70 ta eng yaxshi iboralar va taniqli sirli so zlar

Sehrli va sirli shahar.

Lotin o‘zbek yozuvida ayrim so‘zlarning yozilishi bo‘yicha Til va adabiyot instituti tilshunoslarining tavsiyalari

Mazkur tavsiyalar 2013-yilda O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi qoshidagi Alisher Navoiy nomidagi Til va adabiyot instituti tomonidan filologiya fanlari doktori, professor N.M.Mahmudov tahriri ostida “Akademnashr” nashriyotida chop etilgan 85 mingdan ortiq so‘zni o‘zida mujassam etgan “O‘zbek tilining imlo lug‘ati”ning kirish qismidan olingan.

Yuqorida keltirilgan qoidalar bilan tanishish shuni ko‘rsatadiki (muallif izohi: bu yerda imlo qoidalari nazarda tutilgan), ularda o‘zbek tiliga rus tilidan va rus tili orqali o‘zlashtirilgan bir turkum ruscha va baynalmilal so‘z-terminlarning yangi imloda qanday yozilishi alohida qoidalashtirilmagan. Bu – o‘zbek kirill yozuvidagi ikki tovushni ifodalovchi ё, ю, я, e (so‘z o‘rtasida unlidan hamda ayirish va yumshatish belgilaridan keyin), ц harflari ishtirok etgan so‘zlarni o‘zbek lotin yozuvida qanday yozish masalasidir. Bunday so‘zlarning yangi alifboda yozilishi keyinchalik, «O‘zbek tilining asosiy imlo qoidalari» tasdiqlangandan so‘ng, tayyorlangan bir qancha qo‘llanmalarda bayon qilingan.

Prof. Sh.Rahmatullayev dastlab «Ўзбек лотин алифбоси» (Тошкент, 1995), keyin «Ўзбек тилининг янги алифбоси ва имлоси» (Тошкент, 1999) qo‘llanmalarida o‘zbek kirill alifbosidagi ё, ю, я harflari o‘rniga o‘zbek lotin alifbosida qaysi harflarni yozish ular bajaradigan vazifaga bog‘liq, deb ularni quyidagicha yozishni tavsiya etadi:

«1. ё, ю, я ҳарфлари икки товушни (й+унли) ифодалашга хизмат қилса, бу ҳарфлар ўрнига уо, yu, уа ҳарфлари ёзилади: заём – zayom, юмор – yumor, ядро – yadro, ёмғир – yomg‘ir, ютуқ – yutuq, яхши- yaxshi каби.

2. ё, ю, я ҳарфлари ўзидан олдин келган ундошнинг юмшоқ эканини кўрсатишга хизмат қилса:

1) асосан ё ҳарфи ўрнига о ҳарфи, ю ҳарфи ўрнига u ҳарфи, я ҳарфи ўрнига а ҳарфи ёзилади: стажёр — stajor, люстра – lustra, фляга – flagа каби;

2) сўзнинг талаффузи кескин ўзгариб кетмаслиги учун қисман ё ҳарфи ўрнига уо ҳарфлари, ю ҳарфи ўрнига yu ҳарфлари, я ҳарфи ўрнига уа ҳарфлари ёзилади: актёр – aktyor, бюро – byuro, снаряд – snaryad каби.

Кўринадики, ё, ю, я ҳарфлари ўзидан олдин келган ундошнинг юмшоқлигини кўрсатиш учун хизмат қилса, ўзбек лотин алифбосида икки хил акс эттирилади».(1)

Muallif «so‘zning talaffuzi keskin o‘zgarib ketmasligi uchun» deb o‘z tavsiyasining 1-bandidagi 1-qismiga qarshi boradi. Aslida, stajor bilan aktyor, lustra bilan byuro, flaga bilan snaryad so‘zlarida mazkur ё, ю, я harflari bir xil pozitsiyada bo‘lib, o‘zbekcha talaffuzda umuman farq qilmay, ikki tovush (yo, yu, ya) bilan aytiladi. Undoshlarning qattiq-yumshoqligi esa rus tili uchun xos bo‘lib, hozirgi o‘zbek adabiy tilida bu holat deyarli farqlanmaydi.

Bunday chalkashlik «Ўзбек тилининг қисқача имло луғати» (Тошкент, 1963)dan muallif ajratib olgan ё, ю, я harfli so‘zlarni o‘zbek lotin alifbosida qanday yozish kerakligi haqidagi tavsiyalarda ham uchraydi. Bu masalada bir xillikka erishish qiyinligidan bo‘lsa kerak, muallif «қачон бир ҳарф, қачон икки ҳарф ёзишни қоидалаштириб бўлмайди, шу сабабли бундай ҳарф қатнашадиган сўзларнинг тўғри ёзилиши имло луғатида кўрсатилади», deb masalaning murakkabligini tan oladi.

Mazkur qo‘llanmadagi rus tilidan va u orqali boshqa yevropa tillaridan o‘zbek tiliga o‘zlashgan bir qator so‘zlarda ayirish va yumshatish belgilari ё, ю, e harflaridan oldin kelganida, yangi imloda bunday so‘zlardagi ъ va ь belgilari tashlanib, ё, ю, e harflari o‘rniga yu, ya, ye harflari yoziladi yoki yumshatish belgisi о, и harflaridan oldin kelganida, belgi o‘rniga у harfi yoziladi degan fikrlarga qo‘shilish mumkin.

Y.Abdullayev, D.Xudayberganova hamda A.lsmoilov va L.Raupovalarning qo‘llanmalaridagi ushbu masalaga doir fikr-mulohazalar, tavsiyalar ham Sh.Rahmatullayevning tavsiyalari bilan hamohangdir.(2)

Faqat Y.Abdullayevning «Hamrohim» qo‘llanmasidagi tavsiyalarda mazkur harflar mavjud bo‘lgan ruscha va baynalmilal so‘zlarning yangi imloda goh bir, goh ikki harf (tovush) bilan berilishi rus tili imlosi va talaffuziga bog‘liq ekanligi xolisona aytib o‘tilgan. Bunda ham masala oxirigacha hal qilinmay, «бундай сўзлардан мазкур қоидалар доирасига кирмайдиганлари ҳам бор. Уларнинг қандай ёзилиши имло луғатларида кўрсатилади»(3) deyish bilan cheklanilgan. Lekin bu fikrga qo‘shilib bo‘lmaydi, chunki Sh.Rahmatullayev va A.Hojiyevlarning «O‘zbek tilining imlo lug‘ati» (1995 va undan keyingi nashrlar) hamda T.Tog‘ayev, G.Tavaldiyeva va M.Akromovalarning «O‘zbek tilining kirill va lotin alifbolaridagi imlo lug‘ati» (1999, 2004)da ham, mazkur tavsiyalarga qaramay, yuqoridagi kabi so‘zlarni yozishda o‘z-o‘zini yoki bir-birini inkor qiladigan holatlar mavjud.

Qo‘lingizdagi lug‘atning tuzuvchilari yuqoridagi kabi chalkashlik, anglashilmovchiliklarni hamda mazkur tavsiyalarga imlo amaliyotida nechog‘lik rioya qilinayotganligini (to‘g‘rirog‘i, u qadar amal qilinmayotganligini) hisobga olib (buni o‘zbek lotin alifbosida chop etilgan bir qator nashrlarni ko‘zdan kechirib ishonch hosil qilish mumkin), institutning yetakchi tilshunoslari bilan maslahatlashgan holda, rus tili orqali kirib kelgan va tarkibida ё, ю, я harflari bo‘lgan ruscha va baynalmilal so‘zlarni yangi imloda barcha o‘rinlarda bir xil, ya’ni yo, yu, ya harflari bilan yozishni va shu orqali bu sohadagi harxillikni bartaraf etishni eng maqbul yo‘l deb hisoblaydilar va ushbu lug‘atda shunday yo‘l tutdilar ham.

