Ta’lim berish texnologiyasining modeli

1. 5-6 talabadan iborat guruhlar tuziladi, ularga talabalarning takliflari asosida nom beriladi.

Metod bu .. Metodika, usullarni qo’llash, zamonaviy usullar

Metod – bu deyarli har bir fanga tatbiq etilishi mumkin bo’lgan va tadqiqot bilan uzviy bog’liq bo’lgan juda keng tushuncha. Shunga qaramay, u juda aniq ta’rifga ega. Uslublar va metodikaning rivojlanish tarixi ikki davrga bo’linadi, ular ushbu maqolada batafsilroq tavsiflanadi. Bundan tashqari, usullarning tasnifi va evolyutsiyasi masalalari muhokama qilinadi.

Terminologiya

Aslida metod so’zi ikkita mazmunli ma’noga ega.

Birinchidan, usul bu nazariy tadqiqot yoki amaliy amalga oshirish usulidir. Shu ma’noda, u olimlar tomonidan qabul qilinadi. Masalan, empirik (ya’ni tajribaga asoslangan) yoki deduktiv usul (umumiydan o’ziga xosgacha). Ta’kidlash joizki, keltirilgan ushbu misollar bilish metodlari bo’lib, ular metodikaning faqat bitta sohasi hisoblanadi.

Ikkinchidan, usul – bu ma’lum bir tarzda harakat qilish usuli, ma’lum bir shaxs / tashkilot tomonidan tanlangan harakat varianti va boshqalar. Masalan, boshqarish usullari, boshqarish, manipulyatsiya usullari.

Ikkala ma’no ham bir-biriga bog’liqligini ta’kidlash kerak: masalan, ta’riflar “usul” so’zining juda umumiy sinonimi bo’lgan “metod” so’zidan boshlanadi. Keyingi tushuntirish keladi: aniq nimani anglatadi? Bu usul yaratilgan ikkita muhim element.

Metodika

Metodologiya – bu tashkiliy tamoyillarning ajralmas tizimi, shuningdek, nazariy va amaliy faoliyatni qurish yo’llari bo’lgan usullar haqidagi ta’limot. Ushbu ta’rif, shuningdek, usulning bitta umumiy ta’rifining kalitini o’z ichiga oladi.

Ya’ni, bu usul nima bilan tashkil etilganligi. Ammo avvalgi xatboshida biroz yuqoriroq berilgan o’zaro chegaralangan ikkita ta’rifni asos qilib olish odat tusiga kiradi.

Vazifalar va xususiyatlar

Usul haqiqat bilan, haqiqat olib boradigan xususiyatlar va qonunlar bilan o’zaro bog’liq bo’lishi kerak.

Usullarning paydo bo’lishi zarurati ijtimoiy tajribani to’plash va uzatish vazifasidan kelib chiqadi. Madaniyat taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida allaqachon metodologiya asoslari mavjud edi. Ammo faqat faoliyatning qoidalari va me’yorlarini rasmiylashtirish zaruriyati aniqlanganda, ular uni ongli va maqsadga muvofiq ravishda rivojlantira boshladilar.

Metodologiyaning fan sifatida tarixiy rivojlanishi

Uzoq vaqt davomida metodologiya tabiiy falsafiy va mantiqiy tushunchalar tarkibiga kiritilgan. Bundan tashqari, u ilmiy va bilim faoliyatining falsafiy asoslarini namoyish etdi. Binobarin, birinchi navbatda metodni bilish usuli sifatida ta’rifi paydo bo’ldi.

Shu nuqtai nazardan qaraganda, turli xil faylasuflar turli davrlarda o’zlariga xos usullarni tasniflashgan. Masalan, nemis mumtoz falsafasi tarqalishidan oldin faqat ikki xil usullar ajratilgan edi: ratsionalistik va empirik. Ammo keyinchalik ushbu yo’nalishlarning cheklanganligi tanqid qilindi. Metodikaning o’zi ham noaniq bo’lib qoldi: mexanikdan dialektikgacha.Ta’lim tuzilishini tahlil qilgandan so’ng, Kant konstitutsiyaviy va tartibga solish tamoyillarini aniqladi. Bir necha toifalar Hegel tomonidan o’rganilgan va namoyish etilgan.

