin – tanasi cho’zinchoq bo’lgan dengiz hayvonidir, bu unga tom ma’noda soatiga taxminan 50 kilometr tezlikda suvdan o’tishga imkon beradi. Bunga terining yog’li sekretsiyalari ham yordam beradi. Jismoniy shaxslarning uzunligi 2 dan 4,5 metrgacha, vazni esa 150 dan 300 kilogrammgacha.

Ko’pgina hollarda, orqa tomonda, asosan, o’roq shaklida bo’lgan fin bor. Og’iz tumshug’iga o’xshaydi, tishlarning soni 272 ga etishi mumkin, bu sutemizuvchilar uchun rekord ko’rsatkichdir. Tishlar o’tkir baliqchalarga o’xshaydi, silliq baliqlarni ushlab turish uchun juda yaxshi.

Delfinlarning ko’zlari kichkina va ko’rish qobiliyati yomon. Bunday burun teshiklari yo’q, ularning o’rniga boshning tojida nafas bor. Delfinlar uzoq vaqt suvda bo’lishadi, ammo vaqti-vaqti bilan havo olish uchun yuzaga suzib yurishadi.

Delfinlar qanday qilib nafas oladi va uxlaydi?

Delfinlar – quloqlari etishmaydigan hayvonlar guruhi. Biroq, ular odatdagi ma’noda bo’lmasa ham, eshitish qobiliyatiga ega. Tovushlar delfinlar tomonidan ichki quloq va rezonator vazifasini bajaradigan peshonadagi havo sinuslari orqali seziladi. Delfinlar – bu ekolokatsiya qobiliyatiga ega bo’lgan hayvonlar. Ular zarracha xatosiz, ob’ekt aks etgan ovoz bilan uning qaerdaligini va uning o’lchamlarini aniqlashi mumkin. Va ular masofani to’lqin uzunligi bo’yicha hisoblashadi.

Delfinlarning o’ziga xos xususiyati shundaki, ular hech qachon to’liq uxlamaydilar. Ular faqat dam olishadi, suv ustuni orasida muzlashadi va vaqti-vaqti bilan nafas olish uchun yuzaga suzib yurishadi. Delfinlar miya yarim sharlarining har birini o’z navbatida o’chirib qo’yishadi, shuning uchun ular doimo yarim bedor bo’lishadi.

Aloqa va oziq-ovqat

Delfinlar – bu ijtimoiylashgan hayvonlar, ular suruvlarga yig’ilishadi, ularning soni o’ndan bir necha minggacha bo’lishi mumkin. Bu ularga dushman hujumlaridan o’zini himoya qilishni osonlashtiradi. To’dalardagi munosabatlar tinchlik va osoyishtalik, raqobat yo’qligi bilan ajralib turadi.

Delfinlar hushtak chalish, vovullash, jiringlash, chertish deb ta’riflash mumkin bo’lgan turli xil turli xil tovushlardan foydalanib “gaplashadilar”. Ular ultratovushgacha past chastota diapazonida. Ularning “so’zlar” va “iboralar” ga qo’shilib, bir-biri bilan birikmasi mavjud.

Delfinlarning parhezi “baliq ovqatlaridan” iborat bo’lib, ular orasida hamsi va sardalilar ajralib turadi. Qiziqarli ov qilish usuli shundaki, bu suruv baliq maktabini o’rab oladi va o’ziga xos tovushlarni chiqarib, uning zich shakllanishiga yo’l qo’ymaydi. Natijada, uning aksariyati delfinlarning o’ljasiga aylanadi. Bir qancha dalillar ma’lumki, qaysi delfinlar baliqchilarga shu tarzda yordam berishgan.

Naslchilik va bolalari

Delfinlar – aniq juftlashish davri bo’lmagan hayvonlar. Odatda, paketning etakchisi urg’ochilar bilan juftlashadi. Homiladorlik taxminan 18 hafta davom etadi va bu qiyin vaqt, bu davrda ayol qo’pol, sekin harakat qiladi va ko’pincha kimningdir o’ljasiga aylanadi. Taxminan ikki yilda bir marta yarim metr uzunlikdagi bitta buzoq paydo bo’ladi. U onasiga ergashishga to’liq qodir.

Bir yarim yilgacha bolalari onasining sutini so’raydilar, ular buni tez-tez bajaradilar va tez sur’atlar bilan o’sadilar. Shundan so’ng, ular baliq parheziga o’tadilar. Faqatgina suruvning ayol vakillari kichik delfinlarni o’stirishadi va o’rgatishadi.

Oddiy delfinlar va shisha delfinlar

Keling, eng keng tarqalgan delfinlarni batafsil ko’rib chiqaylik. Shimoliy yarim sharning deyarli barcha dengizlarida uchraydigan oddiy delfinlar (hayvonning fotosurati yuqorida keltirilgan): qirg’oq yaqinida ham, ochiq suvda ham ular daryolarga kiradilar. Ular konus shaklida va ichkariga egilgan juda ko’p sonli tishlarga ega. Mo’yna ozgina konveks peshonadan jo’yak bilan ajratilgan, uning uzunligi o’rtacha. Yuqoridan, tanada va suyaklarda kulrang, yashil va qora kabi soyalar bo’lishi mumkin, qorin oq rangda.

