Рaсулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам душанба ва пайшанба кунлари рўза тутганлар

وَعَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلّمَ يَتَحَرَّى صَوْمَ الاثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ

2016 yilgi payshanba kuni tozalang – sana va belgilari

Pravoslavlar uchun katta sof Payshanba – muhim Evanjel voqealari sodir bo’lgan, ehtirosli faslning muhim kuni – Isoning havoriy shogirdlari bilan oxirgi taomi, Muqaddas Eucharist marosimining birinchi marta tashkil etilgan oxirgi kuni yoki Communion bo’ldi. Bu kun Masihning erdagi azoblari, ya’ni burilish nuqtasi, keyin esa tirilish orqali sodir bo’ladi. 28 aprel kunidan boshlab, toza payshanba 2016 yilga kelib, imonlilar xizmat paytida Xushxabarni o’qib, e’tirof etadilar va muqaddaslikni qabul qiladigan cherkovlarda to’planishlari mumkin.

2016 yil payshanba kunini tozalang – bu qanday raqam?

Mo’minlar uchun Pasxaga qadar haftaning har kuni muhim ahamiyatga ega, ammo eng samimiy kunlardan biri – samimiy Payshanba. Ko’pchilik ehtirosli kunlarda nima qilish mumkinligi va nima qilish mumkinligi haqida tasavvufiy tushunchaga ega emas, balki Payshanbani sog’inmaguncha, tozalash tartib-qoidalarini va marosimlarni bajarishga, tozalashga, Fisih bayramini nishonlashga tayyorgarlik ko’rishga, pravoslav an’analarini butparastlik e’tiqodiga aralashtirishga harakat qiling. Dunyoning yangi uslubiga ko’ra, payshanba 2016 yil 28-aprel, Fisih esa 1-may yakshanba kuni bo’ladi.

Krasnaya Gorka nima va u nishonlanadigan joyda bu erda o’qing.

Net Payshanba nima uchun shunday nomlangan

Xushxabarning oxirgi kechasida afsonaga ko’ra, Iso Masih shogirdlarning oyoqlarini yuvadi va kamtarlik va sevgining namunasi, ehtiroslarga va mag’rurlikka qarshi g’alabadir. Jismoniy va ruhiy poklanish an’anasining boshlang’ich nuqtasi bo’lgan fitna kundalik amaliyotda ko’p talaffuzlar oldi va Buyuk Payshanba kuni “Buyuk Pure Payshanba” nomi aniq belgilangan edi. Uyda yoki tanaga tegishli bo’lgan barcha tozalash tartib-qoidalariga ushbu kunga to’g’ri keladigan ramziy va hatto sehrli ma’no berilgan. Xristianlar uchun eng muhimi, ma’naviy yangilanishning ustuvorligi bilan bog’liq bo’lgan ajoyib tarixning muqaddas ahamiyati. Imonlilar qalbni tozalash, ochko’zlikdan, o’zboshimchalikdan, hasaddan va boshqa vasvasalardan xalos bo’lish, o’zlarining qo’shnilariga sevgisidan Masihning qahramonlik ishlarida ilohiy ilhom baxsh etishga qaratilgan fikrlarini odat tusiga oladi. Badanni shu kuni yuvish odati, gunohni engish va ruhiy yo’lning boshlanishi hisoblanadi. Yakshanba kunigacha, ruhiy amaliyotlardan chalg’itmaslik uchun binolarni tozalashni tugatish kerak.