Biroq, falsafa qurollari ostida metodologiya o’ziga xos nuqtai nazarga erisha olmadi, bir qator nuqtai nazarlarni saqlab qoldi.

Yigirmanchi asr: metodologiya kontseptsiyasini isloh qilish

Yigirmanchi asrda metodika maxsus bilim sohasini qamrab olishga kirishdi. Bundan tashqari, unga ma’lum bir yo’nalish berildi: ichki harakat, ya’ni bilim mexanizmlari va mantig’i.

Differentsiatsiya metodologiyaga mos kela boshladi.

Tasnifi

Quyidagi usul turlari ajratiladi:

• O’z tasnifiga ega bo’lgan universal. Dialektik va metafizik usullar ma’lum.
• Umumiy ilmiy, uning tasnifi bilim darajalariga asoslangan – empirik va nazariy.
• Xususiy fan, yoki aniq, ular ishlatilgan yoki ular kelib chiqqan fanning aniq sohalari bilan bog’liq. Boshqacha qilib aytadigan bo’lsak, ushbu turdagi usullarni turli sohalarda qo’llash yoki ushbu sohalarda usullarni ishlab chiqishdir. Ushbu tur eng keng misollarga ega. Demak, ijtimoiy metodlar sotsiologiya va jamiyat bilan bevosita bog’liq bo’lib, psixologik metodlar bevosita psixologiya qonunlariga asoslanadi.

Usullari va usullari

Usul texnikadan, avvalambor, kamroq o’ziga xosligi bilan farq qiladi. Ikkinchisi, shunday qilib aytganda, tayyor algoritm, harakatlar uchun ko’rsatma. Xuddi shu usul turli holatlarda qo’llanilishi mumkin, usullar asosan yuqori darajada ixtisoslashgan va muayyan holatlar uchun ishlab chiqilgan.

Metodlarning evolyutsiyasi

Usullar evolyutsiyasini Tibbiyot instituti misolida, aniqrog’i diagnostik tadqiqotlar yordamida osongina topish mumkin.

Ilmiy bilimlarning rivojlanishi va chuqurlashishi tufayli zamonaviy diagnostika takomillashmoqda. Hozirgi vaqtda kamida ellik yil oldin mavjud bo’lmagan bunday qurilmalar va qurilmalar taqdim etilmoqda.

Aytishimiz mumkinki, zamonaviy metodlarga insoniyat kabi kompyuter kabi ixtiro katta ta’sir ko’rsatdi. Bundan tashqari, nafaqat ba’zi bir ishlanmalarni amalga oshirish sifatida, balki ilgari sezilmagan mantiqiy aloqalarni aniqlashga yordam beradigan ma’lumotlarni tahlil qilish uchun ham, islohot usullari, ularni hayotning hozirgi haqiqatlariga moslashtirish uchun.

Usul universal vosita, texnika, har qanday sohaning muhim elementidir. Ilmiy bilimlar bilan bir qatorda usullar ham rivojlanadi. Yigirmanchi asrda metodologiyaning tuzilishi rivojlanishning kengayishiga hissa qo’shdi.

Ta’lim berish texnologiyasining modeli

Seminarning ta’limiy maqsadi: tipologiya, lisoniy metodlar haqidagi bilimlarni kengaytirish va mustahkamlash.

Seminarning tarbiyaviy maqsadi: dars tarbiyaviy xarakterdagi qator vazifalarni bajarish imkoniyatini beradi: jamoa bilan ishlash mahorati, xushmuomalalik, o’zgalar fikriga hurmat, faollik, liderlik sifatlarini shakllantrish, ishga ijodiy yondashish, o’zini xolis baholash va b.

Seminarning rivojlantiruvchi maqsadi: talabalarning ijodiy tafakkurini o’stirish.

1. Issledovanie po strukturnoy tipologii. – M., 1963.

2.O.S.Axmanova . Slovar ь lingvisticheskix terminov. – M., 1966.

3.D.E.Rozentalь, M.A.Telenkova. Slovarь – spravochnik lingvisticheskix terminov. -M., 1976.

