Press "Enter" to skip to content

Klaster metodi qanday mazmunni anglatadi

Interfaol metodlarni tanlashning navbatdagi mezoni ularning ta’lim mazmuni xususiyatiga mos kelishdir. Metod mazmuni harakatlanish qismi sifatida ham aniqlanadi . Shu bousdan bu mezonning hisobga olinishi shubhasiz . Bir metod yordamida mavzu mazmuni to’laroq ochib berilsa , boshqasi uni ijobiy o’zlashtirishga imkon tug’diradi .

Что такое кластер и как он используется в обучении

Что такое кластер? В переводе с английского «кластер» означает ‘скопление’, ‘рой’, ‘кисть’. То есть это союз, объединение, группа однородных элементов с определенными свойствами, образующие некую самостоятельную единицу. В современной жизни термин «кластер» используется повсеместно в науках и отраслях. Его успешно применяют в школьном обучении прежде всего как технологию развития критического мышления.

В чем суть кластеров? Суть кластеров в структурировании любого материала, будь то близкие языки в лингвистике или галактики в астрономии. Выделяют смысловые единицы, между ними устанавливают логическую связь, дающую возможность объединить их в кластер. В педагогике метод кластера — графический способ организации материала, объясняет преподаватель Анастасия Никитина.

Учителю важно учитывать следующие принципы построения кластера:

  1. Модель кластера можно строить, как планету со спутниками (в центре тема, вокруг нее — крупные смысловые единицы, от них — более мелкие) или в виде грозди (вверху записывается тема, от нее вниз — смысловые единицы).
  2. Центральным выступает ключевой термин, понятие, мысль, идея. Это может быть слово, сочетание слов, предложения, даты, образы.
  3. Крупные смысловые единицы соединяют с основным термином прямыми линиями.
  4. От крупных единиц могут отходить более мелкие, но важные для полноценного раскрытия темы.

Модель кластера в виде грозди с картинками: iStockPhoto

Метод кластера применим на любом уроке при изучении самых разных тем. Он подходит для любой стадии критического мышления — вызова, осмысления и рефлексии, о чем пишет кандидат педагогических наук Ирина Муштавинская. Форма работы может быть коллективной, групповой или индивидуальной.

Кластерный метод имеет ряд преимуществ:

  • охватывается большее количество материала, и это менее утомительно, чем при обычной работе;
  • в мыслительный процесс вовлекаются все ученики;
  • появляется заинтересованность в уроке, поскольку каждый может высказать свою точку зрения без боязни ошибиться;
  • все мыслительные процессы получают наглядное графическое отображение;
  • визуальное представление информации запоминается лучше, чем обычная текстовая информация. Это повышает мотивацию к учебе, отмечает преподаватель Анастасия Никитина.

Из недостатков кластерного метода можно отметить такие:

  • ограниченность дискуссий из-за нехватки времени на уроке;
  • при обширности темы приходится укрупнять смысловые блоки, не вдаваясь в подробности;
  • контроль учителя за направлением развития темы, так как возможны отклонения.

Кластерный метод обучения повышает у детей интерес к обучению, учит их творчески мыслить и высказывать свою точку зрения. В условиях творческого сотрудничества и конкуренции воспитывается чувство собственного достоинства и уважение к другой точке зрения.

Как составить кластер?

Перед составлением кластера учитель продумывает, какую модель выбрать для данной темы и как лучше организовать работу класса. Также будет ли кластер создаваться индивидуально или коллективно, на отдельных листах или в тетрадях.

Чтобы составить кластер, важно действовать поэтапно:

  1. Посередине листа или доски напишите ключевое понятие, отображающее идею или тему.
  2. Вокруг ключевого понятия учащиеся самостоятельно или вместе записывают все, что знают по данной теме: ассоциативные слова, факты, образы, даты.
  3. Все, записанное коллективно или индивидуально, систематизируют и объединяют в группы, определяя крупные и более мелкие смысловые единицы.
  4. Так у ключевого понятия появляются «спутники», которые надо соединить с ним прямыми линиями. У «спутников» возникают свои «спутники», логическая связь между которыми также обозначается соединением.

