Xoxish qanday yoziladi
8. Esse ixcham hajmli bo‘lgani bois, fikr-mulohaza bildirishda batafsil hikoyalashdan cheklanish, keltirilgan ma’lumotni ipidan ignasigacha bayon etishdan saqlanish, bir aytilgan fikrni yana qayta takrorlashga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Uzundan uzoq, aralash turdagi qo‘shma gaplar o‘rniga qisqa va ixcham ifoda usulini qo‘llagan ma’qul.
Esse qanday yoziladi? Esse yozish qoidalari
Esse qanday yoziladi, esse yozish qoidalari bilan batafsil tanishing.
- Esse haqida qisqacha tushuncha
- Esse va inshoning o’xshash va farqli jihatlari
- Essening tuzilishi
- 1. Kirish
- 2. Asosiy qism
- 3. Xulosa
- Esse yozish jarayonida nimalarga e’tibor berish kerak
- Esse yozishda qanday talablar bor
Esse haqida qisqacha tushuncha
Esse — fransuz tilida «essai» -«tajriba», ingliz tilida «essay», «assay» — intilish, ijodiy sinov, ocherk; lotincha «exagium» — «o’ylash» degan ma’noni bildiradi.
Esse — o’quvchining aniq mavzu yuzasidan shaxsiy fikr-mulohazalari asosida yoziladigan ixcham ijodiy ish hisoblanadi. Uning o’zgachaligi mavzuda ko’tarilayotgan muammoga fakt va dalillarni o’rinli keltirish orqali o‘z munosabatini bildirish.
Esse va inshoning o’xshash va farqli jihatlari
Insho — arab tilidan olingan so’z bo’lib, «bino qilish», «qurish» degan ma’noni bildiradi. Insho o’quvchining o’zbek adabiyoti fanidan olgan nazariy bilimlarini o’z fikri va dunyoqarashi bilan bog’lab yozadigan ijodiy mehnati. Bunda o’quvchidan o’qilgan badiiy asarni chuqur o’ylashi, tahlil qilishi, so’ng badiiy til bilan ta’sirli ifodalashi talab etiladi.
Esse erkin kompozitsiya asosiga quriladigan, tuzilish jihatdan ixcham nasriy asar bo’lib, badiiy-publitsistik janrning bir turi. Esse muayyan bir reja asosida yozilmaydi. Insho — tuzilishi jihatdan hajmi keng, fan bo’yicha egallangan nazariy bilimlar asosida yoziladigan ijodiy ish. Insho uchun reja tuziladi va epigraf yoziladi. Essening turlari bir necha xil bo’lib, yozilish maqsadiga ko’ra uning qay turga mansubligi aniqlanadi. Insho shartli ravishda uch guruhga bo’linadi: adabiy, ijodiy va erkin mavzudagi insholar. Essening maqsadi — o’quvchini faol fikrlashga o’rgatish, o’z mulohazalarini dalillashga yo’naltirish, til unsurlaridan o’rinli foydalanish orqali fikrni to’g’ri yetkazib berish ko’nikmalarini shakllantirish Inshodan ko’zda tutilgan maqsad o’quvchining yozma nutqini rivojlantirish.
Esse yozish o‘quvchilarga o‘z fikrini erkin bildirishga, mavzuga aloqador ma’lumotni ongli qabul qilishga va tushunishga, muammoning yechimini topishga aloqador dalillardan foydalanib, o‘z xulosasini aniq va savodli bayon etishga imkon yaratadi. Muhimi, keltirilgan fakt va dalillarning o‘rinli qo‘llanishidir.
Essening tuzilishi
Esse 3 qismdan iborat.