O‘zbek kirill yozuvidagi ц harfini o‘zbek lotin yozuvida ifodalash masalasida ham ayrim munozarali o‘rinlar bor. Masalan, bu xususda prof. Sh.Rahmatullayev quyidagilarni yozadi:

«Ўзбек кирилл алифбосидаги ц ҳарфи ўрнига ўзбек лотин алифбосида:

а) сўз охирида, сўз бошида, олд қўшимчадан кейин, ундошдан кейин s ҳарфи ёзилади: кварц – kvars, шприц – shpris, целлофан – sellofan, цилиндр – silindr, антициклон – antisiklon, конструкция- konstruksiya каби;

б) бошқа ҳолларда унлидан кейин ts ёзилади: глицирин – glitsirin (тўғриси: glitserin), гербицит- gerbitsit (тўғриси: gerbitsid), конституция – konstitutsiya каби». (4)

D.Xudayberganova hamda A.lsmoilov va L.Raupovalar ham o‘z qo‘llanmalarida ushbu fikrni ma’qullagan holda uni aynan takrorlaganlar.

Y.Abdullayev esa bu masalaga birmuncha boshqacharoq yondashadi: «Кирилл алифбосидаги ц ҳарфи янги ўзбек имлосида қуйидагича берилади:

– сўз бошида, охирида ва сўзнинг ўртасида ундош товушдан кейин келганда s ҳарфи билан: цех – sex, цирк – sirk, акция – aksiya;

– сўз ўртасида унли товушдан кейин келса ts ҳарфлари билан ифодаланади: лицей – litsey, офицер – ofitser, доцент – dotsent». (5)

Y.Abdullayev o‘z tavsiyalarida Sh.Rahmatullayev tavsiyalaridagi «old qo‘shimchadan keyin… s yoziladi» iborasini qo‘llamay to‘g‘ri yo‘l tutgan. Chunki hozirgi kunda «xalqaro terminelementlar» deb ataluvchi va ko‘pincha old qo‘shimcha (prefiks) maqomida keluvchi анти-, би-, био-, гео-, де-, моно-, поли- kabi birliklar, asosan, unli tovush bilan tugaydi, ulardan keyin keladigan va ц harfi bilan boshlanadigan birliklar, ular xoh mustaqil so‘z bo‘lsin, xoh affiks, o‘zbek lotin alifbosida ts harflari bilan yozilishi kerak bo‘ladi. Sababi, yuqoridagi kabi yasama so‘zlarning ikkinchi komponenti boshida keladigan s harfi (tovushi) endi ikki unli o‘rtasida kelmoqda va bu holat 2-tavsiyaga, ya’ni «boshqa hollarda unlidan keyin» (Sh.Rahmatullayev), «so‘z o‘rtasida unli tovushdan keyin kelsa» (Y.Abdullayev) ts yoziladi degan tavsiyaga muvofiq keladi. Buni Sh.Rahmatullayev tavsiyalarining 1-bandida keltirilgan antitsiklon (anti+siklon) va 2-bandida keltirilgan gerbitsid (lotincha herba «o‘t-o‘lan»+caedo «o‘ldiraman» so‘zlaridan) kabi ikki komponentli so‘zlar ham tasdiqlab turibdi.

Har ikkala muallif ham o‘zbek kirill yozuvida so‘z boshidagi ц harfi o‘zbek lotin yozuvida s harfi bilan beriladi deb 3-4 ta umumma’lum so‘zlar asosida hukm chiqarib qo‘ya qolganlar. Holbuki, fan va texnikaning turli sohalarida ц harfi bilan boshlanuvchi so‘zlar anchagina. Masalan, keyingi 20 yil ichida rus tilida nashr etilgan xorijiy so‘zlar lug‘atlarida 160 tadan 300 tagacha shunday so‘zlar mavjud. 1976-yili chop etilgan «Ўзбек тилининг имло луғати»da ц harfi bilan boshlanadigan 100 ga yaqin so‘z berilgan bo‘lsa, yaqinda kirill yozuvida nashr qilingan va 85000 dan ortiq so‘zni qamrab olgan «Ўзбек тилининг имло луғати»da ularning soni 170 tadan ortadi. Demak, o‘zbek lotin yozuvida chop etilajak imlo lug‘atida ham s harfi bilan boshlanuvchi shuncha so‘z berilishi kerak va shunday qilindi ham.

Lekin biz buncha so‘z va so‘zshakllarning 30% ga yaqini talaffuzi va ma’no anglatishi jihatidan turli fan sohalari mutaxassislarini birday qoniqtiradi deb o‘ylamaymiz. E’tibor bering: цанга – sanga, цапфа – sapfa, цедра – sedra, целом – selom, цент – sent, ценз – senz, церий – seriy, цеце – setse, цезура – sezura, цинга – singa, цинния – sinniya, циркуль – sirkul, цирроз – sirroz, циста – sista, цоколь – sokol va boshqalar. Bunday so‘zlarga imlo lug‘atida ularning qaysi sohaga mansubligini ko‘rsatuvchi tegishli belgilar (bot., zoo., tib., tex. kabi) qo‘yilmasa, ulaming qanday so‘z ekanligini tushunish qiyin.

Biz kirill yozuvida so‘z boshida kelgan ц harfining o‘zbek lotin yozuvida s harfi bilan berilishi haqidagi tavsiyalar asosida ish ko‘rish bilan bir qatorda fan sohalari mutaxassislarining bu masala xususidagi fikr-mulohazalarini kutib qolamiz.

Biz, o‘zbek lotin yozuvidagi «O‘zbek tilining imlo lug‘ati»ni tuzuvchilar, yuqorida hukumat tomonidan rasman tasdiqlangan o‘zbek lotin alifbosi va o‘zbek tilining asosiy imlo qoidalarini asosan ma’qullagan holda, ular tasdiqlangandan so‘ng yaratilgan barcha qo‘llanmalarda mazkur qoidalami sharhlash jarayonida ishlab chiqilgan subyektiv xarakterdagi tavsiyalar haqida to‘xtaldik, bu tavsiyalarga nisbatan o‘z fikr-mulohazalarimizni bildirish bilan birga tegishli tavsiyalar ham ishlab chiqib, ularni amalda qo‘llashga harakat qildik.

(1) Раҳматуллаев Ш. Ўзбек тилининг янги алифбоси ва имлоси. – Тошкент: Университет, 1999. – Б.15-16.

(2) Қаранг: Абдуллаев Й. Ҳамроҳим. Янги алифбо ва имлодан қўлланма. – Тошкент: Ўқитувчи, 1996; Худайберганова Д. Лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбоси: Ўқув қўлланма. – Тошкент, 2003; Исмоилов А., Раупова Л. Янги ўзбек имлоси: Ўқув қўлланма. – Тошкент, 2003.

(3) Абдуллаев Й. Кўрсатилган манба. – Б.47.

(4) Раҳматуллаев Ш. Кўрсатилган манба. – Б.16 -17.

(5) Абдуллаев Й. Кўрсатилган манба. – Б.48.

70 ta eng yaxshi iboralar va taniqli sirli so’zlar

Sir bizni o’ziga jalb qiladi. Odam sifatida, tushunarsiz, g’ayritabiiy va eshitilmagan narsalar bilan bog’liq bo’lgan barcha narsalar bizni ushbu hodisalar uchun qandaydir mantiqiy izoh topmoqchi bo’ladigan darajada olib boradi.

Ilm-fan hodisani ishonchli tushuntira olmasa, nima uchun bu sodir bo’lishi haqida ozmi-ko’pmi yovvoyi farazlar paydo bo’ladi.

• “Buyuk mutafakkirlar talaffuz qilgan 75 falsafiy ibora”
• “Sevgi va romantikaga oid 100 ta ajoyib ibora”

Sirli iboralar va mulohazalar

Bugungi maqolada biz ko’plab taniqli yozuvchilar va faylasuflar tarix davomida aytgan eng yaxshi sirli iboralarni to’playmiz. Qaysi biri sizga yoqadi?