В итоге получается структура, которая становится графическим отображением размышлений обучающихся и определяет информационное поле темы, отмечает старший преподаватель Государственного аграрного университета Северного Зауралья Наталья Бирюкова в статье «Метод кластера в профессиональном обучении студентов».

Вот еще некоторые советы по составлению кластера от преподавателя Чирчикского педагогического института Тухты Юлдашевой:

  • записывайте все идеи и мысли по теме, пока они не закончатся;
  • не ограничивайтесь заранее составленным планом, чтобы построить как можно больше связей;
  • обозначьте для большей наглядности элементы разными цветами.

На этапе обучения учитель может привести собственный пример кластера и попросить учеников его проанализировать. Оправдана будет помощь при выделении смысловых единиц.

Ученик выбирает смысловые единицы кластера из предложенных: YouTube/Образовательный канал

Существуют разные виды кластеров, которые можно применять на уроках.

Классический кластер

В классическом кластере учитель пишет на доске ключевое слово и просит учеников записать в тетради или на листочках все слова, которые они знают по данной теме. Затем из записей всех учеников составляют общий кластер и записывают его на доске.

Например, для младшей школы можно записать ключевое словосочетание «состав слова» и предложить детям записать вокруг все понятия и определения, имеющее отношение к этой теме.

Бумажный кластер

Учитель раздает ученикам карточки с написанными на них словами, предложениями или текстом и дает ключевое слово. Ученики должны приклеить карточки со словами вокруг главного, установив логическую связь между ними и центральным понятием.

Например, к теме «Образование и укрепление Казахского ханства» подойдут карточки с названиями племен, именами ханов, частями территорий. Ученики должны расположить их в логической связи.

Используют и другие виды кластеров: с нумерованными словами, картинками, обратный или групповой. Создание кластера — интересный и увлекательный метод изучения школьных предметов. Его преимущества перед обычным обучением значительны.

Метод кластера поднимает образовательный процесс на более высокий уровень. Это не простое запоминание выданной информации, а умение использовать уже известную, моделировать ее и делать собственные умозаключения.

Узнавайте обо всем первыми

Подпишитесь и узнавайте о свежих новостях Казахстана, фото, видео и других эксклюзивах.

Mavzu: klaster metodining mazmun mohiyati

O‘qitishdan ko‘zlanadigan maqsad bu davlat ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarini o‘quvchiga yetkazishdan iborat. Qachonki o‘quvchi tomonidan bilim qabul qilinsa va tushunib yetilsa yoki o‘quvchi malaka oshirish uchun mo‘ljallangan topshiriqlarni amalda namoyish etib bera olsagina, o‘qitish muvaffaqiyatli kechdi, deb hisoblasa bo‘ladi.

Ma’lumki, ta’lim olish (ma’lumot olish) jarayoni – bu ma’naviy va aqliy qobiliyatlarni tizimli rivojlantirib borish, bilim va tushunchalarni shakllantirish va olingan bilimdan foydalana olish qobiliyatini tarkib toptirishdan iborat jarayondir. Bu jarayon ta’lim oluvchining o‘zi orqali yoki boshqa birov- ta’lim beruvchining ko‘magida amalga oshirilishi mumkin. Ta’lim olish jarayoni esa turli xil metodlarga(usullarga) tayangan holda kechadi.

Metod – grekcha “metodos” so‘zidan olingan bo‘lib, izlanish yoki bilish yo‘li, nazariya, ta’limot ma’nosini anglatadi.

Ta’lim metodini(usulini) – ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchining ma’lum maqsadga qaratilgan, birgalikdagi faoliyatini tashkil qilishning muayyan tizimga va tartibga solingan yo‘l-yo‘rig‘i sifatida ta’riflash mumkin.

Ta’lim modelini, esa bir yoki bir nechta ta’lim metodlari yordamida amalga oshiriladigan ta’lim jarayoni amalga oshirish tuzilmasi, deb qarashimiz mumkin.

Ta’lim metodi -bu ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchining ma’lum maqsadga qaratilgan, birgalikdagi faoliyatini tashkil qilishning muayyan tizimga solingan yo‘l-yo‘rig‘i.

