Dunyodagi eng kuchli bomba. vakuum yoki erish: bombasi kuchliroq nima
Boris Yelsinga tegishli bo‘lgan “Cheget”. Foto: Muzey “Yelsin sentr”
Dunyodagi eng yirik yadroviy bomba
Yadro qurollaridan jangovar maqsadda birinchi marotaba 1945 yil 6 avgustda foydalanildi: Amerikaning harbiy havo kuchlari Yaponiyaning Xirosima shahriga Little Boy (“Bolakay”) nomini olgan atom bombasini tashladi. Yadro quroli zarbasi natijasida 200 mingdan ortiq kishi halok bo‘ldi, bedarak yo‘qoldi, nurlanish oqibatida vafot etdi. Portlash epimarkazining 4 km radiusida bo‘lgan hududda bir necha soatlab yong‘in davom etdi. 90 mingta uydan 62 mingtasi to‘liq vayron bo‘ldi. 9 avgust kuni AQSh qo‘shinlari Nagasakiga ham atom bombasini tashladi.
O‘tgan hafta Rossiya prezidenti Vladimir Putin mudofaa vaziri Sergey Shoygu va bosh shtab boshlig‘i Valeriy Gerasimovga tiyib turish kuchlarini harbiy navbatchilik rejimi holatiga keltirishga buyruq berdi. Tiyib turish kuchlari yadro qurollarini ham o‘z ichiga oladi.
“Gazeta.uz” yadro qurollari mavjud bo‘lgan davlatlar haqidagi ma’lumotlarni taqdim etadi. SIPRI eslatmasiga ko‘ra, barcha ma’lumotlar taxminiy hisoblanadi.
Yadro qurollari bor davlatlar
Amerika olimlari federatsiyasi (FAS) ma’lumotlariga ko‘ra, 2022 yil boshida dunyoning 9 ta mamlakatida jami 12 700 atrofida yadro kallaklari mavjud bo‘lgan. Ularning deyarli 90 foizi Rossiya va AQShga tegishli bo‘lib, har bir mamlakat armiyasi 4 ming atrofida yadro kallaklariga ega. Boshqa davlatlarda yadro qurollari arsenali mingta kallakkacha ham bormaydi.
FAS ta’kidlashicha, AQSh o‘zining yadro qurollarini kamaytirib bormoqda. Fransiya va Isroilda yadro kallaklari soni stabil saqlanib turgan bo‘lsa, Xitoy, Hindiston, Shimoliy Koreya, Pokiston, Buyuk Britaniya va Rossiya yadro salohiyatini oshirib borayotgani taxmin qilinadi.
12 700 yadro kallagidan 9400 dan ortig‘i raketalar, havo kuchlari, kemalar va suvosti kemalariga o‘rnatilgan. Qolgan kallaklar “iste’foga chiqarilgan” va demontaj qilinishini kutmoqda. 2000 ga yaqin AQSh, Rossiya, Britaniya va Fransiya yadro kallaklari shay holatda bo‘lib, qisqa vaqt ichida harakatga keltirilishi mumkin.
AQSh
2022 yil 2 mart holatiga ko‘ra, AQShning yadro qurollari salohiyati 5428 ta jangovar kallakdan iborat. Shundan, raketalarga o‘rnatilgan jangovar kallaklar soni 1 744 tani, zaxiradagi kallaklar soni 1964 tani tashkil etadi. 1720 ta kallak esa demontaj qilinishini kutmoqda.
Yadro qurolini yo‘q qilish bo‘yicha xalqaro kampaniyasi ma’lumotiga ko‘ra, Belgiya (10−15 ta), Germaniya (10−15 ta), Italiya (40 ta), Niderlandiya (20 ta) va Turkiya (50 ta) davlatlarida AQShning yadro qurollari joylashtirilgan.
Rossiya
2 mart holatiga Rossiyada 5977 ta yadro kallagi mavjud. Shundan 1588 tasi shay holatdagi jangovar kallaklar bo‘lsa, 2889 tasi zaxirada. 1500 ta jangovar kallak demontaj qilinishini kutmoqda.
Buyuk Britaniya
Buyuk Britaniyada mart boshida 225 (2020 yil 215 ta) ta yadro kallagi bo‘lib, shulardan 120 tasi shay holatda turgan, qolgan 105 tasi esa demontaj qilinishini kutayotgan yoki zaxiradagi jangovar kallaklar hisoblanadi.
Fransiya
Bu davlatda 2022 yil mart holatiga jami 290 ta yadro kallagi bo‘lgan. Shundan 280 tasi shay holatdagi, 10 tasi esa demontaj qilinishini kutayotgan yoki zaxiradagi jangovar kallaklar hisoblanadi.
Xitoy
XXRda, mart holatiga ko‘ra, mamlakatda 350 ta jangovar kallak mavjud bo‘lib, ularning barchasi zaxirada va tashuvchilarga o‘rnatilmagan.