Teri nihoyatda silliq va yorqin. Uzunligi bo’yicha oddiy delfinlar ikki metrgacha, orqada joylashgan finning balandligi esa 80 santimetrga yaqin. Ko’krakka qo’shni suyaklarning kengligi taxminan 20 santimetr va uzunligi taxminan 60 santimetrga teng.

Eng mashhur va mashhur turlar bo’lgan delfinlar (hayvonning fotosurati uning ko’rinishini ko’rsatadi). Odatda, delfinlar haqida gap ketganda, ular bilan assotsiatsiya paydo bo’ladi. Ular ko’pincha o’qitiladi va suratga olinadi. Shishani delfinlar Shimoliy Atlantika okeanida yashaydi, ba’zan Boltiqbo’yiga kiradi. Ular oddiy delfinlarga qaraganda ancha kam uchraydi va ulardan ancha katta, uzunligi 3,5 dan 4,5 metrgacha yetishi mumkin.

Delfinlar haqida qiziqarli

Delfinalar haqida juda ko’p qiziqarli narsalarni eshitishingiz mumkin, mana bu faktlardan ba’zilari:

• Madaniyatda delfin qiyofasi uzoq vaqt davomida mavjud bo’lgan. Ular miloddan avvalgi V asrda Qadimgi Yunoniston tangalarida, sopol buyumlarda tasvirlangan. Afrikada ikki ming yildan ortiq yoshdagi tosh topilgan, unga delfinlarga o’xshash hayvonlar bo’yalgan.
• Delfinning o’tkir tishlari unga ovqatni chaynash uchun emas, balki uni ushlash va ushlab turish uchun xizmat qiladi. Chunki u butunlay yutiladi.
• Suvga qarshi ishqalanishdan delfin terisi tez ishqalanadi. Ushbu etishmovchilikni zararsizlantirish uchun tabiat katta miqdordagi qayta tiklanadigan hujayralar mavjudligini ta’minladi. Delfin kun davomida bir necha marta eriydi.
• Delfinlar akulalar bilan do’stona munosabatda. Ular tez-tez birga ovga borishadi.

• Jangovar delfinlar deb nomlanganlar bor edi. SSSR va AQSh harbiy tuzilmalari okeanda yashovchi shaxslarni ma’lum jangovar vazifalarni bajarishga o’rgatgan.
• Psixoterapiya usullaridan biri bu ajoyib hayvonlar va odamlarning muloqotiga asoslangan delfin terapiyasi. Uning yordami bilan bolalar autizm, giperaktivlik, miya yarim falaj bilan davolanadi.
• Hozirgi kunda delfinlarni ovlash taqiqlangan, ammo shunga qaramay, ularning soni doimiy ravishda kamayib bormoqda va ba’zi turlari yo’q bo’lib ketish arafasida. Ko’pgina suv parklarida yo’qolib ketish xavfi ostida bo’lgan turlar ko’payadi.

Ялқов қандай ҳайвон?

Биз одамни ялқов деганимизда, унинг дангасалигини ва сусткашлигини назарда тутамиз. Бундай хусусиятлар кун ва тун 18 соат ухлайдиган шу номдаги ҳайвонни эслатади.

Ялқовлар Марказий ва Жанубий Америкада Никарагуадан то Бразилиягача бўлган ҳудудда яшайдиган ғаройиб кўринишдаги ҳайвонлар ҳисобланади. Улар дарахтларда яшайди, ўрмонсиз ерларда ҳеч қачон учрамайди. Ялқовлар — сут эмизувчилардир. Улар чумолихўр, броненосец, найтиш билан ўхшашликка эга.

Ялқовнинг иккита: икки бармоқли ва уч бармоқли тури мавжуд. Уч бармоқлари ҳар бир оёғида учтадан бармоққа эга. Икки бармоқлилари — олдинги оёқларда иккита ва орқа оёқларда учта бармоққа эга бўлади.

Улар шохларда оёқларини юқорига, орқаларини пастга қилиб осилиб туришда оёқлари ва бармоқларидан фойдаланади. Тунда улар ўзлари озиқланадиган барглари ва новдаларни излаб, шохларда сустлик билан ҳаракат қилади.

Ялқовлар дарахтларда, бақувват шохларнинг тепасида ухлайди. Баъзида улар ерга сирпаниб тушади, дарё ёки кулга етгач, ҳеч бир ҳадиксиз унга шунғийди ва енгил сузиб кетади.

Ялқовнинг ақлий қобилияти жуда заиф, чунки мияси нихоятда кичкина. Тана ҳарорати барча сут эмизувчилар орасида энг паст бўлган бу ҳайвон баъзида ўзини иссиққонлидан кўра кўпроқ совуққонли ҳайвон сингари тутади.

Ялқовнинг муйнаси кулранг ва пахмоқ бўлади. Баъзида муйнасида сув ўти ўсади ва у яшил тус касб этади. Бу ялқовга қўл келади, чунки яшил ранг уни бургутлар, ягарлар ва бошқа йиртқичларга мутлақо сездирмайди.