Ukkosha ibn Mihson haqida

Маккада мушриклар томонидан саҳобаларга етаётган азоб ва уқубатларни кўрган Пайғам­баримиз (алайҳиссалом) уларга Мадинага ҳижрат этишларини буюрдилар. Уккоша (розияллоҳу анҳу) улар орасида эди. Кейинроқ Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) уни Ғамрога (Ямандан 18 чақирим масофадаги жой номи) жўнайдиган қирқ кишилик сарияга бошлиқ этиб юбордилар. Улар бу юришда душманга дуч келмадилар.

Ukkosha kim edi?

Ukkosha ibn Mihsan ulug‘ sahobalardan bo‘lib, Bani Abdushshams ibn Abdumanofning ittifoqdoshi edilar. U kishi Islomga avval kirgan peshqadamlardan bo‘lib, Madinaga hijrat qilganlar. Ukkosha Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan barcha janglarda qatnashdilar.

Badr kunida jang qilayotganlarida qilichlari sinib ketdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam u kishiga yo‘g‘on tayoq berib: «Mana bu bilan jang qil, ey Ukkosha!» – dedilar. Tayoqni olib silkitgan edilar, qo‘llarida uzun yaltiroq qilichga aylandi. Ukkosha roziyallohu anhu Alloh taolo musulmonlarga g‘alabani ato qilgunicha o‘sha qilich bilan jang qildilar. Bu qilich “Al-avn” (yordam) deb nomlanardi. O‘sha qilichlari doim uning yonida bo‘lardi. U Ridda jangida halok bo‘lganida ham qilichi yonida edi. O‘shanda uni Tulayha ibn Xuvaylid al-Asadiy o‘ldirgan edi. Bu voqeani Ibn Asir “Usdul g‘oba” kitobida keltirganlar.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, albatta, Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Ummatimdan yetmish ming kishi hisob qilinmasdan jannatga kiradilar” dedilar. Bir kishi: “Ey Allohning Rasuli, Allohga duo qiling, meni o‘shalardan qilsin” dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ey Allohim! Uni o‘shalardan qilgin!» – dedilar. Keyin yana bir kishi o‘rnidan turib: “Ey Allohning Rasuli, Allohga duo qiling, meni ham o‘shalardan qilsin” dedi. Shunda u zot sollalohu alayhi vasallam: “Ukkosha bu borada sendan o‘zib ketdi” deb marhamat qildilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Ushbu hadisdan mana bularni olamiz:

1. Yaxshilikka shoshilish, musobaqa qilish, kech qolmaslik zarurligi. Yaxshilik borasida sekinlashish esa foydadan mahrum bo‘lishga, orzuga yetolmaslikka, maqsadga yetishish kechikishiga, fursat qo‘ldan boy berilishiga sabab bo‘ladi.
2. Yaxshilikka uringan, shoshilgan kishini mukofotlash.
3. Solih amallarga shoshiluvchilarni alohida zikr qilish.
4. Mukofot amaldan keyin bo‘ladi. Ukkosha roziyallohu anhu ungacha ko‘p amal qilgan, barcha janglarda qatnashgan edilar. Alloh taolo Rasuli sollallohu alayhi vasallamning tillariga mazkur hadisni Ukkosha roziyallohu anhu borliklarida joriy qildi, Ukkoshaga esa tezkorlik bilan fursatni g‘animat bilishni nasib etib, so‘nggida mukofotni ato etdi.
5. Javob berishdagi lutf, muloyimlik. U zot sollallohu alayhi vasallam ikkinchi so‘ragan kishiga “Sen loyiq emassan”, “Sen munosib emassan” demadilar. Balki uning ko‘ngliga botmaydigan qilib, “Ukkosha bu borada sendan o‘zib ketdi” dedilar va bu bilan qayta so‘rash eshigini berkitdilar.
6. “O‘zib ketdi” degan so‘z bilan yaxshilik masalasida musobaqalashish kerakligini bayon etdilar.
7. Musobaqada yutgan kishining ismini eslatib, boshqalarga namuna qilish. Ukkosha deb e’lon qildilar.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: “Ummatimdan yetmish ming kishi hisob qilinmasdan jannatga kirishi berildim. Ularning yuzlari badr (oy to‘lgan) kechadagi oydek va qalblari bir odamning qalbidek bo‘ladi. Men Rabbim azza va jalladan yana qo‘shishini so‘radim. U menga har birlari bilan yetmish mingta qo‘shib berdi”.

