Gipolaktiya sabablari

Bemoqlarning taxminan yarmida kasallik kelib chiqishi sabablari aniqlanmagan. Ikkinchi yarmida bu holat turli omillar bilan tavsiflanadi, jumladan:

Bolalarda gipotrofiya

Bolalarda gipotrofiya surunkali ovqatlanish buzilishi bo’lib, unda vazn yo’qotish kuzatiladi. Bu kasallik ozuqa moddalarining etarli darajada iste’mol qilinmasligi yoki ularning noto’g’ri assimilyatsiya qilinishi bilan bog’liq. Odatda, hayotning birinchi yilidagi bolalarda gipotrofiya kuzatiladi.

Bolalarda gipotrofiyaning turlari va sabablari

Boshlanish vaqtiga qarab, kasallik konjenital va bo’linadi. Tug’iliqsiz oziqlanish quyidagilarga bog’liq:

• homiladorlikning patologik yo’li, homila ichki a’zolari infektsiyasiga yoki plasentada buzilgan qon aylanishiga olib kelgan;
• homilador ayolning turli kasalliklari;
• chekish, homiladorlik vaqtida spirtli ichimliklar ichish;
• kelajakdagi onaning etishmovchiligi.

Bolalarda gipotrofiyani keltirib chiqaradigan sabablar orasida:

• ekzogen oziqlantiruvchi omillar (onadan sut etishmovchiligi, sun’iy oziqlantirish uchun chaqaloq uchun aralashmaning noto’g’ri hisoblangan miqdori, bir tomonlama oziqlantirish), pilorospazm va pylori stenozi, dori vositalari bilan zaharlanish, oshqozon-ichak trakti infektsiyalari, bolaning etarlicha parvarishi;
• oshqozon-ichak trakti yoki boshqa organlarning endogen-malformatsiyasi, markaziy asab tizimi shikastlanishi, endokrin kasalliklari, metabolik anormallik va irsiy xarakterga ega immunitetni yo’qotish holati.

Cshie d C C D C C C O O C C C C C C C CSHISHI C C C C C C C C C C C C C C C C C C

1. Birinchi darajali gipotrofiya tana vaznining 20% ​​dan oshmasligi bilan tavsiflanadi. Yuzdan tashqari, bolaning tanasining barcha qismlarida teri osti to’qimasining qalinligini pasaytiradi. Kilogrammning keskin pasayishi bilan normal neyropsik rivojlanish va bolaning o’sishi kuzatiladi. Asosiy belgilari:

• ishtahani kamaytirish;
• teri sarg’ishligi;
• mushaklarning ohang va to’qimalarining elastikligi normal emas;
• uyqu buzilishi.

2. Ikkinchi darajali gipotrofiya bilan kilogramm halok 25-30% ga etadi. Bunday holatda bolada o’sish va nevropsikik rivojlanish kechikishi kuzatiladi. Teri osti yog’i qorinda va ko’krakda sezilarli darajada yo’q bo’lib ketadi va yuzida u juda nozik bo’ladi.

Gipotrofiyaning ikkinchi bosqichiga xos belgilar:

• umumiy zaiflik;
• asabiylashish;
• vosita qobiliyatini kamaytirish;
• dshi C C K K K K K K K K K K K Q S Q S C d Cshi C C D C C C C C C C C C C C C C C C
• termoregulyatsiyani buzish;
• beqaror stul.

3. Uchinchi darajali to’yib ovqat tanqisligi tananing og’irlik tanqisligi 30% dan ortiq. Tananing barcha qismlarida teri osti to’qimasining yo’qolishi mavjud. Bolaning sustlashishi, tashqi stimulga bo’lgan reaktsiyasi, o’sish va nevropsik rivojlanish sekinlashadi. Yuqoridagi belgilarga qo’shimcha ravishda, yangi belgilar mavjud:

• kuzgi ko’zlar va katta fontanel;
• shilliq pardalar quruq va yorqin qizil bo’ladi;
• qon bosimini pasaytiradi;
• nafas olish kuchayadi;
• tana harorati normaldan pastroq bo’ladi.