1. Kirish
Kirish — mavzuni mantiqiy va uslubiy jihatdan bog’lab oydinlashtirish. Bu bosqichda qalamga olingan mavzuni yoritish uchun savolni to‘g‘ri qo‘yish muhim. Chunonchi, bu o‘rinda esse yozuvchi «Kirish qismida ushbu mavzuga ma’lumot berish kerakmi?», «Men tanlagan mavzuning dolzarbligi qay darajada?», «Men esse yozish davomida o‘z fikrimni dalillash uchun qanday manbalarga tayanaman?», «Men kalit so‘zdan kelib chiqqan holda tezis qo‘ya olamanmi?» kabi savollarni o‘z oldiga qo‘yishi va shuning tevaragida fikr yuritgani ma’qul. Essening kirish qismi kamida, ikki xatboshidan iborat bo‘lishi va har bir xatboshida ikki-uch gap ifodalanishi mumkin. O‘quvchini qiziqtirish, uning e’tiborini jalb etish maqsadida essening kirish qismi jonli va aniq yozilishi kerak. Bunda xitob, undov, shaxsiy tajribaga ishora, ritorik so‘roq kabilardan foydalanish o‘rinlidir.
Kirish qismida o‘quvchi esse mavzusiga tushuncha beradi, shu orqali uning esse mavzusini qanday tushunganligi aniqlanadi va bu mavzu nima uchun dolzarb ekanligi yoritiladi. Mavzu va uning dolzarbligi yoritilgandan keyin tezis qo‘yiladi. Tezisdan keyin asosiy qismga bog‘lovchi gap yoziladi. Agar tezis aniq va yaqqol berilsa, gap yozilmasligi ham mumkin. Tezis qo‘yish essening eng muhim shartlaridan biridir. Tezis — essening kaliti. Kaliti topilmasa, essening asosiy maqsadiga yetish qiyin. Tezis — muallifning shaxsiy nuqtayi nazarini bildirib, u asosiy qismda isbotlanadigan fikrni yo‘naltiruvchi g‘oya hisoblanadi. Tezis essening kirish qismida yoziladi.
2. Asosiy qism
Asosiy bo‘lim — mavzuning nazariy asosi va savolning mazmunini bayon etuvchi bo‘lim. Bunda mavzuga mos barcha bilimlar, asosiy fikr va muammoga bog‘liq dalil va faktlar jamlangan bo‘lib, unda dalillar, xabarlar, turli statistik ma’lumotlardan foydalanib, mavzu yoritiladi, ko‘tarilgan muammoning kelib chiqish sabablari oydinlashtiriladi. Bu jarayon birmuncha murakkabroq kechadi. Shu sababli, asosiy bo‘limni bir necha kichik qismlarga bo‘lish mumkin. Har bir qismni dalillar asosida yoritish asosiy savolga javob topishga ko‘maklashadi.
O‘quvchining keltirilgan fakt va dalillarni taqqoslab, o‘z qarashlarini tahlil orqali ko‘rsatib borishi asosiy bo‘limning to‘liq yoritilishiga imkon beradi. Qismlarga to‘g‘ri ajratish va izchillik bilan bayon etish mavzuning yoritilishidagi mantiqiylikni ta’minlaydi. Dalillar — o‘quvchi tomonidan aytilgan fikrni isbotlash uchun keltiriladigan ko‘chirma (maqol, tsitata, hikmatli so‘z, rivoyat, she’riy parchalar va h.k.). Qo‘yilgan tezisga kamida ikkitadan dalillar keltirilishi kerak.
Asosiy qismni yoritish uchun kerakli ma’lumotlarni keltirish jarayonida qo‘yilayotgan masalaga o‘quvchining shaxsiy munosabatini bildiruvchi, shuning bilan birga, menimcha, mening fikrimcha, birinchidan, ikkinchidan, shu kabi, demak, biroq, unday bo‘lsa kabi kirish so‘zlardan foydalanish o‘rinli bo‘ladi.
3. Xulosa
Xulosa — mavzu bo’yicha chiqariladigan yakuniy jumlalar bo’lib, unda yangi fikr mulohazalar bildirilmaydi, balki dalillarga suyangan holda yakun chiqarilib, uni yechish yo‘llari ko‘rsatiladi.
Essening yakuniy qismida asosiy qismda berilgan muammoning yechimi tasdiqlanadi va mazmunning mohiyati ochiladi, ya’ni «Esse boshida ko‘tarilgan masala bo‘yicha nima deyish mumkin?» degan savolga aniq va tushunarli javob tarzida yozilishi kerak.