1. Tibbiyot meni darhol o’ziga tortdi, chunki bu qat’iy biologik va antropologik kasb edi. U inson tanasida quyuqlashgan Tabiat sirlarini o’rganishi mumkin edi. (Feliks Rodriges de la Fuente)

Buyuk ispan tabiatshunosining sirli iborasi.

2. Biz qayg’u-alamni abadiy unutishni, insonlar o’rtasidagi farq siridan qochishni va tabiatimiz chegarasini rad etmoqchimiz. (Klara Janes)

Inson tabiati va uning chegaralari haqida.

3. Chuqurlikda hech kim nima uchun yoki nimani xohlashini bilmaydi. Agar ular aytganidek, erkinlik sir bo’lsa, iroda ko’r ko’r hayvondir. (Franz Tamayo)

Ozodlik hali ham metafizik idealdir.

4. Kechasi ko’zgusiz oy, oy sirlarsiz tun, shunda men angladimki, sizda kiyik kabi go’zal bel bor. (Gloriya Fuertes)

Ispaniyalik savodli kishi tun va uning sirlari haqida shunday gapirishdi.

5. Hayot – bu sir; ko’r yorug’lik va erishib bo’lmaydigan haqiqat hayratga soladi. (Ruben Dario)

Biz mutlaqo hech narsaga amin emasmiz.

6. Ayol – bu jumboq, uni turmushga chiqqunga qadar tushuntirish mumkin emas. (Severo Catalina)

O’limdan keyingi hayot haqidagi istehzoli ibora . kechirasiz, uylangandan keyin.

7. Sir juda ta’sirli bo’lsa, unga bo’ysunmaslik mumkin emas. (Antuan de Sent-Ekzuperi)

“Kichkina shahzoda” muallifidan.

8. Generalning ochko’zligi to’ymaydi. U go’zallik va sirni ta’qib qiladigan erkin fikrlovchi. Lug’atga qarshi ta’qib choralarini ko’rishi mumkin edi va bu falokatga olib keladi. (Elena Garro)

Kuchga ega bo’lgan erkaklar haqida.

9. Insonni o’rab turgan eng katta sir – bu uning jinsiy aloqa yoki maqtovga bo’lgan munosabati emas, balki uning kuniga yigirma to’rt soatdan foydalanishni boshqarishi. (Sinkler Lyuis)

Vaqtni boshqarish, jumboq.

10. She’riyat dunyoni tushuntirmaydi, uning sirini tasdiqlaydi. (Beatriz Villacañas)

Deyarli barcha san’atlarga ekstrapolyatsiya qilingan.

11. Siz Sirning ko’ziga qarashingiz kerak. (Lans Armstrong)

Amerikalik velosipedchi iborasi.

12. Endi, agar siz ham o’zingiz haqingizda biron bir narsani o’ylasangiz va najotga intilsangiz va Xudoga ishonchingiz komil bo’lsa, xuddi shu narsalarga begona bo’lmagan odam kabi, siz baxtga erishishingiz mumkin, Masihni taniysiz va o’zingizni uning sirlarida boshlaysiz. . (Avliyo Jastin)

Keyingi hayot haqidagi diniy aks.

13. Men Nikaraguaman va tomirlarimda amerikalik hind qoni boshqalardan ko’ra ko’proq aylanib yurganidan faxrlanaman, chunki atavizmda sodiq va samimiy vatanparvar bo’lish sirlari bor. (Augusto Sezar Sandino)

Ularning ajdodlari haqida.

14. Kosmos – bu hamma narsa, mavjud bo’lgan va bo’ladigan barcha narsalar. Bizning kosmos haqidagi eng kichik mulohazalarimiz bizni titrab yuboradi: biz asablarimizni karıncalanma, mute ovoz, uzoq xotirada yoki katta balandlikdan yiqilib tushganday engil tuyg’ularni his qilyapmiz. (Karl Sagan)

Bir necha yil oldin vafot etgan buyuk ilmiy ommalashtiruvchining iborasi.

15. Ma’lumki, biz ijtimoiy tizimni o’zgartirishni taklif qilamiz, chunki biz bu haqda sir tutmaymiz. (Santiago Carrillo)

Ispaniyalik kommunist o’zining kurashi haqida shunday gapirdi.

16. Xudo: eng ravshan va eng sirli. (Enrike Lakordaire)

Oliy mavjudot haqida mulohaza.

17.Biror kishi sir haqida gapira olmaydi, uni asirga olish kerak. (Rene Magritte)

Uning jozibador kuchi to’g’risida.

18. Dunyo ikki oyoqda yurib, qolgan yagona sirni kamsitadigan to’liq bo’lmagan mavjudotlarga to’la: jinsiy aloqa. (D. H. Lourens)

Yaqin munosabatlar haqidagi sirli iboralardan biri.

19. Kecha men hamma narsani yo’q qildim. Kecha men ikkita kastavlning faqat bir-biriga qarashlari kerakligini bilish sirini yo’q qildim. (Alejandro Lanus)

Yodda tutish uchun she’riy ibora.

20. Menda sirning echimi bor; Kecha vahiy sifatida kutilmaganda xayolimga keldim. Qanday sodda, juda dahshatli oddiy! (Ambrose Bierce)

Hayot oddiy, agar biz unga to’g’ri qarasak.

21. Sir – bu bizning johilligimizning yana bir nomi; agar biz hamma narsani biladigan bo’lsak, hamma narsa aniq aniq bo’lar edi. (Tyron Edvards)

Faqat biz bilmagan narsa sirli.

22. Kino – bu sir. Bu rejissyorning o’zi uchun sir. Natija, tayyor film har doim rejissyor uchun sir bo’lib qolishi kerak, aks holda bu qiziq bo’lmaydi. (Andrey Tarkovskiy)

Uning ettinchi san’at haqidagi tasavvurlari.

23. Do’stlik biroz ko’proq sirni so’raydi; uni biron-bir sababga ko’ra uchirish – uning nomini tahqirlash. (Molier)

Aynan do’stlik bo’lgani uchun unga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo’lish kerak.

24. Maykl Jeksonga o’xshagan hech kim bo’lmaydi. Uning iste’dodi, hayratga solishi va sirliligi uni afsonaga aylantirdi. (Stiven Spilberg)

Popning shohi va uning san’ati haqida.

25. Insoniyatning har bir avlodi o’zlariga kerak bo’lgan barcha javoblarga ega ekanligiga ishongan, faqat hal qilinishi kerak bo’lgan bir nechta sirlarni hisobga olmaganda. Va ular barcha ajdodlari aldanganiga ishonishadi. Siz haqiqatni anglash uchun odamzodning birinchi avlodi bo’lishingiz ehtimoli qanday? (Skott Adams)

Insoniyat rivojlangan usuli.

26. Rasm uchun biroz sir, ba’zi noaniqliklar va xayollar kerak. (Edgar Degas)

San’at shu tarzda to’qilgan.

27. Agar fazilat sir sifatida tan olingan bo’lsa, fazilat osonroq bo’lar edi. (Sodda)

Axloqiy aks ettirish.

28. Bitta so’zni yozish sir sirini yoqish demakdir. Bir nechta so’zlarni yozish – bu olov. (Xorxe Diaz)

29. Ilmda aniqlik zarur; ammo adabiyotda yo’q. Aniq ko’rish falsafa. Sirni aniq ko’ring – adabiyot. Shekspir, Servantes, Dikkens, Dostoevski shunday qilgan . (Pio Baroja)

Ushbu buyuk ispan yozuvchisining sirli iborasi.

30. Sevgi – bu sir, obsesyon; xotira va surgun kabi barcha mumkin bo’lgan jihatlaridan muqarrar mavzu. (Xuan Gelman)

Hayotning buyuk sirlaridan biri: muhabbat.