Bolalarda gipotrofiya – davolash

Gipotrofiyani davolash va uning kelib chiqish sabablariga va zo’ravonlikka bog’liq bo’lishi kerak. Birinchi bosqichda ambulatoriya sharoitida davolanish etarli bo’ladi, ikkinchi va uchinchi – faqat shifoxonada. Avvalo, bu kerak ushbu kasallikning sabablarini aniqlash va bartaraf etishga e’tibor berish. Murakkab davolanishni umumiy davolash usullari, dietoterapiya, fermentlar va simptomatik dori-darmonlarni tayinlash, vitaminli terapiya o’z ichiga oladi. Infektsiya o’choqlarini aniqlashda antibiotiklar buyuriladi va o’ta og’ir holatlarda jarrohlik aralashuvi amalga oshiriladi. Ba’zi hollarda massaj va mashqlar bilan davolash samarali bo’ladi. Toza havoda muntazam yurish, shuningdek, bolaning to’g’ri parvarishi juda muhimdir.

Gipotrofiyaning oldini olish

Shuni esda tutish kerakki, to’g’ri ovqatlanish va bolalarni parvarish qilish bilan birga, chaqaloqlarda neytral metabolik anormallikler yoki konjenital malformatsiyalar bo’lsa, gipotrofiyani rivojlanishi mumkin.

Gipolaktiya sabablari

Gipolaktiya sabablari

Ko’krak suti yetmaganda nima qilish kerak, degan savolga ko’p maslahat bersa bo’ladi. Ba’zida esa oddiygina savolga javob muammo yechimiga aylanadi.

Bu savol: Emizishga vaqtingiz bormi?
Albatta bor, deydi ko’pchilik. Bolani ovqatlanishi uchun vaqtingiz bordur, lekin emizish deganda bolaning ovqatlanishini tushunmang.
Bola onani emishi bu nafaqat ovqatlanish, balki bolaning onasini bag’riga to’yishi, onasini mehrini olishi, onasi bilan suhbatlashishi, onasi allalashini eshitishi, onasiga qarashi va boshqa shu kabi vaziyatlarni o’z ichiga oladigan psixologik holatdir.
Qorni to’q bola injiq bo’lishini ko’rgansizku? Hozirgina emizdim, nega yana yig’layapti, deysiz. Aslida uni ovqatga bo’lgan ehtiyojini ta’minlaganingiz bilan, sizga, bag’ringizga, qo’llaringizga, ko’zlaringizga bo’lgan ehtiyojini hali to’ydirishga ulgurmagan bo’lasiz. U yana emishni istagandek sizga talpinadi. Yana emizing.
Ovqat yeyishi uchun emas, sizga to’yib olishi uchun emizing. Ona suti shunday ajoyibki, bolaning ehtiyojiga qarab uning tarkibi o’zgaradi. Ya’ni qorni och bola emayotganda kuchli so’rishi natijasida yog’liq sutni olsa, shunchaki mehrga to’yishni istayotgan bo’la sekin-sekin so’rib oldi sut, ya’ni yog’siz sutni ichadi.
Olti oygacha ona emizish uchun kunining deyarli 70 foizini ajratishi lozim. Agar uy ishlari kutib turgan bo’lsa, u holda uydagilarga tushuntiring. Ularga qorni to’q, mehrga to’yib o’sayotgan bola yaxshimi, yoki bolani yetarlicha emazmay onada sut kamayib borib bola uchun qo’shimcha aralashmaga pul ketqazib injiq bolani katta qilish afzalmi?
Agar ona suti kamaymasdan, bola tiniqib katta bo’lishi muhim bo’lsa u holda emizikli onaga sharoit yaratib berish kerak.
1. Bolani hech qachon biron ish qilish oldidan shoshib emizmang. Shoshayotgan onani bola sezadi va qo’yib yuborishni istamaydi.
2. Bolani alohida tinch joyda emizishga odatlaning. Birov bilan gaplashib yoki telefonga qarab emizsangiz, bola mehringiz va e’tiboringizga yetarlicha to’yib ololmaydi va yarim soat o’tmay yana emgisi kelib qoladi.
3. Bolani vaqtga qarab emizmang. Qachon emizishni bilish uchun eng yaxshi ko’rsatkich, bolaning ehtiyoji. Ba’zi kunlar bo’ladiki, bola xuddi tinmay ko’krakni so’ragandek tuyuladi. Ana shu kunlar bolaga ko’krakni ko’p tutqazadigan vaqtdir. Bu davrda ona ko’kragida sut kamaygan bo’lib, bola uni ko’paytirish maqsadida ko’p so’radi. So’rish ko’paygan sari sut ishlab chiqarilish hajmi ham ko’paya boshlaydi.
4. Emizishni ishlar orasida emas, ishlarni emizish orasida qiling. Bolaning 6 oyiga to’lguniga qadar sizning eng muhim ishingiz bolani bag’ringizga olib o’tirish.
5. Emizish jarayoniga soat poylab yodnashmang. Emizishga o’tirdingizmi, hamma ishni unuting. Endi butun vujudingiz bilan bolaga o’zingizni qarating.
6. Emizishni muammo deb bilmang. Qo’rquv va asabiylashish sutni qochirib yuboradi.
7. Bolaning 6 oygacha bo’lgan davrida o’zingizni urintirmang. Charchov sutni kamaytirib yuboradi.