Xulosa qismida quyidagi kirish so‘zlardan foydalaniladi: men shunday xulosaga keldimki. qisqasi, asosiy fikrim shuki. xulosa qilib aytganda… va boshqalar.
Esse yozish jarayonida nimalarga e’tibor berish kerak
Esse yozish jarayonida quyidagilarga e’tibor berish kerak:
1. Kirish va yakuniy qismdagi fikr asosiy masalaga uzviy bog‘liq bo‘ladi. Masalan, kirish qismida “Men… haqida shuni aytmoqchiman” deb boshlansa, yakuniy qismda “Men …xulosaga keldim” kabi tugallanadi.
2. Esse yozishda his-hayajonli/ta’sirchan va badiiy bo‘yoqdor so‘zlardan foydalaniladi.
3. Esse ko‘lamiga e’tibor berish. (200-250 so‘zdan iborat bo‘ladi. Kirish -60-70 so‘z, asosiy qism -100-130 so‘z, xulosa — 30-40 so‘z)
4. Esseda birgina mavzu atrofida fikr yuritiladi. Unda birgina fikr o‘rtaga tashlanadi va rivojlantiriladi. Uning bir necha mavzu va bir qancha g‘oyasi bo‘lishi maqsadga muvofiq emas.
5. Esse erkin kompozitsiya asosida yoziladi. Yaxshi esseni mavzuni yaxshi tushungan, uni har tomonlama idrok eta olgan, o‘z g‘oyalari bilan o‘quvchini o‘ylanishga majbur eta oladigan odamgina yoza oladi.
6. Esse yozishda bir qolipdagi so‘zlardan foydalanish, so‘zlarni qisqartirish, yuzaki xulosa chiqarishdan xoli bo‘lish kerak. Esse tili salmoqlilikni talab qiladi. Bunda esse mavzusini oydinlashtirish, hajmini va maqsadni aniq belgilab olish muhimdir.
7. Esseda badiiy to‘qima va fantaziya bo‘lmaydi. Unda adabiy til uslublaridan to‘g‘ri va o‘rinli foydalaniladi.
8. Esse ixcham hajmli bo‘lgani bois, fikr-mulohaza bildirishda batafsil hikoyalashdan cheklanish, keltirilgan ma’lumotni ipidan ignasigacha bayon etishdan saqlanish, bir aytilgan fikrni yana qayta takrorlashga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Uzundan uzoq, aralash turdagi qo‘shma gaplar o‘rniga qisqa va ixcham ifoda usulini qo‘llagan ma’qul.
9. Esse xatboshilarga to‘g‘ri ajratilishi kerak. Esseni yozib bo‘lgach, uni qayta-qayta o‘qib chiqish tavsiya etiladi.
10. Ensiklopediya va turli manbalardan olingan ma’lumotlar o‘z o‘rnida qo‘llanilishi kerak. Aks holda, essening badiiyligi va ta’sirchanligiga putur yetadi.
Esse yozishda qanday talablar bor
Esse yozishda quyidagi talablarga qat’iy rioya qilinadi: shaxsiy munosabatning bildirilishi; tezis — kalit so’zni to’g’ri aniqlash; faktli dalillar (argumentlar); nazariyaga asoslanish; atamalarni o‘z o’rnida qo’llash; sitatalar keltirish; mantiqiy qonuniyatning saqlanishi; taqqoslash va xulosalash usullaridan foydalanish; savodlilik (uslubiy, imlo, tinish belgilari); yumor, o’tkir hajv;
Узнайте больше о том, как написать эссе, о правилах написания эссе.
Краткий обзор сочинения
Эссе — по-французски «essai» — «эксперимент», по-английски «essay», «assay» — стремление, творческая проба, сочинение; Латинское «exagium» означает «думать».
Эссе – это лаконичная творческая работа, написанная на основе личного мнения студента по определенной теме. Его специальность – выражать свое отношение к проблеме, поднятой в теме, путем приведения фактов и доказательств.
Сходные и разные аспекты эссе и эссе
Эссе — слово, взятое из арабского языка и означающее «строительство», «строительство». Эссе – это творческая работа студента, который пишет в связи с теоретическими знаниями узбекской литературы со своим собственным мнением и мировоззрением. При этом от ученика требуется глубоко задуматься, проанализировать прочитанное художественное произведение, а затем эффектно выразить его художественным языком.