31. Nima uchun ekanligini bilmayman. Aksincha men bilaman. Chunki men quyoshda va nurda bolaligimdan buyuk sirlarni topdim va bu tabiiy elementlar o’zlarining sirlari tufayli menga juda g’alati jozibadorlik bilan shug’ullanishdi. (Emilio Pettoruti)

Tasavvuf jozibasi haqida ajoyib she’riy ibora.

32. Men uchun go’zallik mo”jizalarning ajabtovur joyi. Faqat yuzaki bo’lganlargina tashqi ko’rinishiga qarab baho bermaydilar. Dunyoning haqiqiy sirlari ko’rinadigan narsadir, ko’rinmas. (Fransua de La Rochefoucauld)

Go’zallik axloqiy ideal sifatida.

33. Bundan kattaroq sir yo’q: haqiqat ekan, biz uni olishga intilamiz. Bizning haqiqatimizni yashiradigan narsa borligiga ishonamiz va unga erishish uchun uni yo’q qilishimiz kerak. Bu kulgili. (Ramana Maharshi)

Ushbu ruhiy ustozning falsafiy aksi.

34. Yahudoning axloqiy qiyofasi – bu karlarning siridir, aks sadolari yo’q, asrlar sukunati singari chuqur va abadiylikka mahkum etilgan uning qayg’uli soyasi kabi. (Xuan Bosch)

35. Ba’zi sirlar inson ongidan doimo qochib ketadi. Bunga o’zimizni ishontirish uchun siz oddiy sonlar jadvallarini ko’rib chiqishingiz va tartib yoki qoidalar yo’qligini ko’rishingiz kerak. (Évariste Galois)

Hamma narsani bilish mumkin emas.

36. Inson hech qachon yashirin narsalar siriga kiradimi? U o’zini poklayotganda parda uning oldiga tushiriladi; lekin ba’zi narsalarni tushunish uchun u hali egallamagan qobiliyatlarga muhtoj. (Allan Kardec)

Noma’lum va uning chegaralari haqida.

37. U buyuk sir oldida o’zini topadi . Insoniyatni kelib chiqishidan titraydigan: noma’lum! (Gaston Leroux)

Xuddi shu tushunchani yaxlitlash.

38. Barcha san’at ma’lum bir sirga ega bo’lishi va tomoshabinga ma’lum talablarni qo’yishi kerak. Haykal berish yoki haddan tashqari aniq sarlavha chizish bu sirning bir qismini olib tashlaydi. Keyin tomoshabin o’zi ko’rgan narsaning ma’nosi haqida o’ylash uchun ozgina harakat qilmasdan, keyingi ob’ekt bilan davom etadi. (Genri Mur)

San’atning kam ma’lum bo’lgan tomonlari.

39. Koinotning yagona siri – bu koinot sirining mavjudligi. (Fernando Pessoa)

Portugaliyalik yozuvchi haqiqat haqida shunday gapiradi.

40. Hayot shokolad qutisiga o’xshaydi, siz nima bo’lishini hech qachon bilmay qolasiz. (Tom Xenks)

Forrest Gump filmidagi afsonaviy ibora.

41. Siz nima qilishingiz kerakligi haqida o’ylamang. Sizni jalb qiladigan narsani qilishga harakat qiling; sirni o’ylang va mahorat emas. (Julia Kemeron)

Biz nima qilamiz – bu bizni belgilaydigan narsa.

42. Sir – bu biz boshdan kechiradigan eng go’zal narsa. Bu barcha haqiqiy san’at va ilm-fan manbasidir. (Albert Eynshteyn)

20-asrning buyuk olimining sirli iborasi.

43. Go’zallik hayot siridir. Bu ko’zlarda emas, balki ongda. (Agnes Martin)

Umuman sub’ektiv, ammo haqiqiy.

44. Bu juda kulgili, ammo odamlar hali ham ko’p sirlarni Bobga bog’lashadi. Aytmoqchimanki, Dilan boshqalarga o’xshagan yigit, farqi bilan aytadigan gapi bor. Va u kishining o’ziga xos xususiyatiga ega, shuning uchun u aytgan hamma narsa uni o’ziga xos qiladi. U juda oddiy yigit. Agar siz undan vaqt so’rasangiz, u sizga beradi. (Tom Petti)

Bob Dilanning shaxsiyati to’g’risida.

45. Fan tabiatning so’nggi sirini hal qila olmaydi. Va buning sababi shundaki, oxir-oqibat biz o’zimiz hal qilishga urinayotgan sirning bir qismimiz. (Maks Plank)

46. ​​Iste’dodning ildizi yo’q. Bu sir. Har bir toifalashga urinish har doim ham muvaffaqiyatsiz tugadi. (Marselo Birmajer)

Tabiiy qobiliyatlar mantiqiy tushuntirishga ega emas.

47. U go’shakni qo’ygach, u sarosimada xo’rsindi va o’zini yangi narsalar tomon surayotgani haqida gapirdi. Har doim shunday. Hayot faqat bitta yangi sir emasmi? (Ramon J. Sender)

Hisobga olish uchun juda ko’p aks ettirish.

48. Mantiqni rivojlantiradiganlar, qayg’u va sir ajralmas sheriklar ekanligini bilishadi. (Visente Faton)

Faylasuflarning hayoti ko’pincha baxtsizdir.

49. Men uchun sodir bo’lgan hamma narsadan eng ta’sirchan, eng chuqur, taqiqlangan Altamira g’orining ichkarisida men bilan sodir bo’lgan. Men o’zimni eng jumboqli joy sifatida his qildim. U erda yolg’iz o’zimning asl sirim, narigi dunyo nima ekanligini tushunib etdim. (Iker Ximenes)

Sirli kemani boshqarish.

50. Doimo ikki borliqni birlashtirishga intiladigan, erkak va ayol bir-biriga qaragan bir vaqtning o’zida o’z kuchi bilan harakat qiladigan, muhabbatning sir-sinoati emasmi? (Guy de Mopassant)

Sevgida hech qanday izoh yo’q.

51. Iso alayhissalomning tarixiy qiyofasi to’liq sir bo’lib, men uchun eng qiziqarli tarixiy shaxsdir. (Jostein Gaarder)

Iso Masih haqida.

52. Men izlayotgan narsa na haqiqiy, na haqiqiy emas, aksincha ongsiz, insoniyat naslidagi instinktning siridir. (Amedeo Modilyani)

Jung imzolagan ibora.

53. Men sirli bo’lmagan biron bir yaxshi badiiy asarni bilmayman. (Genri Mur)

Sirsiz qiziqish bo’lmaydi.

54. Barcha sirlarning eng kattasi insondir. (Suqrot)

Bizni o’rganish uchun falsafa mas’uldir.

55. Sirlar dahshatga hayrat qo’shilganda paydo bo’ladi. (Paskal Quignard)

Buyuk frantsuz yozuvchisining iboralari.

56. Kecha nima bo’lgan edi: yovvoyi zichlikdagi o’rmonlar va o’rmonlar, tong yorishganda tumanlar suzib yurar, sokin favvora esa yashirin gullar va moxlar orasida paydo bo’lgan edi, bugun ular qaqragan tepaliklar bo’lib, chuqur yoriqlarini ko’rsatmoqda. (Rosaliya de Kastro)

Buyuk she’riy aks.

57. Men yozuvchi ekanligimni da’vo qilmayman. Kim yozuvchi desa, deyarli har doim roman yozuvchisi va Xudo bilan aytganda, Sariq xonaning sirini adabiyot talab qiladigan darajada haqiqiy fojiali dahshat egallaydi. (Gaston Leroux)

Yozuvchi kasbi to’g’risida.

58. Nozikning mikrobidan hosil bo’lgan noma’lum arkanning vahiysi sifatida siz o’zingizning jannatni ko’rishim uchun hayot abadiy ajabtovurligini ko’rsatishni xohlagan marvaridni o’zingizdagi inson sirini ochib beradigan sirdir. (Alfonso Orantes)

Bu estetik kuchning sirli iboralaridan yana biri.