Epilepsiya

Epilepsiya – tez-tez uchraydigan miya kasalligi bo’lib, bunda bemorda takroriy tutqanoq xurujlari bo`lib turadi. Tutqanoq yoki tutqanoq xuruji – bu normal miya faoliyatining qisqa muddatli o’zgarishi, kasallikning asosiy belgisi hisoblanadi. Ikki yoki undan ortiq tutqanoq xuruji ro`y berganda, bemorga epilepsiya tashxisi qo’yiladi. Ba’zi tutqanoqlar bir nuqtaga uzoq tikilib qolish ko’rinishida bo`lishi mumkin. Boshqa xurujlar odamni yiqilishi, silkinishi, atrofida sodir bo’layotgan narsalarni tushunmaslik holatlarini keltirib chiqaradi. Xurujlar bir necha soniyadan bir necha daqiqagacha davom etishi mumkin. Kasallik bolalar va qariyalarda ko’proq uchraydi, ammo har qanday yoshdagi odamlarga ta’sir qilishi mumkin.

Epilepsiyani davolovchi barcha shifokorlarni ko’rish

Epilepsiya – tez-tez uchraydigan miya kasalligi bo’lib, bunda bemorda takroriy tutqanoq xurujlari bo`lib turadi. Tutqanoq yoki tutqanoq xuruji – bu normal miya faoliyatining qisqa muddatli o’zgarishi, kasallikning asosiy belgisi hisoblanadi. Ikki yoki undan ortiq tutqanoq xuruji ro`y berganda, bemorga epilepsiya tashxisi qo’yiladi. Ba’zi tutqanoqlar bir nuqtaga uzoq tikilib qolish ko’rinishida bo`lishi mumkin. Boshqa xurujlar odamni yiqilishi, silkinishi, atrofida sodir bo’layotgan narsalarni tushunmaslik holatlarini keltirib chiqaradi. Xurujlar bir necha soniyadan bir necha daqiqagacha davom etishi mumkin. Kasallik bolalar va qariyalarda ko’proq uchraydi, ammo har qanday yoshdagi odamlarga ta’sir qilishi mumkin.