Hindiston
2021 yil boshida ushbu mamlakatda jami 156 ta yadro kallagi bo‘lgan bo‘lsa, 2022 yil mart holatiga Hindiston yadro qurollari salohiyatini 160 tagacha oshirgan.
Pokiston
Mamlakatning yadroviy salohiyati 165 ta jangovar kallakdan iborat bo‘lib, ularning barchasi zaxirada.
Isroil
Ushbu davlatda ham 90 ta demontaj qilinishini kutayotgan yoki zaxiradagi jangovar kallak mavjud.
Shimoliy Koreya
FAS ma’lumotlariga ko‘ra, KXDRda 2022 yil mart oyida 20 ta yadro kallagi bo‘lishi mumkin. Biroq SIPRI 2021 yil boshi bo‘yicha e’lon qilgan statistik ma’lumotlarda Shimoliy Koreyadagi yadro kallaklari soni 40−50 tadan iborat ekanligi aytilgan. Shimoliy Koreya qit’alararo ballistik raketa bilan yetkazib berish uchun operativ yadroviy kallak ishlab chiqargani haqida ochiq ma’lumot yo‘q, biroq unda o‘rta masofali ballistik raketalar uchun kam sonli kallaklar bo‘lishi mumkin. Shimoliy Koreya bo‘yicha ko‘rsatkichlar juda noaniqligi aytiladi.
Ma’lumot uchun, Eronda yadro qurollari mavjudligi haqida rasmiy ma’lumot yo‘q. Rasmiy Tehron yadro dasturini mamlakatda atom energetikasini rivojlantirishga qaratilgan ilmiy-ishlab chiqarish chora-tadbirlari majmuasi ekanligini ta’kidlaydi. Lekin AQSh va boshqa qator davlatlar Eronni yadroviy qurol yaratish bo‘yicha maxfiy ishlarda gumon qiladi.
“Yadro chamadoni” nima?
Yadro quroliga ega bo‘lgan davlatlarning rahbarlari strategik mudofaa tizimini faollashtirish uchun portativ qurilmaga ega. Uni “yadro chamadoni” ham deyishadi.
1945 avgust oyida Yaponiya shaharlariga uyushtirilgan yadro hujumlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri AQSh prezidenti Trumen ishtirokida amalga oshmagan. U yadro zarbalari rejalashtirilgani haqida xabardor bo‘lsa-da, harbiylar buni o‘zlari amalga oshirishgan. Trumen Xirosimaga tushgan bomba haqida yadroviy zarbadan 16 soat o‘tganidan keyin xabar topgan, deyiladi ayrim manbalarda.
“Yadro chamadoni” g‘oyasi 1950 yillarda AQShda tug‘ilgan . Karib dengizi inqirozi natijasida prezident Jon Kennedi yadro arsenalini shaxsan oliy qo‘mondon tomonidan nazorat qilinishini shubha ostiga qo‘yadi va bunday xavfli qurol ishonchsiz amaldor qo‘liga o‘tib qolishidan qo‘rqadi. Kennedi yadroviy zarba berish haqidagi buyruq uning ruxsatisiz berilishi mumkinligidan, bundan tashqari, qo‘mondonlik punktida bo‘lmasdan turib, bunday buyruq bera olmasligidan hadiksiragani aytiladi. Natijada AQSh yadro arsenalini boshqarish tizimi qayta ko‘rib chiqildi va “yadro chamadoni” yaratildi.
Rossiya
Boris Yelsinga tegishli bo‘lgan “Cheget”. Foto: Muzey “Yelsin sentr”
2020 yilgi hujjatga ko‘ra, Rossiyada yadroviy qurollarni faollashtirish bo‘yicha qarorni mamlakat prezidenti qabul qiladi.
“Cheget” deb nomlanuvchi chamadon doimo prezident yaqinida bo‘ladi va u davlat rahbarini Rossiya strategik yadro qurollarini boshqarish va nazorat qilish tarmog‘iga ulaydi. “Cheget”da yadro raketalarini uchirish tugmachasi yo‘q, u faqatgina raketalarni ishga tushirish bo‘yicha buyruqni Bosh shtabga uzatadi.
Rossiya Bosh shtabi rahbari raketalarni ishga tushirish kodlariga ega va ularni ikkita yo‘l bilan faollashtirishi mumkin. U har bir yadroviy qurol qo‘mondoniga avtorizatsiya kodini yuborishi mumkin, ular esa buyruqni olgach, raketalarni ishga tushiradi. Bundan tashqari, Bosh shtab rahbari “Perimetr” tizimi orqali yerda joylashgan raketalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zi faollashtirishi mumkin.