59. Biz uchun eski tegirmonni o’rab turgan sir juda pastda, daryo o’zining barcha irmoqlarini qabul qilib olgan tekislikda joylashgan ulkan fabrikani o’z ichiga olmaydi. (Élisée Reclus)

Sehrli va sirli shahar.

60. Koinot o’z ichiga olgan barcha sirlar – bu Xudoning ko’z ochishidir. (Domeniko Ceri Estrada)

61. Ba’zi bir nufuzli faylasuflarning ruhiy kasal bo’lganligi sir emas. (Alfred Korzybski)

Dahiy odatda ma’lum darajada nomutanosiblik bilan yonma-yon yuradi.

62. Uning aqli sirli hududda o’zini kamsitishni va bilimga nisbatan juda faol, salqin va oqilona bo’lishni qiziquvchan kombinatsiyasini taklif qildi. (Jorj Eliot)

Britaniyalik muallifning iqtiboslari.

63. Men o’zimni insoniyatning eng buyuk sirini o’rganishga bag’ishlaganim ma’qul deb o’ylayman. (Kris Lloyd)

Xuddi shu ma’noda ayollarni murakkab mavjudot sifatida tasavvur qilishning yana bir iborasi.

64. Odamlar va narsalarning yagona siri. (Robert Bresson)

65. Zero, hech kim o’limni bilmaydi, hatto u odam uchun barcha mollarning eng kattasi bo’lsa ham, lekin ular bundan yomonliklarning eng kattasi ekanligini aniq bilganday qo’rqishadi. (Aflotun)

Eng katta sirlardan biri haqida: oxirat.

66. Kamtarlik – sirning fiziologik yuzi. (Lola Gavarron)

67. Nega it bunchalik erkin? Chunki u tergov qilinmaydigan jonli sirdir. (Klaris Lispektor)

U faqat o’ziga qarzdor.

68. Har bir inson, qachondir masxara qilish va sirni tanlashi kerak . Men sirni tanladim. (Herman Van Rompuy)

69. Keyin sukunat, avvalgidan ham to’satdan, kattaroq va dahshatli edi. Sirli homilador lagunaning sukunati. (Rodolfo Uolsh)

Hayot haqidagi she’riy ibora.

70. Men sirlarni yaxshi ko’raman. Ko’rinmaydigan qismlar mavjud, ammo oxir-oqibat ular mos keladi va barchasi mantiqiy. (Kristen Wiig)

Shuning uchun sirli kitoblar va filmlar g’alaba qozonadi.

Maqola qanday yoziladi

Biz topishimiz mumkin bo’lgan ko’plab maqolalar mavjud, masalan, yangiliklar yoritilishi, xususiyatlari, raqamlari, qanday qilinadigan maqolalar va boshqalar. Har bir maqola turi o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lsa-da, umumiy jihatlar mavjud. Shakllarni tuzishdan tortib, tadqiqotlar olib borish va yozuvingizni tahrirlashgacha, maqolalar yozib, siz o’quvchilar bilan muhim va qiziqarli ma’lumotlarni almashishingiz mumkin.

Qadam

5 dan 1 bo’lim: Yozish g’oyalarini shakllantirish

1. Siz yozadigan maqolaning turini bilib oling. Yozish mavzusi va yo’nalishi haqida o’ylaganingizda, siz gaplashmoqchi bo’lgan g’oyalarni etkazish uchun eng mos keladigan maqola turlari haqida ham o’ylang. Ba’zi turdagi maqolalar muayyan mavzularni hal qilish uchun yaxshiroqdir. Ba’zi bir keng tarqalgan maqolalar turlari:
   • Yangiliklar: Ushbu turdagi maqola yaqinda sodir bo’lgan yoki yuz berayotgan voqealar haqida ma’lumot beradi. Odatda ushbu maqola oltita asosiy savollarga javoblarni o’z ichiga oladi: kim, nima, qaerda, qachon va qanday.
   • Xususiyatlar: Ushbu turdagi maqolalar odatdagi yangiliklar maqolalariga qaraganda ko’proq ijodiy va tavsifiy tarzda taqdim etiladi. Badiiy maqolalar belgi, voqea, joy yoki boshqa mavzularni qamrab olishi mumkin.
   • Tahririyat: Ushbu maqola muallifning biron bir mavzu yoki munozara haqidagi fikrlarini namoyish etadi. Maqsad o’quvchilarni muhokama qilinayotgan mavzu bo’yicha muayyan nuqtai nazarga ega bo’lishga undash.
   • Qo’llanma: Ushbu turdagi maqola qanday qilib qanday qilish kerakligi haqida aniq ko’rsatmalar va ma’lumotlarni o’z ichiga oladi.
   • Shaxs: Ushbu turdagi maqola shaxs to’g’risida ma’lumot beradi, muallif odatda intervyu va fon tadqiqotida qatnashadigan ma’lumotlarga ega.

• Sizni ushbu mavzuga nima jalb qildi?
• Odatda odamlar ushbu mavzudagi nimalarni e’tiborsiz qoldiradilar?
• Ushbu mavzu bo’yicha odamlar nimani bilishini xohlaysiz?
• Masalan, agar siz organik oziq-ovqat qishloq xo’jaligi haqida yozmoqchi bo’lsangiz, o’zingizga shunday deyishingiz mumkin: “Oziq-ovqat qadoqlashidagi organik yorliqlar nimani anglatishini tushunish juda muhim. Ushbu yorliqlar nimani anglatishini o’rganish juda chalkash bo’lishi mumkin.”

• Sizning maqsadingiz o’quvchilaringiz tomonidan sizning maqolangizdagi muhokamaga e’tibor berish kerak deb o’ylashlari uchun etarlicha qiziqish uyg’otish.

• Kalit so’zlarni onlayn qidiruv tizimiga kiriting. Bu sizning mavzuingizdagi boshqa yozuv manbalariga olib kelishi mumkin. Ushbu manbalar, shuningdek, siz yozayotgan mavzuga turli xil yondashuvlar haqida g’oyalarni topishga yordam beradi.
• Siz yozmoqchi bo’lgan mavzuni iloji boricha ko’proq o’qing. Eng yaqin kutubxonaga tashrif buyuring. Kitoblarni, jurnallardagi maqolalarni, nashr etilgan intervyularni, Internetdagi xususiyatlar va yangiliklar, bloglar va ma’lumotlar / ma’lumot arxivlarini o’qing. Internetda erkin foydalanib bo’lmaydigan ma’lumot manbalarining bitta varianti – bu kitob shaklida (kutubxonalarda) yoki onlayn tarzda mavjud bo’lgan ma’lumotlar bazasining Gale katalogidir.

• Masalan, agar siz organik oziq-ovqat mavzusida yozayotgan bo’lsangiz, siz oziq-ovqat do’koni do’konida xarid qilayotgan kishiga e’tibor berishingiz mumkin, ammo ular duch keladigan organik yorliqning ma’nosini tushunmaydilar. O’zingizning noyob yozish g’oyangizni yoki nuqtai nazaringizni umumlashtirib, o’quvchini munozara yuragiga jalb qilish uchun ochilgan latifadan foydalaning. Ushbu usul uchun odatiy inglizcha belgi “yong’oq grafigi’.