Patogenez

Epileptik xurujlar tutqanoqning jismoniy belgilariga olib keladigan asab tizimi faolligining kuchayishi bilan yuzaga keladi. Tutqanoq paydo bo’lishining sababi odatda miyani qo’zg’atuvchi og`irlik va miya faoliyatining pasayishi bir vaqtda ro`y berishi natijasida keragidan ortiq neyron va elektron zaryadlarini chiqarishidir.

Tutqanoqning boshqa shakllari shikastlanishlar, infeksiyalar, giyohvand moddalarni ko`p iste’mol qilish va gipoksiya tufayli yuzaga kelishi mumkin. Epileptik xurujlar asosida yotgan omillarni tushunish ko’plab muvaffaqiyatli antiepileptik dorilarni kashf qilishga sabab bo`ldi va turli epileptik sindromlar uchun yaxshiroq va mukammallashtirilgan dori-darmonlarni ishlab chiqishga ham sabab bo`lib kelmoqda.

Kasallik sabablari

Bemoqlarning taxminan yarmida kasallik kelib chiqishi sabablari aniqlanmagan. Ikkinchi yarmida bu holat turli omillar bilan tavsiflanadi, jumladan:

• Genetik ta’sir. Tutqanoq turlari bo`yicha tasniflangan epilepsiyaning ayrim turlari nasldan naslga o’tadi. Ba’zi genlar odamni tutqanoqni keltirib chiqaradigan atrof-muhit sharoitlariga nisbatan sezgirroq qilishi mumkin.
• Bosh jarohatlari. Avtohalokat yoki boshqa hodisalar natijasidagi bosh jarohati.
• Miya anomaliyalari. Miyadagi buzilishlar, shu jumladan miya o`simtasi yoki qon tomir malformatsiyalari.
• 35 yoshdan oshgan kattalardagi epilepsiyaning asosiy sababi insult hisoblanadi.
• Infeksiyalar. Meningit, OIV, virusli ensefalit va ba’zi parazitar infeksiyalar.
• Homiladorlik davridagi shikastlanishlar, onadagi infeksiyalar, noto’g’ri ovqatlanish yoki kislorod yetishmasligi
• Rivojlanishning buzilishi. Epilepsiya ba’zan autizm kabi rivojlanish bilan bog`liq kasalliklar bilan yonma-yon yuradi.

Epilepsiyaning asosiy sabablari noma’lum bo’lsa-da, epilepsiya bilan og’rigan odamlarda aynan ba’zi omillar tutqanoqni keltirib chiqaradi. Ushbu omillardan saqlanish epilepsiya bilan yaxshiroq yashashga yordam beradi:

• turli dori-darmonlarni qabul qilish;
• kuchli spirtli ichimliklarni iste’mol qilish;
• kokain, ekstazi yoki boshqa noqonuniy giyohvand moddalarni iste’mol qilish;
• uyqusizlik;
• antiepileptik dorilarni qabul qilishga xalaqit beradigan boshqa dorilar;
• miltillovchi chiroqlar, tasvirlar va takrorlanuvchi naqshlar;
• holdan toyish;
• asabiy taranglik;
• iqlim o’zgarishi;

Epilepsiya har qanday yoshda rivojlanishi mumkin. Tashxis odatda erta bolalikda yoki 60 yoshdan keyin qo’yiladi. Kichkina bolalardagi epilepsiya homiladorlik davrida yoki og’ir tug`ruq paytidagi miyaga kislorod yetishmasligi bilan bog’liq. Ba’zida, yosh o`tishi bilan, tutqanoqlar soni kamayadi yoki butunlay yo’qoladi.

Kasallikning namoyon bo’lishi

Tutqanoq (xuruj) – epilepsiyaning asosiy belgisidir. Kasallik belgilari tutqanoq turiga qarab farq qiladi.

