Nima vulqonlar bor, va qanday qilib ular yuzaga kerak

Vulqonning paydo bo’lishi yer osti magma kamerasi paydo bo’lishidan boshlanadi. Unda asta-sekin suyuq qizil-issiq magma qiziydi, bu esa er qobig’iga pastdan bosim o’tkazadi. Aynan shu sababli er yorila boshlaydi. Yoriqlar va yoriqlar orqali magma yuqoriga otilib chiqadi va uning harakatlanishi jarayonida u toshlarni eritib, yoriqlarni sezilarli darajada kengaytiradi. Vulkan shamollatish manbai shu tarzda hosil bo’ladi. Vulqon qanday hosil bo’lgan? Portlash paytida yuzaga turli xil jinslar chiqadi, ular keyinchalik qiyalikka joylashadi, natijada konus hosil bo’ladi.

Evropada Qanday Faol Vulqonlar Mavjud

Vulkanlar eng xavfli va chiroyli tabiiy ijodlardan biridir. Ular tektonik plitalarning bo’g’imlarida hosil bo’ladi va Yerning markaziga o’tkazgichdir. Bugungi kunda sayyoramizda 500 ga yaqin faol vulqonlar mavjud. Ulardan ba’zilari Evropada joylashgan. Etna tog’i

Italiya – Evropaning vulqon beshigi

Italiyani bemalol “maxsus effektlar” ga ega mamlakat deb atash mumkin. Apennin yarim orolida va unga qo’shni orollarda uchta kuchli faol vulqon mavjud. Ularning har biri dunyoda o’zining “qaynoq ekspluatlari” bilan tanilgan. Italiyada barcha zamonlarning eng mashhur vulqoni Vesuvius joylashgan. U cho’tkaning bir nechta buyuk ustasi tomonidan qo’lga kiritilgan fojeada ishtirok etgan – Pompeyning oxirgi kuni. Bugungi kunda olimlar 20 yilda bir marta bo’lgan Vesuviy otilishining tsiklini hisoblab chiqdilar. Stromboli vulqoni ikki ming yillik davomida deyarli uzluksiz otilishi bilan mashhur. U hattoki trend-uslubchiga aylandi. Stromboliya portlashi tez-tez va zararsiz, ammo katta, bitmas lava oqimi bilan. Etna – dunyodagi eng mashhur vulqonlardan biri. Evropada bu eng yuqori ko’rsatkichdir. Etna tog’i Sitsiliyaning shimoli-g’arbiy qismida, Kataniya mintaqasida joylashgan. Massiv doimo tutun holatida, ammo haqiqiy otilishlar bir necha yilda bir marta sodir bo’lmaydi. Olimlarning fikriga ko’ra, Etna “gaplashayotganda”, orolga hech narsa tahdid solmaydi.

Ispaniyaning vulqon orollari

Ispaniyaning barcha vulqonlari Kanar orollarida joylashgan. Teide vulqoni Tenerife ramzi hisoblanadi. Uning cho’qqisiga etakka teleferik orqali etib borish mumkin. Kraterlarga ko’tarilish faqat maxsus ruxsatnoma shaklida bo’lishi mumkin. Kanar-Lanserot orolida o’zining apokaliptik manzaralari va vulqonlari bilan mashhur bo’lgan Timanfaya bog’i mavjud. Ushbu parkda piyodalar uchun yo’llar deyarli yo’q: barcha ekskursiyalar avtobus yoki tuyalar orqali amalga oshiriladi. Bitta noto’g’ri qadam, va siz o’zingizni teshikda topasiz, uning harorati 500 ° S ga yetishi mumkin. Vulkanlar Kanareyka arxipelagining boshqa orollarida ham mavjud. Masalan, 1971 yilda mashhur La Palma orolida portlash sodir bo’ldi. Shuningdek, nafaqat er yuzidagi, balki suv osti vulqonlarini ham eslash kerak. Ulardan biri doimiy ravishda Iyerro oroli yonida otilib chiqadi.