“Metod” yunoncha so`z bo`lib “ yo`l” ma`nosini anglatadi. Ta`lim metodi ta`lim jarayonida o`qituvchi va o`quvchilarning aniq maqsadga erishishiga qaratilgan birgalikdagi faoliyatlarining usulidir.

Ta`lim metodlari o`qitishning o`z oldiga qo`ygan maqsadlariga erishish usullari hamda o`quv materialini nazariy va amaliy jihatdan yo`naltirish yo`llarini anglatadi.

O`qitish metodlari ta`lim jarayonida o`qituvchi va o`quvchi faoliyatining qanday bo`lishi, o`qitish jarayonini qanday tashkiletish va olib borish kerakligini hamda shu jarayonda o`quvchilar qanday ish-harakatlarni bajarishlari kerakligini belgilab beradi.

Ta`lim metodlarini tasniflashni ko`plab olimlar turlicha bayon etib, o`z tasniflarini bayon etishgan. Quyida bu tasniflarni ko`rib chiqamiz.

I.Y.Lerner va M.N.Skatkin o`qitish metodlarini quyidagilarga ajratadilar:

– muammoli bayon qilish metodi;

– qisman izlanish metodi;

S.I.Perovskiy vaY.Y.Golant tasnifi:

– nazorat va o`zini-o`zi nazorat qilish metodlari;

– bilishga doir o`yinlar, o`quv munozaralari, qiziq vaziyatlarni vujudga

keltirish, rag`batlantirish, tanbeh berish va nazorat metodlari.

M.A.Danilov va B.P.Yesipning tasnifi ma`lum turdagidarslarda qo`yiladigan vazifalarga bog`liqdir:

1. Bilimlarni bayon qilishda: hikoya tushuntirish, ma`ruza, suhbatlar, ko`rsatmali qo`llanmalarni namoyish etish.

2. O`quvchilarda ko`nikma va malakalarni shakllantirish: mashqlarni shakllantirish va amaliy ishlar.

3. Bilim, ko`nikma va malakalarni tekshirish – joriy kuzatishlar, og`zaki so`rash, yozma va amaliy nazorat ishlari.(26,37)

Yuqoridagi olimlarning tasniflashlarini o`rganib chiqib, umumlashtirgan holda quyidagicha tasniflashni taklif etamiz.

Metodlar bir qancha asosiy guruhlardan iborat bo`lib, ularning har biri o`z navbatida kichik guruhlar va ularga kiruvchi alohida metodlarga bo`linadi. O`quvbilish faoliyatining tashkil etilishi, o`quv axborotlarining uzatilishi, qabul qilinishi, anglab olinishi, yodda saqlanishi, o`zlashtirilgan bilimlarning amaliyotda qo`llanilishini ta`minlash, amaliy ko`nikma va malakalarni shakllantirishga xizmat qilishiga ko`ra ta`lim metodlarini quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:

Verbal ( o`quv axborotlarni so`z orqali uzatish va eshitish orqali qabul qilish metodlari yoki og`zaki metodlar – hikoya, ma`ruza, suhbat va boshqalar); O`quv axborotini ko`rgazmali uzatish va ko`rish orqali qabul qilish metodlari (ko`rgazmali metodlar – tasviriy, namoyish qilish vaboshqalar);

O`quv amaliyotini amaliy mehnat harakatlari orqali berish (amaliy metodlar- mashqlar, laboratoriya tajribalari, mehnat harakatlari va boshqalar).(30,36) Yuqorida bayon etilgan fikrlarga tayangan holda amaliyotda keng qo`llanilayotga uch guruh metodlarini tasvirda shunday ifodalalash mumkin:

Umumiy holda metodning tanlanishi ta’lim va tarbiyaning didaktik maqsadlari bilan aniqlanadi. Biroq turli xil pedagogik vaziyatlarda o’qituvchi va talabalar o’rtasida faoliyat turlari o’zgarib, o’zaro almashinib turadi .Tabiiyki, bu faoliyat turlariga mos holda o’qitish metodlari hamo’zaro chog’ishtiriladi.