Bu hadisi sharifni imom Ahmad “Musnad”larida rivoyat qilganlar. Ustozlarimizdan Mubashshir Ahmad hafizahulloh ushbu hadisni tarjima qilib, ostiga quyidagicha izoh yozganlar: “Men hisoblagichni olib yetmish mingni yetmish mingga ko‘paytirdim. 4900000000 (to‘rt milliard to‘qqiz yuz million) chiqdi. Ey karami keng Zot, Rasuling sollallohu alayhi va sallamning bir so‘rovlariga yetmish ming barobar qo‘shib berding. Biz ham o‘zimizning holimizdan kelib chiqib o‘tinamiz, bizni o‘sha to‘rt millard to‘qqiz yuz milliondan bittasi qilgin! Yo Robb, bizni hisob berishga majolimiz yo‘q.

Alloh taolo bizni ham ana shu hisobsiz jannatga kiruvchilar safida qilsin!

Ukkosha ibn Mihson haqida

Ukkosha ibn Mihson r.a murtad bo‘lib so‘ng yana tavba qilib islomga qaytgan degan habarlarni o‘qidim. Shu habarlar to‘g‘rimi? Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rohimahulloh:
– Men buni bilmayman. 5 May 2022, 19:18 | Savol-javoblar | 160 | Siyrat va tarix

Boshqa savol-javoblar
Savdoda qilgan barakani buzish
Cho‘chqa o‘g‘itini ishlatish
Merosdagi ulush
Namozda oyatni unutib qo‘ysa
Sohta tavar
Hizr alayhissalom
Qarz oldi berdisi
Ikkilanib qoldik
Qayta o‘qisam bo‘ladimi?

Namoz vaqtlari 2021-2023

Namoz vaqtlari saytiga xush kelibsiz!

Bu saytda siz O’zbekistonning barcha shahar va viloyatlaridagi bugungi namoz vaqtlarini bilib olishingiz mumkin. Saytda bugungi namoz vaqtlari bo’yicha ham joylab boriladi. Bundan tashqari xar yili ramazon taqvimi ham saytimizda taqdim qilinadi. Saytda barcha viloyatlar bo’yicha 5 mahal namoz vaqtlari keltirilgan, misol uchun: Toshkent, Sirdaryo, Samarqand, Jizzax, Qarshi, Surxandaryo, Buxoro, Navoiy, Xorazm, Nukus, Namangan, Farg’ona va Andijon bo’yicha namoz vaqtlari: Bomdod, Peshin, Asr, Shom va Xufton vaqtlari haqida aniq va to’g’ri vaqtlarni bilib olasiz. Saytda bundan tashqari ko’p insonlar bergan savollarga javoblarni ham bilib olishingiz mumkin. Saytdagi vaqtlar va savol-javoblar islom uz saytidan manba sifatidan foydalanilgan. Do’stlar sayt rivoji uchun do’stlaringizga ham saytni ulashing.

Ukkosha ibn Mihson

Ислом ва тавҳид ҳақида эшитибоқ, у кишининг қалблари имон билан порлади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларига бориб Исломни қабул қилдилар. У киши бошқа саҳобалар каби мушрикларнинг қаттиқ қийноқлари ва бўҳтонларига сабр этди. Бу машаққатлар фақат унинг имону ишончини ва динда собитликларини оширди, холос.

Биринчилардан бўлиб имон келтирган улуғ саҳобанинг тўлиқ исми: Уккоша ибн Миҳсон ибн Хурсон ибн Қайс ибн Мурра Асадий. Кунялари: Абу Миҳсон. Бану Умайя қабиласининг амири. Ғайратли, кучли, ақлли, ўта сезгир ва оқкўнгиллиги билан одамлар орасида ажралиб турардилар. У киши шижоатли ва журъатли эди.

Маккада мушриклар томонидан саҳобаларга етаётган азоб ва уқубатларни кўрган Пайғам­баримиз (алайҳиссалом) уларга Мадинага ҳижрат этишларини буюрдилар. Уккоша (розияллоҳу анҳу) улар орасида эди. Кейинроқ Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) уни Ғамрога (Ямандан 18 чақирим масофадаги жой номи) жўнайдиган қирқ кишилик сарияга бошлиқ этиб юбордилар. Улар бу юришда душманга дуч келмадилар.

Уккоша ибн Миҳсон (розияллоҳу анҳу) барча яхшиликларда пешқадам бўлишга интилардилар. Шунинг учун Пайғамбаримиз (алайҳиссалом)­дан айрилмадилар. Бадр куни унинг қиличи синиб қолганида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) унга таёқ бердилар ва ўша таёқ унинг қўлида қиличга айланди. Бу саҳоба Уҳуд, Хандақ ва бошқа барча сафарлар иштирокчисидир.