Islandiya: vulqon mamlakati

Islandiyaning vulqon oroli sayyoradagi eng yoshlardan biri hisoblanadi. Mamlakatda 160 ga yaqin vulqon mavjud. Biroq, yong’indan nafas olishning ko’pgina xavfli holatlari harakatsiz: atigi 30 tasi amalda. 20-asrning o’rtalarida Islandiyaning qirg’oqlarida suv osti vulqonining katta otilishi yuz berdi. Natijada yangi orol paydo bo’ldi, uning hayoti olimlar tomonidan diqqat bilan kuzatila boshlandi. Dastlab Surtseyni bakteriyalar tanlagan va otilishidan 20 yil o’tgach, qushlar paydo bo’lgan. Dunyo yaratilishining mini modeli odamlardan va yangi hayot shakllarini tasodifiy yutishdan ehtiyotkorlik bilan himoyalangan. 21-asrning eng jiddiy portlashlaridan biri Islandiyaning Eyjafjallayokull vulqoni tomonidan amalga oshirilgan. 2010 yilda Evropa tom ma’noda tutunli parda bilan qoplandi. 60 mingdan ortiq reyslar bekor qilindi. Olimlar yaqinda Katla vulqoni tez orada “gapiradi”, uning otilishi o’nlab marta kuchliroq bo’lishidan ogohlantirmoqda. Shunisi e’tiborga loyiqki, Islandiyaliklar o’z orollarining tabiiy xususiyatlaridan to’g’ri foydalanishni o’rgandilar. Mamlakatdagi uylarning qariyb 90% vulkanik issiqlik yordamida isitiladi. Wellness issiq manbalari ham juda mashhur.

Nima vulqonlar bor, va qanday qilib ular yuzaga kerak?

Vulqonlar uzoq odamning fikrini hayajonlangan qilgan. nomi “vulqon” Roman nomi kelgan yong’in xudosi Saturn nomlarini. U o’z qurollarini to’qigan bir ulkan iloh, to’qigan – Rimliklarga hech-yonib turgan olov-nafas cho’qqilari ishonardi. Biroq, shunga o’xshash fikr vaqt boshqa xalqlar bilan birgalikda qilingan. Va nima vulqonlar bugungi taqdimot?

Bu savolga javob berish uchun, u bizning sayyorada tuzilishini takrorlash uchun zarur qisqacha bo’ladi. Agar yuqori maktab fizika, geografiya va geologiya eslab bo’lsa, Yerning mustahkam qobiq yashirin bo’ladi va bizning sayyoramizni salqin qiladi erigan magma yadro. tektonik plitalar, erigan jinslarning okean sekin shavq ustida bir qobig’ini hosil qiladi, va chegara chorrahada to’qnashuvi natijasida yangi tog’lar va . Vulkanizm shakllantirish, geologik xatolarimizni shakllanadi. Chiqish yuzasiga Magmaning kosmik va, masalan, bir olov-nafas muhtasham tog’lar, ichiga vaqt davomida vulqon tog’i narigi dunyo aylanadilar.

Biroq, “zamon bilan” – bu ibora emas. birinchi otilganligi lavalar deyarli bir zumda tashqi konus vulkan tashkil haqiqatdir. Agar bunday vulqonlar, keyin siz deyarli albatta yodda bor haqiqatni o’ylab bo’lsa uning tashqi qismi hisoblanadi. Bu o’ziga xos va osongina aniqlash mumkin shakl bor, tog ‘, deb. Biroq, yana to’g’ri “vulqon” ham ajoyib, uni chaqirish uchun po’stining magma yer yuzasiga oqib erigan orqali. Va bu hodisa Yer yuzasida faqat kuzatilishi mumkin, deb o’ylamang. Olimlar vulqon okean qavatda ancha ko’p iymon: bu hol uning geologik tuzilishi ayrim o’ziga xos jihatlari tufayli, bundan tashqari, u suv ustun katta bosim keladi.