• Masalan, agar siz organik oziq-ovqat mahsulotlarining yorliqlari nimani anglatishini tushunishni o’rganayotgan odamlar haqida yozayotgan bo’lsangiz, sizning umumiy dalilingiz shundan iboratki, jamiyat ko’plab kompaniyalar organik oziq-ovqat mahsulotlarini etiketkalashni suiste’mol qilayotganini tushunishi kerak. Bu mahsulotni noto’g’ri reklama qilish amaliyotini keltirib chiqaradi. Boshqa mumkin bo’lgan mavzu: siz iste’mol qiladigan mahalliy ommaviy axborot vositalariga kim egalik qilishini bilish juda muhimdir. Agar sizning mintaqangizdagi yirik media kompaniyasi mahalliy gazetaga egalik qilsa, siz yashaydigan hududda juda kam yangiliklar borligini va sizning hududingizdagi odamlar to’g’risida etarli ma’lumot ololmasligingizni bilib qolishingiz mumkin.
• Dalilingizni faqat bitta jumla bilan yozing. Ushbu jumlani o’zingiz yozadigan kompyuterga yoki ish joyiga yaqin joyga qo’ying. Bu sizga maqola yozishni boshlaganingizda diqqatni jalb qilishga yordam beradi.

5 dan 2 bo’lim: Yozish g’oyalarini o’rganish

1. Mavzu va dalillarni o’rganing. O’zingizning aniq mavzuingiz va dalilingizni o’rganishni boshlang. Ilgari o’tkazilgan dastlabki tadqiqotlarga qaraganda ko’proq tadqiqotlar qiling. Asosiy mavzular, ularning afzalliklari va kamchiliklari, mutaxassislarning qarashlari va boshqa narsalarni bilib oling.
   • Eng yaxshi yozuvchilar doimo ma’lumot izlaydigan fikrlash tarziga ega. Ular dastlabki ma’lumotlarni (asl va nashr etilmagan), shuningdek yozish mavzusidagi ikkinchi darajali ma’lumotlarni topishga harakat qilishadi.
     • Dastlabki ma’lumot qonuniy tinglovlar, da’vo arizalari, mulk raqamlari ko’rsatilgan mintaqaviy mulk indekslari, harbiy xizmatdan bo’shatish to’g’risidagi arizalar va fotosuratlar yozuvlari ko’rinishida bo’lishi mumkin. Milliy arxiv yoki mahalliy yoki kollej kutubxonalarining ixtisoslashtirilgan arxiv bo’limida, sug’urta polisi, kompaniyaning moliyaviy hisoboti va shaxsiy ma’lumotlari bo’yicha yozma hukumat yozuvlari bo’lishi mumkin.
     • Ikkilamchi ma’lumot ma’lumotlar arxivlari, kitoblar, referatlar, har qanday tildagi maqolalar, bibliografiya, dissertatsiyalar va boshqa nashr etilgan ma’lumotnomalarni o’z ichiga oladi.
   • Siz Internetda yoki kutubxonada turli xil ma’lumotlarni topishingiz mumkin. Shuningdek, siz intervyu o’tkazishingiz, hujjatli yozuvlarni tomosha qilishingiz yoki boshqa manbalarni qidirishingiz mumkin.
2. Qo’llab-quvvatlovchi dalillarni to’plang. O’zingizning argumentingizni to’liq qo’llab-quvvatlash usullarini topishni boshlang. Siz o’zingizning dalilingizni to’liq qo’llab-quvvatlaydigan kamida 3-5 ta kuchli misollarni to’plashingiz kerak.
   • Siz imkon qadar ko’plab misollar va tasdiqlovchi dalillarni to’playsiz. Ko’proq dalillarni to’plaganingizda, siz eng kuchli namunalar bo’lgan dalillarning ayrimlarini birinchi o’ringa qo’yishingiz mumkin.
3. Ishonchli ma’lumot manbalaridan foydalaning. Internetni ko’rishda ehtiyot bo’ling. Faqat ishonchli manbalardan, masalan, obro’li gazetalar, soha mutaxassislari, rasmiy hukumat veb-saytlari yoki kollejga tegishli rasmiy veb-saytlardan ma’lumot oling. Keyingi ma’lumot manbasini o’z ichiga olgan ma’lumotni qidirib toping, chunki bu sizning manbangiz tomonidan berilgan har qanday tasdiqni tasdiqlashi mumkin. Siz shuningdek bosma ma’lumot manbalarini qidirishingiz mumkin, ammo xuddi shu ehtiyotkorlik bilan.
   • Bitta manba to’liq aniq deb o’ylamang. To’liq tushunish uchun sizga bir-biriga bog’liq bo’lmagan bir nechta manbalar kerak bo’ladi.
4. O’zingizning tadqiqot manbalaringizni kuzatib boring. Olingan ma’lumotlarning manbalarini yozib oling, shunda ushbu manbalarni sanab o’tishingiz mumkin. Odatda, ma’lumot manbalarini o’z ichiga olgan bibliografik ma’lumotlarga muallifning ismi, maqola nomi, OAV nomi, yili, sahifa raqami va nashr etuvchining nomi kiradi.
   • Iqtibos ma’lumotlarini to’g’ri formatda to’plash uchun imkon qadar tezroq iqtibos tizimini tanlang. Ba’zi oddiy sitatalar tizimlari “MLA’, ’NIMA“va”Chikagoda’.
5. Plagiator bo’lmang. Agar siz ma’lumotni manbadan olayotgan bo’lsangiz, uni yozishda ehtiyot bo’ling. Ba’zida odamlar matnni manbadan nusxa ko’chirishadi va keyin hujjatga o’z maqolalarida maxsus eslatma sifatida qo’shishadi. Bu ko’chirma matnni yozuvchining shaxsiy yozuvi bilan aralashtirib yuborilganligi sababli, aslida plagiat holatiga tushib qolish xavfini tug’diradi. Birovning yozuvini olish taassurotini bermaslik uchun hali ham juda ehtiyotkor ekanligingizga ishonch hosil qiling.
   • Hech qanday matnni to’g’ridan-to’g’ri biron bir manbadan nusxa ko’chirmang. Ushbu matnni o’zingizning so’zlaringiz bilan qayta yozing va unga qo’shtirnoq bo’lgan ma’lumotlarni kiriting.

5 dan 3 bo’lim: Yozuv rejasini yaratish

1. Maqolangizning uzunligini aniqlang. Ushbu maqolada aniq bir anjuman bo’lishi kerakmi? Sizda varaqlar soni cheklanganmi? Qoplangan mavzular turlari va ular yozish uchun qancha joy kerakligini o’ylab ko’ring. Bundan tashqari, muhokama etarlicha puxta bo’lishi uchun ushbu mavzuni yoritish uchun qancha yozishingiz kerakligi haqida o’ylang.
2. O’quvchilarni o’ylab ko’ring. Maqolangizni kim o’qishini o’ylab ko’ring. O’qish darajasi, qiziqish doiralari, talablar va hokazolarni hisobga olishingiz kerak. o’quvchi haqida.
   • Masalan, biron bir sohada ilmiy ma’lumotlarga ega bo’lgan o’quvchilarga qaratilgan maqolalar yozayotgan bo’lsangiz, sizning ko’ngilochar jurnal uchun maqola yozganingizdan siz so’zlaringizning ohangi va yondashuvingiz juda farq qiladi.
3. Maqolangizni qisqacha aytib bering. Yozishni boshlashdan oldin, maqolangiz uchun reja tuzing. Ushbu rejada sizning yozuvingizda har bir ma’lumot qayerda ekanligi ko’rsatiladi. Shuningdek, bu sizning yozuvingiz qaysi sohalarida ko’proq ma’lumot talab qilinishini ko’rishga yordam beradi.
   • Siz besh banddan iborat tizimdan boshlashingiz mumkin. Ushbu tizim kirish uchun bitta paragrafni, dalillarni tasdiqlash uchun uchta xatni va xulosa uchun bitta paragrafni ajratadi. Ma’lumotni ushbu rejaga kiritishni boshlaganingizda, ushbu tuzilma sizning maqolangiz uchun mutlaqo to’g’ri emasligini bilib olishingiz mumkin.
   • Ushbu shablon tuzilishi ba’zi turdagi maqolalar uchun yaroqsiz deb topishingiz mumkin. Masalan, agar siz belgi haqida rasmli maqola yozayotgan bo’lsangiz, siz ishlatadigan format boshqacha bo’lishi mumkin.
4. Sizning munozarangizni tasdiqlaydigan tirnoq va boshqa dalillarni tanlang. Ehtimol, siz o’zingiz etkazayotgan narsalarni qo’llab-quvvatlaydigan ma’lumot topasiz. Bu kimningdir bayonoti yoki boshqa maqolada juda muhim bo’lgan aniq bir jumla bo’lishi mumkin. Qo’llab-quvvatlaydigan eng mos qismni tanlang, keyin uni o’zingizning yozuvingizda ishlating. Ushbu narxni o’zingizning rejangizga qo’shing.
   • O’zingizniki bo’lmagan bo’limlar uchun tirnoq belgilaridan foydalanganingizga va ulardan foydalanganingizga ishonch hosil qiling. Masalan, siz yozishingiz mumkin: sut kompaniyasining vakili Si Putix, “bizning kompaniyamizdagi sut organik ravishda belgilanadi, chunki bizning sigirlarimiz faqat organik o’tlarni iste’mol qiladilar”.
   • Qo’shtirnoqni ortiqcha ishlatmang. Qo’shtirnoq ishlatishda tanlangan bo’ling. Agar siz juda ko’p iqtiboslardan foydalansangiz, o’quvchilar sizning yozuvingizni to’ldirishga harakat qilyapman deb o’ylashlari mumkin, chunki siz o’zingiz o’zingiz uchun etarli darajada yoza olmaysiz.