Сен ўшалардансан

Бир куни Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Арабларнинг энг яхши чавандози, мана, биздадир”, дедилар. “Ё Расулуллоҳ, ким у?”, деб сўрашди. “Уккоша ибн Миҳсон”, дедилар. Зирор ибн Азвар (розияллоҳу анҳу): “Ё Расулуллоҳ, у киши биздан”, деб айтди. Пайғамбаримиз (алайҳиссалом): “Сизлардан эмас, бизлардандир”, дедилар (Имом Муслим).

Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай марҳамат қилдилар: “Менга умматлар кўрсатилди. Пайғамбар ва пайғамбарлар ўта бошлашди. Улар билан бир оломон одам бирга эди. Бир пайғамбар билан эса ҳеч ким ўтмади. Ногаҳон, кўзимга катта бир оломон кўринди. Мен: «Бу нима, шу менинг умматимми?», деб сўраганимда, «Йўқ, бу Мусо ва унинг қавмидир», деб айтилди. Менга:“Уфққа қара!” деб буюрилди. Қарасам, уфқни тўлдириб халқлар келяпти. Кейин: “Осмон уфқининг бу томонига, анави томонига қара”, дейилди. Бу ёқда ҳам уфқни тўлдириб тумонат одам келаётганини кўрдим. Менга: “Булар сенинг умматинг. Улардан етмиш минги савол-жавобсиз жаннатга киради”, дейилди.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бошқа ҳеч нарса айтмасдан, (ичкарига) кириб кетдилар. Ўтирганлар: “Биз Аллоҳ таолога имон келтириб, Унинг расулига эргашдик. Ўшалар биз бўламизми ёки Исломда туғилган авлодларимизми? Чунки биз жоҳилият замонида туғилганмиз”, дея музокарага киришиб кетишди. Бу гапларни эшитган Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) ҳужраларидан чиқиб, бундай дедилар: “Улар ирим қилмайдиган, фол очдирмайдиган, ва (касал бўлмасидан) баданига (темир қиздириб) босмайдиган ва Парвардигорига таваккал қиладиганлардир”. Шунда Уккоша ибн Миҳсон (розияллоҳу анҳу) ўрнидан туриб: “Ё Расулуллоҳ, мен ўшаларданманми?” деб сўради. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Сен ўшалардансан”, дедилар. Муҳожирлардан бошқа бир киши туриб: “Ё Расулуллоҳ, мен ўшаларданманми?” деб сўраган эди, Пайғамбаримиз (алайҳиссалом): “Уккоша сендан олдин сўради”, деб жавоб бердилар» (Имом Бухорий).

Мадинани тарк этмади

Касир ибн Солт (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Уккоша ибн Миҳсон (розияллоҳу анҳу) Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафотларига қадар Мадинани тарк этмади. Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) оламдан ўтганларида Уккоша (розияллоҳу анҳу) қирқ тўрт ёшда бўлган. Сўнг Абу Бакр Сиддиқ (розияллоҳу анҳу) уни Яманга юборди”. Уккоша ибн Миҳсон (розияллоҳу анҳу)дан саҳобалар Абу Ҳурайра ҳамда Ибн Аббос (розияллоҳу анҳумо) ҳадис ривоят қилишган.

Орзу сари сўнгги қадам

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ҳеч бир савол-жавобсиз жаннатга кириш башоратини эшитган Уккоша (розияллоҳу анҳу) ана шу неъматга тезроқ сазовор бўлишни орзу қила бошлади. Абу Бакр (розияллоҳу анҳу) замонида муртадларга қарши курашди. Умрларининг сўнгги куни Бузохада (Баҳрайндаги жой номи) якун топди. Ўшанда у киши Холид ибн Валид, Собит ибн Арқам билан бирга Тулайҳа ибн Хувайлид (сўнг у Исломни қабул қилган) ва укалари Салама ибн Хувайлид қўшинига қарши жанг қилдилар. Уккоша (розияллоҳу анҳу) “Рузом” лақабли оти­ни, Собит ибн Арқам эса “Мухаббар” лақабли отини минган эди. Собит (розияллоҳу анҳу) Салама ибн Хувайлид билан, Уккоша (розияллоҳу анҳу) Тулайҳа ибн Хувайлид билан яккама-якка олишувда мардларча ҳалок бўлишди ва юксак даражага эришишди.

Манбалар асосида

Юлдуз КОМИЛОВА тайёрлади