Bu, agar deb hisoblanadi uzoq uchun tog’lar “hayot belgilari” xizmat qilmaydi, vaqt, ular deb ataladi mumkin “so’ngan vulqonning.” Ko’p hollarda, bu rost, lekin bir bir o’chgan, deb = o’lik faraz kerak emas. amaliyot ko’rsatadi, bu qo’shnilar ularga yaqin yashayotganlar barcha eng katta tahdid bor.

Xususan, deyarli 6000 yil avval, o’sha yillarda O’rta aholisining katta qismi vafot yoki ko’chib o’tishga edi. keyin u sodir vulqon Etna, keyin qadar jim edi, yillar yuzlab, birdan uyg’onib ketdim. ta’siri otilishidan keyin ro’y faqat bir tsunami izlari, arxeologlar manbadan minglab kilometr topdik, shunday qilib, vayron bo’ldi.

Aytgancha, vulqonlar Yerning tashqi cheklangan bo’lishi kerak nima savol so’rab. vulqon faoliyati bilan o’tgan kun ichida Mars so’nggi tadqiqotlar sifatida. Xususan, Olympus balandligi qizil sayyorada joylashgan 26 kilometr . Bu gravitatsiya bilan bog’liq. Bu lava ajablanarli yuksaklikka ko’tariladi imkonini beradi. Bundan tashqari, vulqon faoliyati quyosh tizimining boshqa sayyoralarda kuzatildi.

Biz ushbu maqolani o’qib keyin endi nima vulqonlardan haqida savol bor, deb umid qilamiz!

Vulqon qayerda va qanday hosil bo’lganligini bilib oling? Vulqon otilishi qanday hosil bo’lgan?

Vulkanlar Yerdagi eng ajoyib va sirli geologik tuzilmalardan biridir. Biroq, ko’pchiligimiz ularni faqat yuzaki tushunamiz. Vulkanizmning tabiati qanday? Vulqon qayerda va qanday hosil bo’lgan?

Vulqon nima?

Vulqon qanday paydo bo’lganligi haqida o’ylashdan oldin, ushbu atamaning etimologiyasi va ma’nosini chuqur o’rganish kerak. Qadimgi Rim afsonalarida temirning Vulkan ismli xudosi tilga olinadi, uning uyi yer ostida bo’lgan. Agar u g’azablansa, er titray boshladi, chuqurlikdan tutun va alanga otildi. Aynan mana shunday tog’larning nomi paydo bo’lgan.

“Vulqon” so’zi lotincha “vulkanus” dan kelib chiqqan bo’lib, tom ma’noda olov degan ma’noni anglatadi. Vulkanlar – bu yer qobig’idagi yoriqlar ustida to’g’ridan-to’g’ri paydo bo’lgan geologik tuzilmalar. Aynan shu yoriqlar orqali lava, kul, gaz bug’lari va tosh bilan aralashmasi er yuziga otilib chiqmoqda. Ushbu sirli hodisani geomorfologiya va vulkanologiya fanlari o’rganmoqda.

Tasnifi va tuzilishi

Barcha vulqonlar faol, harakatsiz va yo’q bo’lib, o’z faoliyatining tabiati bilan yo’q bo’lib ketgan. Va joylashuvi bo’yicha – quruqlik, suv osti va muz osti.

Vulqon qanday paydo bo’lganligini tushunish uchun avval uning tuzilishini yaqindan ko’rib chiqishingiz kerak. Har bir vulqon quyidagi elementlardan iborat:

Shamollatish (geologik shakllanish markazidagi asosiy kanal).
Dayk (lava chiqqan kanal).
Krater (piyola shaklida tepadagi katta teshik).
Vulkan bombasi (otilib chiqqan magmaning qotib qolgan qismlari).
Vulqon kamerasi (yer yuzasi ostidagi magma jamlangan maydon).
Konus (lava, kul otilishi natijasida hosil bo’lgan “tog ‘” deb nomlanadi).