Эссе представляет собой структурно компактное прозаическое произведение, основанное на свободном сочинении, и является разновидностью художественно-публицистического жанра. Эссе пишется не по определенному плану. Эссе – это творческая работа, написанная на основе полученных теоретических знаний по предмету, имеющая большую структуру. Планируется сочинение и пишется эпиграф. Существует несколько видов эссе, и в зависимости от цели написания определяется, к какому типу оно относится. Сочинения условно делятся на три группы: сочинения на литературные, творческие и свободные темы. Цель реферата — научить учащегося активно мыслить, направлять свои рассуждения на доказательства, сформировать навыки правильного изложения мыслей за счет соответствующего использования языковых элементов, развития речи.
Написание эссе позволяет учащимся свободно высказывать свое мнение, осознанно получать и понимать информацию, относящуюся к теме, использовать доказательства, связанные с поиском решения проблемы, четко и грамотно излагать свой вывод. Важно правильное использование приведенных фактов и доказательств.
Сочинение состоит из 3 частей.
Введение — логическое и методическое разъяснение темы. На этом этапе важно правильно сформулировать вопрос, чтобы охватить тему, которую вы написали. Например, в этот момент автор эссе должен спросить: «Должен ли я предоставить информацию по этой теме во введении?», «Насколько актуальна выбранная мной тема?», «На какие источники я буду опираться, чтобы подтвердить свое мнение». при написании реферата?», «Можно ли сделать реферат по ключевому слову?» такие вопросы лучше задать и подумать. Введение эссе может состоять как минимум из двух абзацев, а каждый абзац может содержать от двух до трех предложений. Чтобы заинтересовать читателя и привлечь его внимание, введение эссе должно быть написано ярко и ясно. В этом случае уместно использование восклицаний, возгласов, отсылок к личному опыту, риторических вопросов.Во введении читатель дает понимание темы эссе, тем самым определяя, как он понимает тему эссе и почему эта тема актуальна. После объяснения темы и ее актуальности ставится тезис. После тезиса в основной части пишется предложение-связка. Если тезис изложен ясно и ясно, предложение можно не писать. Постановка тезиса является одним из важнейших условий эссе. Тезис – это ключ к сочинению. Если ключ не найден, трудно достичь основной цели эссе. Тезис – это руководящая мысль, выражающая личную точку зрения автора и доказываемая в основной части. Тезис написан во введении реферата.
2. Основная часть
Основной раздел – это раздел, в котором описывается теоретическая основа темы и содержание вопроса. В нем собраны все актуальные знания, основные идеи, доказательства и факты, относящиеся к проблеме, с использованием доказательств, отчетов и различных статистических данных, освещена тема, выяснены причины поднятой проблемы. Этот процесс немного сложнее. Поэтому основной раздел можно разделить на несколько небольших разделов. Освещение каждой части на основе фактических данных помогает найти ответ на главный вопрос.
Тот факт, что учащийся сопоставляет приведенные факты и аргументы и показывает свое мнение посредством анализа, позволяет полностью охватить основной раздел. Правильное деление на части и связное изложение обеспечивают логичность в освещении темы. Доказательством является отрывок (пословица, цитата, мудрое изречение, повествование, поэтические отрывки и т. д.), приведенный читателем в доказательство высказанной точки зрения. К данному тезису следует привести не менее двух аргументов.
В процессе приведения необходимой информации для освещения основной части выражает личное отношение читателя к проблеме, поэтому, на мой взгляд, на мой взгляд, во-первых, во-вторых, вот так, следовательно, но, затем, из вводных слов такие, которые будут уместны в использовании.
Выводы – заключительные предложения по теме, в которых не высказываются новые идеи, а на основе доказательств делаются выводы и показываются пути ее решения.
В заключительной части эссе подтверждается решение проблемы, данной в основной части, и раскрывается суть содержания, т. е. «Что можно сказать по вопросу, поднятому в начале эссе?» должны быть написаны ясно и понятно.
В заключении употребляются следующие вводные слова: Я пришел к выводу, что. короче, мой основной тезис в том, что. в заключении… и др.