5 qismning 4 qismi: Maqolalar yozish

1. Kirish so’zini yozing. Yaxshi kirish paragrafi o’quvchining qiziqishini uyg’otish uchun juda muhimdir. Dastlabki bir nechta jumlalarda o’quvchi sizning butun maqolangizni o’qishga arziydimi yoki yo’qligini aniqlaydi. Maqolaga kirishni yozishning bir necha yo’li mavjud va ulardan ba’zilari:
   • Latifalar aytadi
   • Suhbat mavzusidan olingan iqtiboslardan foydalanish
   • Statistik ma’lumotlarni ko’rsatadi
   • Haqiqiy voqealardan to’g’ri faktlarni taqdim etish.
2. Sizning rejangiz oqimini kuzatib boring. Siz matningizni tuzilgan shaklda tayyorladingiz va bu sizga kuchli va yaxshi yozilgan maqolalarni yozishga yordam beradi. Rejalar har bir tafsilot o’rtasidagi munosabatlarni eslab qolishga yordam beradi. Bundan tashqari, ba’zi bir kotirovkalar sizning yozuvingizning ba’zi qismlarini qanday qo’llab-quvvatlayotganini eslab qolishga yordam beradi.
   • Biroq, juda qattiq bo’lmang. Ba’zan siz yozganingizda, oqim sizning rejangizdan boshqa yo’nalishda yaxshi oqadi. Agar yaxshiroq bo’lsa, yozuv yo’nalishini o’zgartirishga tayyor bo’ling.
3. Tegishli kontekstni ko’rsating. O’quvchilaringiz mavzuni siz kabi yaxshi tushunishadi deb o’ylamang. O’quvchilaringiz maqolaning mavzusini tushunishlari kerak bo’lgan har qanday ma’lumot haqida o’ylang. Maqolaning turiga qarab, tasdiqlovchi dalillarga o’tishdan oldin siz ma’lumotlarning paragrafini qo’shishingiz mumkin. Shu bilan bir qatorda, siz ushbu ma’lumotni maqolaning butun doirasiga kiritishingiz mumkin.
4. Yaxshi tavsif bering. O’quvchilarga nima yozayotganingizni aniq tasavvur qilish uchun aniq va tushunarli til uslubidan foydalaning. Ta’riflovchi fe’llarni va to’g’ri sifatlarni tanlang.
   • Masalan, siz xarid qilayotgan va organik oziq-ovqat yorliqlarini tushunishda qiynalayotgan kishi haqida yozishingiz mumkin: “Cecep to’liq diqqatni uning oldidagi tokchadagi yerfıstığı yog’i bankalariga qarashga qaratadi. Uning ko’zlari oldida “organik” va “tabiiy” so’zlari raqsga tushdi. Har bir bankada har xil yorliq mavjud. Bu har bir jar: “Meni tanlang!” “Meni sotib oling!” – deb baqirganday edi. Uning ko’zlarida teglardagi so’zlar suzib yurganday tuyuldi va nihoyat Cecep yerfıstığı yog’ini sotib olmasdan chiqib ketdi. “
5. O’tish sifatida konyunkturadan foydalaning. Turli g’oyalarni konjunktlar bilan bog’lang, shunda sizning maqolaingiz to’liq oqishi mumkin. Har bir xatboshini oldingi paragraf bilan bog’laydigan konyunkturadan boshlang.
   • Masalan, “shunday bo’lsa ham . “, “boshqa muhim narsalardan biri . “, “buni tan olish kerak . ” kabi so’zlardan foydalaning.
6. Uslubga, tuzilishga va ohangga e’tibor bering. Siz yozayotgan maqola turiga mos keladigan uslub, struktura va ohangda yozishni xohlaysiz. O’zingizning ma’lumotlaringizni ularga qanday taqdim etishni yaxshiroq aniqlash uchun o’quvchilaringizni tushuning.
   • Masalan, gazetadagi yangiliklar maqolasini bayon va xronologik tarzda taqdim etish kerak. Ushbu maqola sodda va tushunarli tilda yozilishi kerak. Biroq, ilmiy maqolalar rasmiyroq uslubda yozilishi kerak. Boshqa tomondan, qo’llanma maqolalari yanada qulayroq uslubda yozilishi mumkin.
   • Maqolalar yozayotganda, har bir paragraf boshida kuchli “mavzu” jumlasini ishlating, muhokamada o’quvchini oldinga siljiting. Shuningdek, qisqa va uzun jumlalarni ishlatib, jumlalaringizning uzunligini o’zgartiring. Agar sizning har bir jumlangiz taxminan bir xil miqdordagi so’zlardan iborat bo’lsa, sizning o’quvchilaringiz ushbu barqaror ritm bilan “xiralashishi” va zerikish bilan “uxlab qolishlari” mumkin. Qisqartirilgan va qisqartirilgan jumlalar o’quvchiga yozuvchini puxta tayyorlangan maqolani emas, balki reklama ssenariysini yozayotganligi haqida taassurot qoldiradi.
7. O’quvchini hayratda qoldiradigan xulosa yozing. O’zingizning maqolangizni dinamik xulosa bilan yoping. Maqolangiz turiga qarab, bu o’quvchilarni harakatga keltiradigan xulosa bo’lishi mumkin. Masalan, agar siz oziq-ovqat mahsulotlarining markalanishi haqida fikrlar yozayotgan bo’lsangiz, o’quvchilarni oziq-ovqat yorliqlari haqida ko’proq bilib olishga va tushunishga undashingiz kerak.
   • Agar siz kirish qismida latifalar yoki statistik ma’lumotlar bilan boshlagan bo’lsangiz, o’quvchini ushbu kirish qismidagi latifalar yoki statistik ma’lumotlarga xulosalar bo’limida qaytarishni o’ylab ko’ring.
   • Xulosa ko’pincha o’quvchiga yangi tafakkurni ochadigan yakuniy, aniq, aniq misol keltirganda kuchli bo’ladi. Xulosa “oldinga” o’ylab, o’quvchini keyingi safarga olib borishi kerak, shunda o’quvchi ko’proq bilib olish yoki o’qilgan narsaga amal qilish uchun “chanqoq” his qiladi.
8. Qo’shimcha ma’lumot taqdim etishni ko’rib chiqing. Siz rasmlarni yoki boshqa qo’shimcha materiallarni qo’shib, o’quvchilaringizga mavzuni yanada aniqroq tushunishga yordam berishingiz mumkin.
   • Masalan, mavzuni namoyish qilish uchun siz rasmlar, diagrammalar yoki infografikalarni qo’shishingiz mumkin.
   • Shuningdek, mavzuning asosiy fikrlaridan birini yon tomondagi formatda ta’kidlab yoki kengaytirishingiz mumkin. Bu qo’shimcha yozuv bo’lib, u qamrab olingan mavzularni chuqurroq o’rganadi. Masalan, agar siz o’zingizning shahringizda bo’lib o’tgan kinofestival haqida yozmoqchi bo’lsangiz, sarlavhaning yonidagi katakchalarga filmlardan biriga qisqacha sharh qo’shishingiz mumkin. Ushbu qo’shimcha yozuv turlari odatda qisqa (mavjud bo’lgan ommaviy axborot vositalarida mavjud bo’lgan joyga qarab 50-75 so’zdan iborat).
   • Esingizda bo’lsin, ushbu material faqat qo’shimcha hisoblanadi. Bu shuni anglatadiki, sizning maqolaingiz onsiz yolg’iz turishi kerak. Sizning yozishingiz tushunarli, aniq va yo’naltirilgan bo’lishi kerak, hatto diagrammalar, fotosuratlar yoki boshqa grafikalar qo’shilmasdan ham.

