Tayamumni qanday qilish kerak
2. Делается хлопок ладонями по земле, после которого человек тщательно протирает своё лицо. Здесь главное – не оставить места, по которому не прошлась бы рука.
Таяммум қандай қилинади?
— Ёшим 70 да. Бетоб бўлиб қолганим ва сув ишлатолмаслигим сабабли таҳорат олишда муаммо бўляпти. Таяммумни эса қандай қилса, тўғри бўлишини билмаяпман. Момоларимиз айтишича, тоза тупроққа оёқ-қўлни уриб-уриб, чангитиб қилиш керак экан, ундай қилсак, уст-бошимиз чанг бўлади-ку. Тоза матога қилса бўлмайдими?
— “Таяммум” луғатда “мақсад қилиш” маъносини англатади. Истилоҳда эса покланиш мақсадида пок ер жинси билан юзга ва икки қўлга тирсаклари билан қўшиб масҳ тортиш “таяммум” деб аталади.
Таяммум бўлиши учун тўртта асосий шарт топилиши лозим:
1) Ният; 2) Пок ер жинси; 3) Пок ер жинсига икки марта қўлни уриб, биринчисида юзга масҳ тортиш, иккинчисида икки қўлни тирсагигача масҳ тортиш; 4) Сув ишлатишдан узрли бўлиш.
Бизнинг мазҳабимизда ер жинсидан бўладиган барча пок нарсаларга таяммум қилиш жоиз ҳисобланади. Ер жинсидан бўлган нарсалар деганда эса қуйидагилар кўзда тутилади:
Тупроқ, қум, шўрлаб кетган ер, оҳак, гипс, сурма, сурматош, зирнийх (ҳидсиз рангсиз маъдан. Тиббиётда тери кассалликларини даволашда ишлатилади), олтингугурт, заж (бўёқда ишлатиладиган туз моддаси), кон тузи, дарахтлар, (чунки одатда устиларида чанги бўлади), ўт-ўланлар (чунки буларнинг устиларида ҳам одатда чанг бўлади), кийимдаги ёки улов ўриндиғидаги чанг (агар кийимда ё улов ўриндиғида мутлақо чанг бўлмаса, унга таяммум қилиб бўлмайди. Шунингдек, кийимини силкитиб ҳавода тўзғиган чанг-ғуборга ҳам таяммум қилса бўлади. Чунки бунда ҳам аслида ер жинсига таяммум қилинган бўлади.
Таяммум қилинмайдиган нарсалар:
Ер жинсидан бўлмаган нарсаларга таяммум қилиб бўлмайди. Шунинг учун қуйидаги нарсаларга таяммум қилиб бўлмайди:
Ун, талқон, кул, сувли туз, мушк; шакар; анбар (хушбўй модда), заъфарон, кафур (хушбўй модда), хина, лой (лой деганда унинг суюқ бўлиб турган пайти назарда тутилган. Аммо қотиб устига чанг ўтирадиган бўлса унга таяммум қилиш жоиз бўлиб қолади. Зеро, юқоридаги нарсаларга ҳам агар чанг ўрнашадиган бўлса, таяммум қилиш мумкин бўлиб қолади. Чунки бунда аслида ер жинсидан бўлган чангга таяммум қилинаётган бўлади).
Шунингдек, нажосат тегиб сўнгра қуриб нажосат асари кетган ерга ҳам таяммум қилиб бўлмайди. Чунки нажосатнинг асари кетгани сабабли тупроққа поклик ҳукми собит бўлса ҳам, покловчилик ҳукми собит бўлмайди. Таяммум қилинадиган тупроқда эса покловчилик сифати бўлиши шартдир.
Таяммум қилинган жойга яна қайта таяммум қилиш жоиз бўлади.
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Tayamumni qanday qilish kerak
Tasavvur qilingki, siz tahorat olishni talab qiladigan vaziyatga tushib qoldingiz, ammo suv topolmaysiz. Yoki siz kasalsiz va yalang’och qo’llaringiz bilan suvga tegmaysiz. Bunday holda siz qila olasiz tayamum, suvdan foydalanishning hojati yo’q tahorat o’rnini bosuvchi vosita. Tayamum – tahorat qilish uchun suv bo’lmasa, ibodat qilishdan oldin tozalash usuli.
Qadam
3 ning 1 qismi: Tayamumni mashq qilish zarurligini tan olish
- Tozalik bilan mashq qiling. Musulmonlar namoz o’qish va ibodat qilishdan oldin yoki Qur’onga tegib va o’qishdan oldin tanalarini suvdan tozalashlari kerak.
- Namoz o’qishdan oldin tanani va kiyimni tozalash tahorat deyiladi.
- To’liqroq tozalash chaqiriladi g’usl bu “yomon” sharoitlardan keyin talab qilinadi (jinsiy aloqa, hayz ko’rish va bola tug’ilishi kabi). G’usl to’liq vanna talab qiladi.