Xurujlar 2 xil bo`ladi:

• tonik-klonik xurujlar
• absanslar (ongning qisqa vaqt mobaynida o`chib qolishi)
• aralash shakllar.

• oddiy
• murakkab
• ikkilamchi tarqalgan bo`lishi mumkin.

• motor fokal xurujlar: davomiyligi uzoq emas, tonik yoki klonik, xurujdan so`ng mushaklar kuchsiz bo`lib qoladi;
• sensor fokal xurujlar: bunday xurujlarning xususiyatlari – gallyutsinatsiyalar, tananing ayrim qismlarida uvishish;
• vegetativ fokal xurujlar: limbik tuzilmalar shikastlanganda kuzatiladi, belgilari: – terlashning kuchayishi, ko’ngil aynishi, yurakning tez urishi, “tovuq terisi” sindromi, hissiy reaksiyalar.

Murakkab fokal xurujlar odamlarning ongiga ta’sir qiladi va hushdan ketishga olib kelishi mumkin. Murakkab fokal xurujga duchor bo’lgan bemorlar, odatda, xuruj sodir bo’layotgan vaqtda yon atrofda sodir bo`layotgan voqealarni anglab yetmaydilar. Ular xuruj paytida boshqa odamlarga yoki atrof-muhitga munosabat bildirmaydilar va nima sodir bo’lganini eslay olmaydilar. Ular bo`shliqqa uzoq tikilib qolishlari, xayolparast bo’lib ko’rinishi yoki to’satdan uyg’onib ketishlari mumkin.

Katta epileptik tutilish yoki tonik-klinik tutilish kasallikning eng xarakterli ko’rinishidir. U quyidagi belgilar bilan tavsiflanadi:

• hushni yo’qotish
• baqirish
• mushaklarning beixtiyor qisqarishi
• tez-tez silkinish
• sianoz va so`lak oqishi
• nafas olishning to’xtashi
• tilni tishlash
• beixtiyor peshob va axlat chiqarish

Bunday xurujlar odatda 1-3 daqiqa davom etadi. Xurujdan keyin bemor odatda uxlab qoladi yoki sokin holatga tushadi, mushaklarida og’riq paydo bo’ladi va xotirasi ishdan chiqadi.

Epileptogen o`choqning joylashuvi va sababiga qarab, epilepsiya quyidagi turlarga ega:

• chakka epilepsiyasi (tez-tez hushni yo’qotish, xurujlarsiz, vegetativ ko’rinishlarsiz, aura mavjud, 75% hollarda faqat aura bilan o`tadi, EEG EEGda o’zgarishlar kuzatilmaydi);
• peshona epilepsiyasi (xurujlar, hushni yo’qotish, oyparastlik, aurasiz, to’satdan, davomiyligi bir daqiqadan kam, har doim bir xil);
• parietal epilepsiya (kamdan-kam holat, og’riqlar, paresteziyalar, harorat sezuvchanligining o’zgarishi, tana sxemasining buzilishi va boshqalar).
• ensa epilepsiyasi (kamdan-kam holat, gallyutsinatsiyalar, ko’rish doirasining cheklanishi, kipriklarni pirpiratish va ko’z olmasi sohasidagi turli sezgilar, g`ilaylik).

Kichkina yoshdagi bolalarda ko`pincha rolandik epilepsiya tashxisi qo`yiladi va barcha bolalar epilepsiyalarining taxminan 15% ni tashkil qiladi. Ushbu xurujlar o’rtacha 6 yoshdan 8 yoshgacha bo`lgan bolalarda uchrashi mumkin, ammo 3 yoshdan 13 yoshgacha bo’lgan bolalar ham rolandik epilepsiya qurboniga aylanishi mumkin. Bunday kasallik turi ko`proq o`g`il bolalarda va epilepsiya bilan og’rigan yaqin qarindoshlari bo’lgan bolalarda tashxis qilinadi. Alomatlari:

• til, lablar, yuz mushaklari, qo’l va oyoqlarning titrashi;
• nutqning buzilishi;
• ko’p miqdorda so’lak oqishi;
• hush yo`qotilmaydi;
• tungi xurujlar.