5 dan 5 bo’lim: Yozishni yakunlash

1. Yozuvingizni tahrirla. Maqolangizni tahrirlash va yaxshilash uchun vaqt ajrating. Iloji bo’lsa, tahrirlashdan oldin bir yoki ikki kun kuting. Bu sizga kerakli masofani ta’minlashga yordam beradi. Shunday qilib, siz maqolangizni birinchi marta o’qish kabi, yangi ko’zlar bilan o’qiy olasiz.
   • O’zingiz yozgan dalillarni yoki munozaraning asosiy fikrlarini diqqat bilan ko’rib chiqing. Sizning maqolangizdagi har bir bo’lim ushbu asosiy dalilni qo’llab-quvvatladimi? To’liq bog’liq bo’lmagan paragraflar bormi? Agar shunday bo’lsa, xatni asosiy dalilni qo’llab-quvvatlash uchun olib tashlash yoki qayta yozish kerak.
   • Har qanday qarama-qarshi ma’lumotni olib tashlang yoki maqolangizdagi o’quvchilar uchun haqiqatan ham tegishli bo’lgan qarama-qarshiliklarni ko’rsating.
   • Agar kerak bo’lsa, ularni qayta yozib qo’ying. Ushbu turdagi ta’mirlash maqolalarning har bir turi uchun odatiy holdir, shuning uchun siz o’zingizni yaxshi yozuvchi bo’lolmaydigan yoki qobiliyatsiz his qilmasligingiz kerak.
2. Orqaga tarang va grammatik xatolarni toping. Agar sizning maqolangiz juda yaxshi yozilgan bo’lsa ham, unda juda ko’p grammatik yoki imlo xatolari bo’lsa, u e’tiborga loyiq bo’lmaydi. Grammatik xatolarni tozalab, sizning yozishingiz kuchli ta’sir ko’rsatayotganiga ishonch hosil qiling.
   • Maqolalaringizni chop etish tavsiya etiladi. Xatolarni qalam yoki qalam bilan tekshiring. Keyin, orqaga qayting va kompyuterdagi xatolarni tuzating.
3. O’zingizning maqolangizni ovoz chiqarib o’qing. Ohang, ritm, jumlalar uzunligi, oqim, tarkibiy xatolar yoki grammatik xatolar, shuningdek keltirilgan dalillarni tinglang. Tasavvur qiling, ushbu maqola musiqiy san’at asari bo’lib, audio tajribasini taqdim etadi, so’ngra uning sifatini, kuchli va zaif tomonlarini kuzatish uchun quloqlardan foydalaning.
   • O’zingizning yozuvingizdagi yoki grammatikangizdagi xatolarni shunday baland ovozda o’qiyotganda aniqlab olishingiz tabiiy va bu keyinchalik o’qiganlarning salbiy javobini kamaytirishi mumkin.
4. Sizning maqolangizni boshqa odamlarga o’qing. Maqolangizni do’stlaringiz, o’qituvchilaringiz yoki o’qiyotgan boshqa odamlaringizga ko’rsatishga harakat qiling. Bu kishi siz yozayotgan mavzuni tushunyaptimi? U sizning fikrlar chizig’ingizga amal qila oladimi?
   • Ushbu odam siz ilgari ko’rmagan xatolar va nomuvofiqliklarga duch kelishi mumkin.
5. Sarlavhani yozing. Maqolangizga mos sarlavhani ko’rsating. Ushbu sarlavha qisqa va to’g’ridan-to’g’ri bo’lishi kerak, agar iloji bo’lsa, o’ntadan ko’p bo’lmagan so’zlardan iborat bo’lishi kerak. Sarlavha harakatga yo’naltirilgan bo’lishi kerak va nima uchun uni o’qish muhimligini ko’rsatishi kerak. Sarlavha maqolani o’qishni davom ettirish uchun o’quvchilarni jalb qilishi kerak.,
   • Qo’shimcha ma’lumot olishni xohlasangiz, subtitr qo’shing. Bu sizning asosiy sarlavhangizni qo’llab-quvvatlaydigan ikkinchi darajali jumladir.

Maslahatlar

• Maqolalarni yozishga etarli vaqt ajratganingizga ishonch hosil qiling. Agar yo’q bo’lsa, siz o’zingizning haqiqiy qobiliyatingizni aks ettirmaydigan biron bir yozuvni topishga urinib ko’rishingiz mumkin.
• Ma’lumotlar arxivlari va dastlabki ma’lumotlarga asoslangan tadqiqot vositalaridan foydalanish to’g’risida ko’proq ma’lumot olish uchun Tergovchi jurnalistlar va muharrirlar veb-saytiga tashrif buyuring yoki “Tergovchi reportyor” qo’llanmasini o’qing: hujjatlar, ma’lumotlar bazalari va texnik qo’llanma, Beshinchi nashr. Mualliflar: Brant Xyuston va tergovchi reportyorlar va muharrirlar Inc. (Nyu-York: Bedford / Sent-Martin 2009 yil). Ikkalasi ham ingliz tilida.
• Agar siz maqolalar yozishni yaxshi ko’rsangiz, sizning sevimli mashg’ulotingiz ham pul ishlashi uchun Internetda keng tarqalgan ishlarni qidirib toping. Maqolalar yozuvchilarini jalb qiladigan veb-saytlardan biri bu Contentesia.

Ogohlantirish

• Agar siz gazeta yoki jurnal uchun yozayotgan bo’lsangiz, uni bepul qilmang. Yozishni boshlashdan oldin, freelancerlarga qancha to’lashlarini so’rang. Ish haqi odatda so’zlar soniga yoki maqolalar soniga qarab hisoblanadi. Sizning yozishingiz qimmatlidir. Bepul yozish professional yozuvchilar uchun pul ishlashni qiyinlashtiradi. Ammo agar siz endigina boshlayotgan bo’lsangiz, ko’ngillilik va kichik jamoalar, talabalar nashrlari yoki reklama jurnallari uchun bir nechta maqola yozish portfelingizni yaratishning ajoyib usulidir.

Manbalar va havolalar

1. ↑ http://writing2.richmond.edu/writing/wweb/journalism/types.html
2. ↑ http://grammar.ccc.commnet.edu/grammar/five_par.htm
3. ↑ https://www.nytimes.com/learning/students/writing/voices.html
4. ↑ http://www.jscc.edu/five-parbitr-essay/
5. ↑ http://www.ent tadbirkorur.com/article/166662
6. ↑ http://www.onestopenglish.com/community/lesson-share/pdf-content/exams/exams-article-writing-cae-and-cpe-lesson-plan/147546.article