O’qituvchining yangi mavzuga tayyorgarlik ko’rishida metodlar va metodik usullarni tanlash – bu ularning o’zaro almashinuvini vaqt va didaktik maqsad bo’yicha muvozanatlashtirish demakdir. Pirovard natijasida o`quvchilar aqliy va amaliy faolligining yuqori darajasini ta’minlashga sharoit yaratiladi. To’g’ri qo’llanilgan metodlar obyektiv voqelikka oid bilimlarmi chuqurlashtiradi va yaxlit hamda mashg’ulotning ilmiy-nazariy darajasini oshiradi. Ketma-ket saralangan o’qitish metodlari ma’lum darajada bilish va kasbiy qiziqishini rivojlantirishga, mustaqil amaliy faoliyatni faollashtirishga olib keladi. (31,32) Pedagogikada an’anaviy metodlarni tanlash mezonlari katta miqdorda ishlab chiqilgan, keyingi yillarda didaktik olimlarning ishlarida ularning yigirmadan ortig’i keltiriladi. Interfaol metodlarni tanlash mezoni – ularning ta’lim va tarbiyani rivojlantirish masalarni yechishga yuqori yo’nalganligidir . Bu mezon turli xil metodlarni u yoki bu doiradagi vazifalarni yechish imkoniyatlarini baholash yo’li bilan joriy etiladi , chunki ijtimoiy tajriba elementlarini o’zlashtirishda ularning imkoniyatlari turlichadir .

Interfaol metodlarni tanlashning navbatdagi mezoni ularning ta’lim mazmuni xususiyatiga mos kelishdir. Metod mazmuni harakatlanish qismi sifatida ham aniqlanadi . Shu bousdan bu mezonning hisobga olinishi shubhasiz . Bir metod yordamida mavzu mazmuni to’laroq ochib berilsa , boshqasi uni ijobiy o’zlashtirishga imkon tug’diradi .

Interfaol metodlarning tanlashning yana bir mezoni ularning talabalar o’quv imkoniyatlariga to’liq mos kelishi , ya’ni samaralio’quv faoliyati uchun ichki va tashqi shart- sharoitlarining birligini ta’minlashdir .

Interfaol o’qitish metodlaridan foydalanishda pedagogning xususiy imkoniyatlariga mos kelishi lozim.Bu pedagogning o’qitish metodlari nazariyasi va amaliyoti bilan o’qitsh jarayoning qonuniyatlaribilan bilish nazariyalari ta’lim mazmuni nazariyasi va boshqa mavjud qonunlar bilan qurollanganllik darajasini hisobga oladi.

Tarmoqlar metodi (Klaster) texnologiyasi

Ushbu metod mantiqiy fikrlash, umumiy fikrlash doirasini kengaytirish, mustaqil ravishda adabiyotlardan foydalanishni o‘rgatishga qaratilgan. Biron-bir mavzuni chuqur o‘rganishdan oldin o‘quvchilarning fikrlash faoliyatini jadallashtirish hamda kengaytirishga xizmat qiladi.

1.Katta o‘lchamdagi qog‘oz yoki doskaning o‘rtasiga mavzuga doir so‘z yoziladi.

2.O‘quvchilar ushbu so‘z bilan bog‘liq xayolga kelgan so‘z va jumlalarni uni atrofiga yoza boshlaydilar.

3.Yangi g‘oyalar paydo bo‘lishi bilan xayolga kelgan so‘zlar ham darhol yozib qo‘yiladi.

4.So‘zlarni yozish jarayoni o‘qituvchi tomonidan belgilangan vaqt tugaguncha yoki barcha so‘z va g‘oyalar tugaguncha davom etadi.

Klasterlarga ajratishda bir qator qoidalarga ham rioya qilish zarur.

1.Xayolga kelgan hamma narsani ularning mazmuniga e‘tibor bermasdan yozib borish.

2.Orfografiya va boshqa omillarga e‘tibor bermaslik.

3.Vaqt tugaguncha, iloji boricha to‘xtalmasdan yozish.

4.Iloji boricha ko‘proq bog‘lanishlar hosil qilishga harakat qilish.

5. G‘oyalar va so‘zlar sonini cheklab qo‘ymaslik.

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.