Epilepsiya belgilari

Bolalardagi belgilar kattalarnikiga juda o’xshash. Boladagi kasallikning birinchi belgilari neonatal davrda paydo bo’lishi mumkin. Tajribasiz onalar ko’pincha konvulsiv harakatlarni oddiy harakatlardan ajrata olmaydilar, shuning uchun 0 dan 3 yoshgacha bo’lgan yosh bolalarda epilepsiyani aniqlash juda qiyin. Farzandingizda quyidagi belgilarni kuzatsangiz, darhol shifokorga murojaat qiling:

• qo’l va oyoqlarning qaltirashi yoki taranglashishi;
• qisqa vaqt davomida shovqin yoki so’zlarga javob reaksiyasi yo’qligi;
• nafas olishning qiyinlishuvi yoki nafas olishdan to’xtash;
• beixtiyor peshob va axlat chiqarish;
• kipriklarni tez-tez pirpiratish, bir nuqtaga tikilib qolish, ko`zini yuqoriga qaratish.

Epileptiform xurujlar

Ba’zi odamlar epileptik xuruj belgilariga o’xshash alomatlarni boshdan kechirishadi, ammo miyada neyronlarning hech qanday noodatiy faolligi bo`lmaydi. Bunday vaziyatlar sodir bo’lishi epileptiform xuruj deb ataladi, uning sabablari turlicha bo`lib, bu holatni davolashninh ilojisi bor. Bunday xurujlar hali asab tizimi to`liq yetilmagan bolalarda tez-tez uchraydi. Bunday xurujlarning sabablari quyidagilar bo’lishi mumkin:

• tana haroratining oshishi
• zaharlanish
• infeksiyalar
• tish chiqishi.

Kattalarda asab tizimi to`liq shakllanganligi tufayli, epileptiform xurujlar deyarli uchramaydi. Agar tutqanoq tutsa, miyaning boshqa patologiyalarini aniqlash uchun tekshiruvdan o’tish kerak.

Xurujlararo davr

Ba’zida xurujlar orasida hissiy va kognitiv buzilishlar sodir bo’ladi. Bu holat epileptik ensefalopatiya deb ataladi. Ushbu holatning belgilari:

• tushkun kayfiyat
• hayajon
• bezovtalanish
• vahima
• xotira bilan bog`liq muammolar.

• bilim olish bog`liq muammolari
• diqqatsizlik va giperaktivlik
• autizm
• migren.

Diagnostika

EEG (elektroensefalografiya) – aniq tashxis qo’yishning yagona usuli hisoblanadi. Miyaga yo’naltirilgan elektr impulslari yordamida konvulsiv tayyorgarlikni, epileptik o’choqlarni va ularning joylashuvini aniqlash mumkin. EEG nevrolog tomonidan amalga oshiriladi. EEG paytida fotostimulyatsiya testini o’tkazish kerak. Fotostimulyatsiya – bu maxsus qurilma yordamida yorug’likning ikkala ko’zga ta’siri. Giperventilyatsiya yoki EEG paytida chuqur nafas olish ham epileptik xurujlarni, ayniqsa abssesslarni tezda aniqlashga yordam beradi. Endigina tutqanoq tuta boshlagan bemorda epilepsiya turini aniqlash qiyin. Xurujlarning turini aniqlash uchun bemorni kamida oyiga bir marta kuzatish kerak bo`ladi. Ba’zida 12 dan 24 soatgacha EEG video monitoringi talab qilinadi. So`ngra barcha olingan ma’lumotlar batafsil tahlil qilinadi.

Agar epilepsiya belgilari mavjud bo’lsa, shifokorlar shunga o’xshash alomatlarga ega bo’lgan boshqa kasalliklarni istisno qilish uchun miyaning magnit-rezonans tomografiyasini (MRI) tavsiya qiladilar.