- Tabiiy suvni to’kish (siydik, najas, najas, eyakulyatsiya), uxlab yotgan yoki hushidan ketganidan keyin tahorat bekor qilinadi. Agar bu holatlar ro’y bersa, namoz o’qishdan oldin yana tahorat olishingiz kerak bo’ladi.
- Agar 1,5 km radiusda qonuniy suv mavjud bo’lmasa.
- Agar dushman yoki xavfli hayvon suv yaqinida ekanligi haqida qonuniy qo’rquv bo’lsa.
- Agar siz tahorat olish uchun suvdan foydalansangiz, keyinchalik ichish uchun etarli miqdorda ichimlik suvi etishmasligingiz mumkin.
- Agar quduqdan suv olish imkoniyati bo’lmasa (suv to’plash uchun arqon yoki chelak yo’q).
- Agar siz suvdan foydalansangiz, salomatligingiz uchun xavfli bo’ladi.
- Agar sotilayotgan suvni sotib olishga pulingiz bo’lmasa.
- Suv asossiz narxda sotilayotgan bo’lsa.
- Agar suv izlari bo’lmasa va suvni qaerdan olish kerakligi haqida hech kimdan so’ramasangiz.
- Hovuzlar yoki quduqlardan olingan toza suv, erigan qor, quduq suvi yoki daryo / dengiz / toza suv kiradi.
- Taqiqlangan suv turlariga nopok suv, rangi o’zgargan suv, nopok narsaga tushgan suv, meva va daraxtlardan distillangan suv, hayvonlarning ichimliklaridan qolgan suv yoki tahorat yoki tahorat uchun ishlatilgan suv kiradi. g’usl.
- Tayamum olish uchun qabul qilingan narsalar:
- Tuproq
- Qum
- Tosh
- Ohaktosh
- Gil idishi
- Loy, tosh yoki g’ishtdan yasalgan devorlar
- Gil
- Qalin qatlam qatlami bilan boshqa narsalar
- Yog’och
- Metall
- Shisha
- Ovqat
- Yongan narsa kulga yoki eritishga aylanadi
3-qismning 2-qismi: Tayamumga tayyorgarlik
- Toza joy toping. Ushbu joy tosh, qum yoki o’t kabi tabiiy narsa bo’lishi mumkin. Ibodat pokligini saqlash uchun bu joy toza bo’lishi kerak.
- Agar tayamumning joyi muqaddas bo’lmasa, uni suv bilan tozalash kerak.
- Agar joyni tozalash uchun suv bo’lmasa, bezak uchun ruxsat berilgan narsalardan birini (yuqorida keltirilgan) ishlatishingiz mumkin.
- Keraksiz narsalarni yo’q qiling. Tayammum qilish uchun tanangizni va kiyimingizni to’liq tozalashingiz kerak (tahora deyiladi). Bu shuni anglatadiki, halqalar yoki tirnoqlarni tozalash kabi keraksiz to’siqlarni olib tashlash kerak.
- Oyoqlaringizni yuvish kerakligini hal qiling. Agar siz tahorat olayotganda paypoq yoki poyabzal kiysangiz, har safar tahoratni yangilashingiz kerak bo’lsa, ularni echib, oyoqlaringizni yuvishingiz shart emas. Siz poyabzalingizni / paypog’ingizni ushlab turishingiz mumkin va butun oyoqni yuvishning o’rniga har bir yopiq oyoqning ustki qismini ho’l qo’llaringiz bilan bir marta tozalab olishingiz mumkin.
- Agar qo’lingizni ho’llash uchun suvingiz bo’lmasa, yuqorida sanab o’tilgan narsalardan birini ishlatishingiz mumkin, bu sizning har bir oyog’ingizning yopiq ustki qismlarini artib tashlashi mumkin.
- Buni 24 soatgacha qilishingiz mumkin. Biroq, sayohat qilsangiz, bu usul uch kun davomida amal qiladi.
- Ketma-ketlikni yodlang. Tayamumning barcha qismlari to’g’ri tartibda bajarilishi kerak. Ularni to’g’ri bajarish uchun qadamlarning ketma-ketligini bilishingiz kerak.
- Agar ketma-ketlikda xato qilsangiz, tayamumni yana boshlashga to’g’ri keladi.
3 ning 3 qismi: Tayamumni bajarish
- Bu jumla Qur’ondagi birinchi harfning birinchi oyatidir. Bu haqiqat Alloh nomi bilan tayamum boshlashning muhimligini ta’kidlaydi.
- Butun muqaddas marosim saqlanib qolinishi va hurmat qilinishi uchun tayamum qilish niyatingizni bildirishingiz kerak.
- O’zingizning niyatlaringizni og’zaki talqin qilishingiz shart emas; Bu Payg’ambar s.a.v. Faqat yuragingizda niyatni aytishingiz kerak.
- Qo’llaringizni erga to’liq yopishingiz shart emas – ularni kaftlaringiz bilan ushlang.