Sof payshanba kuni nima qilamiz

Sof payshanba kuni juda ko’p vaqt talab qilinadi va bu muqaddas kunda nima qilish kerakligini bilish uchun, qaysi kun keladiganini oldindan bilishga loyiqdir. Yorqin Fisih bayramiga tayyorgarlik ko’rishimiz, uyni tuzatishimiz va marosim ovqatini tayyorlashni boshlashimiz kerak. An’anani birinchi marta ishtirok etishni istaganlar asosiy kurs uchun ingl. Retsepti taklif qilishlari mumkin. Ma’badlarda maxsus ilohiy xizmatlar mavjud. Majburiy ishtirok etish va sheriklik qabul qilish tavsiya etiladi. Sof payshanba kuni qattiq ro’za tutishingizga ishonch hosil qiling. Barcha yig’ish tartib-qoidalarini yakunlab Pasxa ovqatlarini tayyorlang. Muntazamlik muhimdir. Eng avvalo, ertalab lirurgiyani himoya qilish kerak va tozalashni boshlash uchun qaytib kelgandan so’ng, hech qanday qat’iy talab yo’q. Ko’pchilik, ishni yakunlab, kechqurun xizmatga boradi. Ma’lumki, buni amalga oshirishning iloji yo’q – tezkorlik, bayramlarni tashkil qilish, o’yin-kulgilar qilish, bo’shashmaslik. Poklik payshanba kunidagi taqiqlarning aksariyati belgilari bilan bog’liq.

Uchlik haqidagi batafsil ma’lumotni bu erda topishingiz mumkin.

2016 yil payshanbasini tozalang: belgilari va urf-odatlari

Har bir viloyatda ularning odatlari va umumiy belgilari qabul qilingan, ammo ba’zilari keng tarqalgan. Tongdan oldin suzish odati hamma joyda ildiz otgan. Ritüel odatda ibodat yoki fitna bilan birga keladi. Xizmatdan shamlar kiritish odati bor. Ular uyni tozalashadi yoki kasallik marosimlarini saqlashadi. Xuddi shu maqsad va pul sehrlari uchun to’rtinchi suv saqlanadi. Ma’lumki, ular payshanba kuni tuzni salomatlik, farovonlik va himoya qilish marosimlari uchun tuzadilar. Payshanba kunining asosiy belgisi pishiriqlar bilan bog’liq. Agar u kamchiliklarsiz ulug’vor bo’lib chiqsa – bir yil mobaynida farovonlik belgisi. Turar joy – muammo, yomon yondashish kutmoqda – qiyinchiliklar bo’ladi. Uydagi axlat – oilaviy janjallarga. Xushxabarda bo’lgani kabi, Payshanba kuni Passion oynada ertalab ko’rilgan belgilarni o’qiydi. Eng yaxshi belgi – bu odam, yoqimsiz, keksa ayol. E’tiqodlar va din Buyuk Payshanba 2016ni buyuk kuch bilan ta’minlaydi, u qaysi raqamni bilishini bilib, o’z urf-odatlarini yaxshiroq tushunish uchun vaqt bor.

Рaсулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам душанба ва пайшанба кунлари рўза тутганлар.

Мусулмон киши учун Рамазон рўзасидан ташқари янада кўпроқ савоб олиш мақсадида нафл рўзалар тутиб юриш имкони бор.

Мўмин киши қўшимча нафл намозларни ўқиб Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилади, Ҳадиси шарифда айтилишича:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّ اللَّهَ قَالَ: … وَمَا تَقَرَّبَ إِلَيَّ عَبْدِي بِشَيْءٍ أَحَبَّ إِلَيَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ وَمَا يَزَاالُ عَبْدِي يَتَقَرَّبُ إِلَيَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ كُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِي يَسْمَعُ بِهِ وَبَصَرَهُ الَّذِي يُبْصِرُ بِهِ وَيَدَهُ الَّتِي يَبْطِشُ بِهَا وَرِجْلَهُ الَّتِي يَمْشِي بِهَا وَإِنْ سَأَلَنِي لأُعْطِيَنَّهُ وَلَئِنْ اسْتَعَاذَنِي لأُعِيذَنَّهُ… رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَأَحْمَدُ وَابْنُ حِبَّانَ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Албатта Аллоҳ: “… Бандам унга фарз қилганим (ибодатлар)дан кўра севимлироқ нарса билан Менга яқинлашмаган. Бандам Менга нафл ибодатлар билан яқинлашиб келаверади, ҳатто Мен уни яхши кўраман. Агар уни яхши кўрсам, эшитадиган қулоғи, кўрадиган кўзи, ушлайдиган қўли ва юрадиган оёғи бўламан. Агар у мендан сўраса, албатта, бераман. Агар у мендан паноҳ сўраса, албатта, паноҳ бераман”, деди” (Имом Бухорий, Аҳмад ва Ибн Ҳиббон ривояти).