На что обратить внимание в процессе написания эссе
В процессе написания эссе следует обратить внимание на следующее:
1. Мысль введения и заключительной части неразрывно связана с основной проблемой. Например, если вступление начинается со слов «Я хочу сказать об этом…», заключительная часть заканчивается словами «Я пришел к выводу».
2.В написании эссе используются эмоциональные/впечатляющие и художественные слова.
3. Обратите внимание на объем эссе. (Он будет состоять из 200-250 слов. Вступление — 60-70 слов, основная часть — 100-130 слов, заключение — 30-40 слов)
4. Эссе посвящено одной теме. В ней раскрывается и развивается только одна идея. Неуместно, чтобы у него было несколько тем и несколько идей.
5. Эссе пишется по свободному сочинению. Хорошее эссе может написать только человек, хорошо разбирающийся в теме, способный воспринять ее во всех аспектах, способный своими идеями заставить читателя задуматься.
6. При написании эссе необходимо использовать тот же набор слов, сокращать слова, быть свободным от поверхностных выводов. Язык эссе требует серьезности. Важно уточнить тему эссе, четко определить его объем и цель.
7. В эссе не будет художественной фактуры и фантазии. Стили литературного языка используются правильно и уместно.
8. Поскольку эссе имеет компактный объем, необходимо при выражении мнения воздержаться от подробного рассказа, от нитки до иголки описать приведенную информацию, не повторять повторно одну и ту же мысль. Лучше использовать короткий и лаконичный метод выражения вместо длинных и длинных, смешанных предложений.
9. Эссе должно быть правильно разделено на абзацы. После написания эссе рекомендуется перечитывать его снова и снова.
10. Вместо них следует использовать энциклопедии и информацию из различных источников. В противном случае художественность и действенность эссе будут испорчены.
Какие требования к написанию реферата
При написании эссе строго соблюдаются следующие требования: выражение личного отношения; тезис — правильная идентификация ключевого слова; фактические доказательства (аргументы); теоретическое обоснование; использовать взаимозаменяемые термины; цитирование; сохранение логического закона; использование методов сравнения и вывода; грамотность (стиль, орфография, пунктуация); юмор, острый юмор;
Предмет:
Пример как написать сочинение
Как научить ребенка писать сочинение
Текстовые ошибки в эссе, способы их исправления
Xulosa qanday yoziladi
Yakuniy paragraf matnni to’g’ri yopish uchun matndagi fikrlarni umumlashtiradi. Uning maqsadi o’quvchining ehtiyojlarini qondirish va uni qondirishdir. Ushbu tavsiyalarga amal qilish orqali siz aniq va samarali xulosa chiqarishni o’rganishingiz mumkin.
zinapoya
-
1 Maqsadingiz va foydalanayotgan ohangingiz haqida o’ylab ko’ring. Xulosa yozish kerak bo’lganda, inshoning maqsadi haqida o’ylash muhimdir. Nega yozding U kashfiyotlarni xabardor qiladimi, ishontiradimi, qiziqtiradimi yoki taqdim etadimi? Bu qanday xulosa chiqarish kerakligini belgilaydi. Ohang ham inshoning qolgan qismiga mos kelishi kerak.
-
Agar insho ma’lumotli bo’lsa, siz o’quvchiga ularga tushuntirilgan narsalarni eslatishingiz kerak. Agar insho ishonchli bo’lsa, o’quvchiga nima uchun ular siz bilan yaxshi munosabatda bo’lishlari kerakligini eslatib turing, aksincha g’oyalar bilan emas. Agar insho hazil bo’lsa, jiddiy xulosa uyg’unlikni buzadi va uni etarli darajada yopmaydi.
2 o’zingizdan so’rang: “Xo’sh?” Bu sizga xulosaga kiritish uchun ma’lumotni tanlashda yordam beradi. Inshoning xulosasida “Xo’sh, nima?” Javob bering. Shuningdek, o’zingizdan so’rang: “Nima uchun o’quvchi matnga g’amxo’rlik qilishi kerak?” Xulosadagi ushbu ikkita savolga javob berish sizga inshoda ko’targan asosiy fikrlar bo’yicha yakuniy fikr yuritishga yordam beradi.