Таяммум – очищение землёй
Мусульмане выполняют в день, как минимум, 5 молитв, которые раскинуты в течение всех суток. Это требует того, чтобы человек очень часто находился в состоянии ритуальной чистоты, которая давала бы ему возможность без проблем выполнять предписания Всевышнего. Однако может возникнуть ситуация, когда для совершения омовения отсутствует вода. Ислам предлагает выход из этого положения посредством такого вида ритуального очищения тела человека, как таяммум.
Слово «таяммум» буквально переводится как «намерение». Шариатское определение, однако, гораздо более точное и специфичное. Оно обозначает очищение человека от большого либо малого осквернения посредством почвы и других видов грунта. Важно отметить, что таяммум упоминается в Священном Коране в суре «Маида»:
«…если вас настигла болезнь или находитесь в пути, если вы пришли из отхожего места либо имели контакт со своей супругой (супругом) и не можете найти воды, то совершите омовение чистой землёй – протирайте ею свои руки и лицо» (5:6)
Когда можно делать таяммум
Если человек находится в путешествии или вышел из своего населённого пункта и при этом не может найти воду на расстоянии около двух километров, то ему разрешается очиститься с помощью грунта. Также можно практиковать этот вид омовения, если верующему предписаны врачом соответствующие противопоказания. Кроме того, если человек, страдающий каким-то заболеванием, хоть и имеет воду, но боится, что её использование может ухудшить его физическое состояние, то и в этом случае можно делать таяммум вместо малого либо большого омовения.
Кроме того, в сводах хадисов имамов Абу Дауда и аль-Хакима имеется одобрительное отношение Заключительного посланника Всевышнего Мухаммада (с.г.в.) к ситуации, когда один из сахабов в холодную ночь побоялся очиститься водой из-за боязни заболеть. Вспомнив аят из суры «Женщины»:
«…не убивайте себя, ведь Аллах, поистине, является милостивым по отношению к вам» (4:29),
он использовал таяммум. Когда эти сахабы встретились с Пророком (с.г.в.) и рассказали об этом случае, он лишь усмехнулся и ничего не сказал в ответ на такое действие одного из своих сподвижников.
Также совершить таяммум разрешается, если есть риск опоздать на праздничную либо на похоронную молитву, так как их нельзя восполнить.
Колодец в поле
Когда нет возможности получить воду из водоёма и иного источника либо существует опасность со стороны какого-то хищника или человека, то и в этих случаях Шариат разрешает верующему воспользоваться землёй для ритуального очищения.
Как совершать таяммум (порядок действий)
1. Необходимо сделать намерение на очищение от малой либо большой скверны в уме либо произнести его вслух.
2. Делается хлопок ладонями по земле, после которого человек тщательно протирает своё лицо. Здесь главное – не оставить места, по которому не прошлась бы рука.
3. Далее совершается ещё один хлопок по земле, после которого протирается правая рука от кончиков пальцев до локтя включительно.
4. Аналогичные действия предпринимаются уже в отношении левой руки.
Что разрешено использовать для таяммума
Таяммум можно делать землёй, гипсом, песком, камнем (даже если на нём нет пыли), глиной, известью, сурьмой. Однако важно, чтобы все эти предметы были чистыми. Если на человека просто попадёт пыль и ляжет на его руки и лицо, то это не считается таяммумом, так как он не делал намерения для этого. Это одно из ключевых отличий таяммума от гусля и вуду. Ведь если человек по какой-то причине полностью оказывается в воде, то ему не нужно совершать отдельно гусль. То же самое касается и дождя, когда он омывает все части тела, которые необходимо отчистить во время малого омовения. Это связано с тем, что для этих видов ритуального очищения намерение на их совершение не является обязательным условием.
Необходимо помнить, что таяммум полностью заменяет собой как малое (тахарат/вуду), так и большое омовение (гусль). При этом таяммум портят все те же вещи и действия, что характерны для этих двух видов ритуального очищения. Однако добавляется ещё один момент – это возможность воспользоваться водой, о чём мы расскажем в следующем разделе.
Дополнительные вопросы по таяммуму
- Если человек понимает, что в скором времени есть надежда снова обрести воду, то желательно оставить молитву до конца того промежутка времени, когда она должна быть прочитана. Однако важно условие в этом случае – совершение этой молитвы до исхода этого времени. (Т.е. если, к примеру, время для намаза зухр истекает в 14:00, и мусульманин знает, что в 13:30 он может взять тахарат, то ему надлежит отложить дневную молитву до этого времени).
- Если путешественник, находясь в дороге вдали от населённых пунктов в незнакомой местности, понимает, что ему не удастся найти воду, то он может её и не искать.
- Если человек забыл, что у него есть вода и совершил молитву, взяв таяммум, то ему не обязательно перечитывать такой намаз.
- Если вода есть поблизости, но её необходимо купить, то в этом случае совершение таяммума недействительно.
- Если попутчик путешественника имеет воду, но отказывается поделиться ею даже за определённую плату, то можно сделать таяммум и прочитать намаз.
Понравился материал? Отправь его братьям и сестрам по вере и получи саваб!
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.