Шундай қўшимча ибодатлардан душанба ва пайшанба кунлари нафл рўза тутиш ҳисобланади.

وَعَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلّمَ يَتَحَرَّى صَوْمَ الاثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам душанба ва пайшанба куни рўзасини тутишга ҳаракат қилар эдилар” (Термизий ривояти.)

Нега айнан душанба ва пайшанба кунлари?

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: تُعْرَضُ الأَعْمَالُ يَوْمَ الاثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ فَأُحِبُّ أَنْ يُعْرَضَ عَمَلِي وَأَنَا صَائِمٌ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Амаллар ҳар душанба, пайшанба кунлари (Аллоҳга) кўрсатилади. Менинг амалим рўзадор бўлган ҳолимда кўрсатилишини истайман» (Имом Термизий ривояти).

Рaсулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам душанба куни рўза тутишларини сабаби сўралганда қуйидагича жавоб бердилар: Абу Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан душанба ва пайшанба куни рўзаси ҳақида сўралди. У Зот: «Ўша кунда туғилдим ва ўша кунда менга Қуръон нозил қилинди», дедилар».

Пайғамбаримиз алайҳиссалом марҳамат қилганлар: “Жаннат эшиклари душанба ва пайшанба кунлари очилади. Аллоҳ таолога ҳеч нарсани шерик қилмаган ҳар бир банда мағфират қилинади. Фақат биродари билан ораларида душманлик бўлган кимсалар мустасно! (Улар ҳақида:) “Шу иккиси ярашиб олгунича муҳлат беринг”, дейилади” (Имом Муслим).

Рўза тутиш фазилати ҳақида қуйидаги Ҳадиси шариф келтирилади: Абу Саид ал-Худрийдан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Банда Аллоҳ таоло йўлида бир кун рўза тутаркан, ушбу кун учун Аллоҳ таоло унинг юзини дўзах оташидан етмиш йиллик масофага узоқлаштиради». (Насаий ривояти). Бошқа бир ривоятда шундай келади: «Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутган кишидан дўзах оташи юз йиллик масофага узоқлашади».

Саҳл ибн Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилганлар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Жаннатнинг «Райён» номли бир эшиги бор, қиёмат куни ундан рўзадорлар киради, улардан бошқа ҳеч ким кирмас. Рўзадорлар кириб бўлгач, (эшик) ёпилади ва сўнг ҳеч ким кирмайди». (Имом Бухорий ривояти).

Рўзадорнинг оғзидан чиқаётган ҳид Аллоҳнинг ҳузурида мушк атридан-да хушбўйроқдир, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Одам боласининг ҳар бир (яхши) амали савоби ўн баробардан етти юз баробаргача кўпайтириб берилади. Аллоҳ таоло айтди: “Фақат рўза мустасно. Албатта, у Мен учун ва унга Ўзим мукофот бераман. Банда шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилади” (Имом Бухорий ривояти).

Рўза тутаётган киши қайси рўзани тутишидан қатъий назар қуйидаги ишларни қилмаслиги керак бўлади:

1) Ёлғон гапириш. Имом Бухорий ҳазратлари ривоят қилган ҳадиси шарифда бундай дейилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки ёлғон сўзни ва унга амал қилишни тарк этмаса, унинг емай-ичмай тутган рўзасига Аллоҳнинг ҳожати йўқ», дея марҳамат қилдилар».

2) Фисқу-фужур сўзларни айтиш. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Рўза тўсувчидир. Бирортангиз рўза тутган бўлсангиз, аёлига яқинлик қилмасин ва бақириб-чақирмасин. Уни биров сўкса ёки уришса, «мен рўзадорман, мен рўзадорман» деб айтсин”.

Аллоҳ таоло фарз ибодатларимиздан ташқари қилаётган нафл ибодатларимизни ҳусни мақбул айласин ва Ўзига яқин бандаларидан қилсин!

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти

Рустам Ахунджанов