Vulqon ulkan tog’ga o’xshab ko’rinishiga qaramay, uning er osti qismi yer usti qismidan ancha kattaroqdir. Kraterlar ko’pincha suv bilan to’ldiriladi.

Nima uchun vulqonlar paydo bo’ladi?

Vulqonning paydo bo’lishi yer osti magma kamerasi paydo bo’lishidan boshlanadi. Unda asta-sekin suyuq qizil-issiq magma qiziydi, bu esa er qobig’iga pastdan bosim o’tkazadi. Aynan shu sababli er yorila boshlaydi. Yoriqlar va yoriqlar orqali magma yuqoriga otilib chiqadi va uning harakatlanishi jarayonida u toshlarni eritib, yoriqlarni sezilarli darajada kengaytiradi. Vulkan shamollatish manbai shu tarzda hosil bo’ladi. Vulqon qanday hosil bo’lgan? Portlash paytida yuzaga turli xil jinslar chiqadi, ular keyinchalik qiyalikka joylashadi, natijada konus hosil bo’ladi.

Vulkanlar qayerda?

Vulkanlar qayerda paydo bo’ladi? Ushbu geologik hosilalar Yer yuzida juda notekis taqsimlangan. Agar ularning tarqalish naqshlari haqida gapiradigan bo’lsak, unda ularning ko’pligi ekvator yaqinida joylashgan. Janubiy yarim sharda ularning soni shimolga qaraganda ancha kam. Rossiyaning Evropa qismida, Skandinaviya, Avstraliya va Braziliyada ular umuman yo’q.

Ammo Kamchatka, Islandiya, O’rta er dengizi, Shimoliy va Janubiy Amerikaning g’arbiy qirg’oqlari, Hind va Tinch okeani, Markaziy Osiyo va Markaziy Afrika haqida gapiradigan bo’lsak, unda ularning soni juda ko’p. Asosan, ular orollar, arxipelaglar, materiklarning qirg’oq mintaqalari yaqinida joylashgan. Ularning faoliyati va er qobig’ining harakatlanishi bilan bog’liq jarayonlarining bog’liqligi odatda tan olinadi.

Vulqon otilishi qanday hosil bo’lgan?

Vulkanlar qanday va nima uchun otilib chiqadi? Jarayonning sabablari Yerning ichaklarida yotadi. Magma to’planishi paytida ko’p miqdorda issiqlik energiyasi hosil bo’ladi. Magmaning harorati ancha yuqori, lekin u yerning yadrosini eritib berolmaydi, chunki er qobig’i uni yuqoridan bosib turadi.Agar er qobig’ining qatlamlari magmani zaifroq bossa, issiq magma suyuq bo’ladi. U asta-sekin gazlar bilan to’yingan bo’ladi, yo’lda toshlarni eritadi va shu yo’l bilan er yuziga cho’ziladi.

Agar vulkanik shamollatish allaqachon qotib qolgan va qotib qolgan lava bilan to’ldirilgan bo’lsa, u holda magma bosimining kattaligi bu vilkani chiqarib olish uchun etarli bo’lmaguncha otilish sodir bo’lmaydi. Vulqon otilishi doimo zilzila bilan birga keladi. Kullarni bir necha o’nlab kilometr balandlikka tashlash mumkin.

Vulkanlar tog’ga o’xshash shakllanishlar bo’lib, undan issiq magma otilib chiqadi. Vulqon qanday hosil bo’lgan? Er po’stida yoriqlar bo’lsa, uning ostiga bosim ostida issiq magma otilib chiqadi. Vulqon yonbag’irlari shamollatish teshigi yonidagi toshlar, lava, kullarning cho’kishi natijasida hosil bo’ladi.