-
Birinchi qoralama yozishni tugatganingizdan so’ng, ushbu jumlani o’chiring yoki almashtiring. Yakuniy xatboshini to’g’rilash va to’ldirishda siz “yakunlovchi”, “jamlovchi”, “yakunlovchi” yoki “yakunlovchi” kabi iboralardan qochishingiz kerak.
-
Matn mavzusini tushuntiruvchi uch-oltita jumlani erkin yozing. To’liq inshoni yozganingizdan so’ng, uni instinktiv ravishda tugatishingiz mumkin. G’oyalarni yozayotganda o’zingizdan so’rang: “Xo’sh, nima?” va “O’quvchini nima uchun qiziqtirishi kerak?” Shunday qilib, bu savollarga bergan birinchi javoblaringiz aniq jumlalarga aylanadi.
-
Ushbu jumla sizning tezisingizni yoki asosiy fikrlaringizni takrorlamasligi kerak. U faqat insho mavzusini oxirgi xatboshiga bog’lash uchun ishlatiladi. Matnda jismoniy faoliyatning afzalliklari haqida gap ketganda, o’tish iborasi shunday bo’lishi mumkin: “Shuning uchun haftada besh marta jismoniy faollik bir qancha afzalliklarga ega”. Agar siz lagerga borishga arziydi desangiz, xulosani shunday kiritishingiz mumkin: “Biz turli xil umidlar bilan lagerga sayohat qilgan bo’lsak ham, barchamiz bu dam olish kunlarini o’tkazishning foydali usuli bo’lgan degan xulosaga keldik.” Ikkala jumlada ham “yakunlovchi”, “bir qarashda” va boshqalardan boshqa o’tish iboralari mavjud. Buning o’rniga ular “keyin” va “garchi” kabi so’zlarni ishlatadilar.
Villagemonkland qarindoshlari
Qisqa insho yozing
Tanqidiy insho yozing
Akademik insho yozing
Uchinchi shaxsda yozish
Loyiha taklifini yozing
Institut vakili sifatida nutq yozing
Shahringiz hokimiga xat yozing
Tasdiqlash xatini yozing
Insonning shaxsiyatini uning xattotligi orqali tushuning
Xattotlik tahlili (grafologiya)
Pochta kartasini yozing
O’zingiz haqingizda qisqacha tavsif yozing
Hikoya qanday yoziladi?
Yaqinda tahririyatga Toshkent viloyati Zangiota tumanidan bir qiz kirib keldi. “Hikoya yozgandim, “Gulxan”da chiqarsa bo‘ladimi?” deb so‘radi. U sinfdagi bir voqeani qog‘ozga tushiribdi. Bu quruq bayondangina iborat, oddiy va jo‘n yozilgan qoralamani hikoya deb bo‘lmas edi. “Gulxan”ga obuna bo‘lganmisan?” deb so‘radim undan.
– Yo‘q, – dedi u hayron bo‘lib. Suhbatimizdan ma’lum bo‘ldiki, qizimiz ikki-uchta badiiy kitob o‘qigan, hikoya yozishga havasi bor ekan. Uning qo‘liga ikki dona “Gulxan” jurnali tutqazdim-da, “Buni yaxshilab o‘qib chiq, keyingi safar kelganingda u haqidagi fikrlaringni aytasan. Ayniqsa, hikoyalarni diqqat bilan o‘qi, mavzuning muhimligi, uning yoritilishi, qahramonlarning qiyofasi, atrofdagi manzaraning tasviriga e’tibor ber. Ularga qarab o‘zing yozgan “hikoya”dagi kamchiliklarni aniqla. Iloji boricha qayta ishlab kel”, dedim. Uning yozishicha, sinfidagi bir bola yomon baholarga o‘qiydi, darslarni o‘zlashtirish bo‘yicha sinfni orqaga tortayapti. Lekin muallif sinfdoshining oilasi, nimalarga qiziqishi, nima uchun uy vazifalarni tayyorlamay kelayotgani, unga nima xalal berayotgani va nihoyat yechim – o‘quvchining o‘z xatosini tushunib yetgani yoki yo‘qligi haqida umuman yozmagan. Voqeaning ildizi qayerda ekanligini ochib berolganida edi, uning mashqini hikoya desa bo‘lardi.