Davolash

Kasallikni davolash quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• xuruj paytida bemorga tez yordam ko`rsatish
• dori vositalari bilan davolash

Xuruj paytida va undan keyin nima qilish kerak?

• bemorning xavfsizligini ta’minlash;
• bemorni xavfsiz va tekis joyga ehtiyotkorlik bilan o`tkazish;
• xuruj paytida bemorning og`zi ochiq bo`lsa biror narsa qo’yib qo`yish;
• bemorning qisilgan jag`larini kuch bilan ochish taqiqlanadi;
• xuruj tugaganidan keyin bemorning ahvolini nazorat qilish va tinchlantirish.

Dori-darmonlar yordamida davolash

Davolash xuruj turini hisobga olgan holda bitta dori vositasi (monoterapiya) bilan boshlanadi. Tonik-klonik, tonik, klonik, mioklonik, tarqalgan xurujlarda asosan fenobarbitol, benzonal, gliferal, difenin (fenitoin), karbomazepin (finlepsin, tegretol, stazepin, geksomidin (primidon), natriy volproat (depakin, konvuleks) qo‘llaniladi. Murakkab tutqanoqlarda shifokor preparatni to‘g‘ri belgilashi kerak. Uning dozasini belgilashda xuruj vaqtida nojo‘ya ta’sir ko‘rsatmasligini hisobga olish kerak. Birdan ortiq yoki juda kam dozani buyurish tavsiya etilmaydi.

Jarrohlik bilan davolash

Agar dori-darmonlar bilan davolash yordam bermasa, bemorga jarrohlik amaliyoti tavsiya qilinadi. Bunday jarrohlik miyaning qo’zg’aluvchanligi yuqori bo’lgan qismini olib tashlash va o’zgartirish yoki nerv stimulyatori implantatsiyasidan iborat. Buning natijasida, xurujlar soni kamayadi.

Xalq tabobatida davolash usullari

Uyda davolanishda quyidagi muqobil usullar samarali bo’ladi:

• ikki boshoqli efedra, toshbaqa toli, shuvoq, dorivor bukvitsa damlamasi;
• valeriana ildizi, kalendula gullari, qora mevali ryabina mevalari, moychechak gullari, na`matak mevalari qaynatmasi;
• xom piyoz va ismaloqning yangi tayyorlangan sharbatini ichish yoki toza holda iste’mol qilish.

Kerakli ma’lumot topmadingizmi?
Bizga Telegramda yozing, biz sizga shifokor topib, qabuliga yozib beramiz

Xavfli jihatlari

Og`ir tarqalgan xurujlar eng xavfli hisoblanadi. Hushni yo’qotish, nafas olishning to’xtashi, tomoqqa so`lak yoki qon ketib qolishi o’limga olib kelishi mumkin. Agar xuruj davomli bo`lsa, yurak va qon tomirlariga og`irlik tushadi, miyaga kislorod yetishmasligi natijasida bemor o’lishi yoki koma holatiga tushishi mumkin. Ko’pincha, hayot uchun xavfli bo’lgan xurujlar antikonvulsant dorilarni qabul qilishni to’xtatganda paydo bo’ladi.

Epilepsiya va homiladorlik

Tutqanoq bilan og’rigan ayollarning ko’pchiligi sog’lom bolalarni tug’ishsa-da, homiladorlik davrida bo`lajak ona alohida e’tiborga muhtoj bo’lishi mumkin. Homiladorlik davridagi xurujlar quyidagilarga olib kelishi mumkin:

• homilaga kislorod yetishmasligi sababli homiladorlikning uzilishi
• homila yurak tezligining sekinlashishi
• yo`ldoshning bachadondan muddatidan oldin ajralishi yoki hushni yo’qotish tufayli homila tushishi
• erta tug’ruq