4. N.A.Baskakov, A.S.Sodiqov, A.A.Abduazizov. Umumiy tilshunoslik. – T., 1979.

5. Rasulov R. Umumiy tilshunoslik . –T., 2010.

– Tipologiya, lisoniy metodlar haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilish ko’nikmasini hosil qilish ;

1. bu borada talabalarning shaxsiy fikrini aniqlash;
2. tipologiya, lisoniy metodlar haqidagi bilimlarni haqidagi bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirish.

-Tipologiya, lisoniy metodlar haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilish ko’nikmasini hosil qiladi;

1. bu borada talabalarning shaxsiy fikri shakllanadi;

2.Belgilangan ta’limiy maqsadlarga mos o’quv bilish topshiriqlarini ishlab chiqadi.

3.Ichki guruhlar ishini samarali bo’lishini ta’minlash maqsadida ular uchun yozma yo’riqnomalarni tayyorlaydi. (1-ilova)

4. Ekspert guruhlar ish natijalarini baholashi uchun mezonlarni ishlab chiqadi. (2-ilova)

1.2. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarga ta’rif berishni taklif qiladi va shu asosda tezkor-so’rov o’tkazib talabalarni faollashtiradi. 1.3.Talabalarga bugungi dars gruruhlarga bo’lingan holda tarzida kechishini bildiradi.

Talabalar berilgan savollarga javob beradilar

2.2. Mavzu bo’yicha tayyorlangan ekspert varaqasini tarqatadi. (3-ilova).

2.3. Guruhlarga topshiriqni bajarishda yordam beradi. Taqdimot materiallari to’liq va to’g’ri bo’lishini kuzatadi.

2.4. Taqdimot boshlanishini e’lon qiladi. Guruh sardorlari taqdimotini tashkillashtiradi. Aniqlik kiritish lozim bo’lsa, sardorni to’xtatadi, savollar beradi, muhokamasini kursga havola qiladi.

Guruh sardorini saylaydilar.

Taqdimotni taqdim qilishda sardorga yordam beradilar.

3.2. Mavzu maqsadiga erishishdagi talabalar faoliyatini tahlil qiladi va o’zlashtira olmagan joylarni qayta o’qib chiqishni tavsiya qiladi.

“BIRGALIKDA O’QIYMIZ” TEXNIKASI

Birgalikda o’qish: o’quv guruhi kichik guruhlarga bo’linadi. Har bir kichik guruh o’rganilayotgan mavzuning biror sohasida ekspert bo’ladi va boshqalarni o’rgatadi.

“Birgalikda o’qiymiz” texnikasidan foydalangan holda guruhlarda ishni tashkil etish jarayonining tuzilishi

1. 5-6 talabadan iborat guruhlar tuziladi, ularga talabalarning takliflari asosida nom beriladi.

2.Har bir guruhga bitta topshiriq beriladi – umumiy mavzuning bir qismi,uning ustida butun o’quv guruhi ish olib boradi hamda ularga ekspert varaqlari taqdim etiladi.

3. Har bir guruh ichida umumiy topshiriq taqsimlanadi.

4. Hamma yakka tartibdagi topshiriqni bajaradi.

5. Barcha guruh a’zolarining mini-ma’ruzalari tinglanadi. Umumiy natijan shakllantirishadi va uni taqdimotga tayyorlashadi.

6. Sardor guruh ishi natijalarini taqdim qiladi.

SHerigingizni diqqat bilan tinglang.

Guruh ishlarida faol ishtirok eting, berilgan topshiriqlarga mas’uliyat bilan yondoshing.

Agar yordam kerak bo’lsa, albatta, murojaat qiling.

Agar yordam kerak bo’lsa, albatta, yordam bering.

Guruhlar faoliyati natijalarini baholashda barcha ishtirok etishi shart.

Aniq bilmog’imiz lozim:

A. Boshqalarga o’rgatish orqali o’zimiz o’rganamiz.

B. Biz bitta kemadamiz: yoki birgalikda suzib chiqamiz, yoki birgalikda cho’kib ketamiz.