Elektron pochtamizga Navoiy viloyati Qiziltepa tumanidan “Aldoqchi bola” deb nomlangan kichik hikoya kelib tushdi. Hikoya “qahramoni” Nozima maktabdan qolish uchun turli bahonalar o‘ylab topadi. Voqea so‘nggida u o‘z yolg‘onidan uyalib qoladi. “Gulxan”da yolg‘onchilik haqida ko‘p hikoyalar berganmiz. Muallifning bizga yo‘llagan mashqi ham shularning takroriga o‘xshaydi. Agar Nozimaning bahonasi kutilmagan, hech kimning xayoliga kelmagan yangi yolg‘on bo‘lganda, yakun ham biroz o‘ylab, keyin xulosa qilinganda ayni muddao bo‘lardi.
Yozuvchilikka havasi bor, o‘zida jur’at topgan, kuch topgan qalamkash do‘stlarim! O‘ylaganlaringizni qog‘ozga tushira oldingizmi, sizni tabriklayman. Bir-ikki sahifa voqeani obrazli qilib ta’riflash hammaning ham qo‘lidan kelavermaydi. Hamonki ko‘nglingizda ko‘rgan, kuzatganlaringizdan ta’sirlanib, yozish istagi tug‘ildimi, unda baholi qudrat daftaringizni to‘ldiravering. Faqat quyidagi ko‘rsatmalarga amal qilishni unutmang.
Hayot bu – bepoyon olam, cheksiz kenglik. Hikoya yozishga kirishar ekansiz, eng avvalo atrofingizda kechayotgan voqealar, tabiat manzaralari, sizga qo‘shni, mahalladosh bo‘lib yashaydigan kishilar hayotidagi biror hodisa turtki bo‘ladi. Uni yozib jurnalxonlar hukmiga havola etasiz. Muammolar hayotdagi o‘rniga qarab katta va mayda bo‘lishi mumkin. Juda maydalashib ketmang, mavzu muhim bo‘lishi shart. Hikoya so‘nggida muammo hal qilib berilishi yoki o‘quvchini o‘ylantiradigan tarzda taqdim etilishi kerak. Mavzu qanchalik muhim bo‘lsa, hikoyaning ahamiyati shunchalik katta bo‘ladi. Bunga erishish uchun hayotning qaynoq va dolzarb jihatlariga e’tibor qilish kerak. Iqtidorli o‘quvchilarda bu xususiyatlar tabiatan mavjud bo‘ladi. “Talantning 99 foizi mehnat” deb aytishardi ustozlarimiz. Darhaqiqat, sizda Yaratgan in’om etgan bir foiz qobiliyat bo‘lsa, uni yuzaga chiqarish uchun albatta mehnat qilish zarur. Hikoyada ishtirok etuvchilarning nutqi dialoglar orqali berilishi katta ahamiyatga ega. Dialoglar qahramonning xulq-atvorini, maqsadini yorqinroq ko‘rsatishga yordam beradi.
Siz hikoyani shunday yozishingiz kerakki, uni o‘qigan minglab jurnalxonlar hikoya qahramonlarida o‘z taqdirini ko‘rsin, unga qarab xatolarini tushunsin, salbiy qahramonning ahvoliga tushib qolmaslikka harakat qilsin. Hikoyadagi ijobiy qahramondan o‘rnak olsin, unga ergashsin, unga qarab o‘zidagi odamiy sifatlarni tarbiyalasin. Aslida ijodkor bolalar tengdoshlariga nisbatan ko‘proq kitob o‘qigan, atrofni teranroq kuzata oladigan bo‘lishlari kerak. O‘rni kelganda o‘z qahramoni qiyofasida bir necha o‘nlab bolalarning ijobiy va salbiy sifatlarini ifodlab bera oladigan darajada. Ana shundagina uning yozganlarini avvalo ustozlari, tengdoshlari va nihoyat gazeta va jurnallardagi muharrirlar tan olishadi.
Zahro HASANOVA
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.