Kasallik ba’zan nasldan naslga o`tadi, lekin vahima qilishga hojat yo`q ko’pchilik bolalar ota-onalaridan epilepsiyani meros qilib olmaydilar. Umumiy aholi o`rtasida bola hayotining muayyan davrida kasallik rivojlanish xavfi taxminan 1% ni tashkil qiladi. Agar onada xurujlar bo`lib tuadigan bo`lsa, bolada kasallik rivojlanish xavfi ortadi va otadagi xurujlar mazkur ko’rsatkichga hech qanday ta’sir qilmaydi.

Homiladorlik davrida epilepsiyani davolash kasallik xususiyatlaridan kelib chiqadi. Nevrologlar odatda homiladorlik davrida antikonvulsantlarni qabul qilishni davom ettirishni tavsiya qiladilar. Biroq, barchasi dori turiga bog’liq. Dozani o’zgartirish yoki yangi doriga o’tish kerak bo’lishi mumkin, ammo dori-darmonlarni qabul qilishni umuman to’xtatish kerak emas. Ba’zi antikonvulsantlar homilador ayollar uchun tavsiya etilmaydi, chunki ular homila rivojlanishidagi muammolarga yoki tug’ma nuqsonlarga olib kelishi mumkin.

Epilepsiya bilan og’rigan homilador ayollardan aksariyat asoratsiz bolalar tug’iladi. Epileptik ayollar, boshqa homilador ayollar kabi, to`lg`oq va tug’ruq paytida og’riqni yo’qotuvchi usullardan foydalanishlari mumkin. Tug’ish paytidagi xurujlar kamdan kam uchraydi. Agar tug’ruq paytida xuruj sodir bo’lsa, uni tomirga dori yuborish orqali to’xtatish mumkin. Agar xuruj uzoq davom etsa, shifokor chaqaloqni kesarcha kesish yo`li bilan tug’ilishiga yordam berishi mumkin.

Epilepsiya bilan og’rigan ayollarning ko’pchiligiga, hatto antikonvulsantlarni qabul qilganlarga ham chaqaloqni emizish tavsiya etiladi. Agar bolada uyqusizlik, surunkali intoksikatsiya belgilari paydo bo’lsa, bolani sun’iy oziqlantirishga o’tkazish yoki onaning antikonvulsant dori-darmonlarini asta-sekin bekor qilish mumkin.

Profilaktika

Epileptik xurujlar xavfini kamaytirishga yordam beradigan ba’zi maslahatlar:

• Har kecha yetarlicha uxlang – muntazam uyqu jadvalini belgilang va unga rioya qiling.
• Stressni boshqarish va dam olish usullarini o’rganing.
• Giyohvand moddalar va spirtli ichimliklardan saqlaning.
• Barcha dori-darmonlarni shifokor buyurganidek qabul qiling.
• Yorqin miltillovchi chiroqlar va boshqa ko`zni zo`riqtiruvchi holatlardan saqlaning. Doimiy harakatlanuvchi qurilmalar bilan, baland joylarda, olov yaqinida ishlash, charchoq xavfi yuqori bo’lgan joylarda, masalan, smenali ishlarda ishlash taqiqlanadi.
• Ketogenik parhez ga rioya qiling: ko’p yog’li ovqatlar iste’mol qiling, sho’r taomlar, suyuqliklardan cheklaning, chunki tanada suv yig`ilishi miya shishiga olib keladi va tutqanoqni keltirib chiqaradi.
• Yengil jismoniy faoliyat bilan shug`ullaning. Masalan, yurish. Mashq bajarishda boshga qon quyilishini oldini olish lozim
• Agar sizga epilepsiya tashxisi qo’yilgan bo’lsa, mashina haydash taqiqlanadi.

Ushbu maqola faqat tanishish maqsadida joylashtirilgan va ilmiy material yoki professional tibbiy maslahat emas.