AQSh
Foto: Getty images
AQSh prezidentining yadro chamadoni (inglizcha umumiy nomlari: Nuclear Football, President’s Emergency Satchel, The Button) — bu AQSh prezidentiga yadro qurolidan foydalanishga buyruq berish imkoniyatini beruvchi asboblar va ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan maxsus sumka. “Sumka” prezident qo‘mondonlik postlaridan uzoqda bo‘lgan vaziyatda Pentagon bilan bog‘lanishga mo‘ljallangan.
Oq uyning sobiq harbiy idorasi direktori Bill Gullining “Qopqoqni buzish” kitobiga ko‘ra, prezidentning favqulodda vaziyat “sumka”si, rasmiy ravishda aytilganidek, to‘rtta narsani o‘z ichiga oladi. Ular — zarbalar variantlari ro‘yxati bo‘lgan qora kitob, prezident shaxsini tasdiqlash uchun autentifikatsiya kodlari yozilgan karta, prezident yashirinishi mumkin bo‘lgan xavfsiz bunkerlar ro‘yxati va favqulodda ogohlantirish tizimidan foydalanish bo‘yicha ko‘rsatmalardir.
AQShda bunday “sumka”lardan 3 ta bor, ular AQSh prezidenti, vitse-prezidenti va Oq uyda bo‘ladi. Yana bir manbada aytilishicha, mudofaa vaziri o‘rinbosarida ham “sumka” bor. Bunga sabab esa prezident va mudofaa vaziri yo‘q qilingan taqdirda yadro hujumlariga javob qaytarish hisoblanadi. Shunga ko‘ra, to‘rtta faol “sumka” mavjud bo‘lib, yadro qurolini ishga tushirish uchun kamida ikkitasi kerak bo‘ladi.
Fransiya
Fransiyada ham yadro qurollarini faollashtirish bo‘yicha buyruqni prezident beradi. Ayrim ma’lumotlarga ko‘ra, bu aynan “yadro chamadoni” emas, balki Fransiya prezidenti uchun qurolli kuchlar rahbariyati bilan maxsus aloqa qilish uchun ko‘p maqsadli terminaldir.
Ma’lum bo‘lishicha, fransuzcha “chamadon”ning interfeysi nihoyatda sodda — lekin u maxsus aloqa terminalidan tashqari, ekstremal vaziyatlarda omon qolish uchun to‘plamga ham ega.
Buyuk Britaniya
Britaniya yadro qurollari faqat suv osti kemalariga o‘rnatilgan. Yadro qurollarini faollashtirish bo‘yicha buyruq faqat mamlakat bosh vaziri tomonidan maxsus kodlar orqali beriladi.
Boshqa davlatlarning “yadro chamadonlari” haqida ma’lumotlar kam.
Tiyib turish kuchlari nima?
Strategik tiyib turish kuchlarining asosini strategik yadroviy kuchlar tashkil qiladi. Ular strategik yadroviy tiyib turishga jalb qilingan — bunday holatda yadro quroliga ega bo‘lgan ikki davlat har qanday sharoitda ham bir-biriga katta miqyosdagi zarar yetkazishga qodir bo‘ladi.
Strategik yadroviy tiyib turish — birinchi navbatda Rossiya va AQSh o‘rtasida — strategik barqarorlikni ta’minlaydi. Bu holatda dunyoda global mojaro, jahon urushi sodir bo‘lmaydi.
Strategik yadroviy kuchlardan tashqari, tiyib turuvchi kuchlar tarkibiga yadroviy bo‘lmagan qurollar — uzoq masofali yuqori aniqlikdagi raketa tizimlari kiradi. Ularning qatoriga kibernetik kuchlar ham kirishi mumkin, vaholanki bu Rossiya harbiy doktrinasida tasdiqlanmagan.
Лолагул Қаллиханова, «Газета.uz» 21 004
- # yadro chamadon
- # yadro qurollari
Dunyodagi eng kuchli bomba. vakuum yoki erish: bombasi kuchliroq nima?
yanada ayanchli dunyoda hech qanday kuch yo’q bomba yadroviy portlash yoki vakuum. Turli tadqiqot va rivojlantirish, bu yaratilgan, deb aslida olib keldi ommaviy qirg’in qurollari portlash kimni to’xtamadi zararli kuchga. dunyodagi eng kuchli bomba nima? Bu savolga javob berish uchun, biz turli bomba xususiyatlarini tushunish kerak.
bomba nima?
Atom elektr stansiyalari ozod tamoyili bo’yicha faoliyat va atom energiya pastga iğnelemeyi. Bu jarayon, albatta, nazorat qilinadi. ozod energiya elektr aylanadi. atom bombasi butunlay kuchli va ozod energiya katta miqdorda dahshatli vayron keltirib zanjir reaktsiya yo’q, deb aslida olib keladi. Uran va plutoniy – davriy jadval beozor elementlar emas, ular bir global falokat olib keladi.
A-bomba
eng kuchli yadroviy bomba sayyorada nima tushunish uchun, har bir narsa haqida ko’proq bilib oling. Vodorod va atom bomba atom elektr sanoati uchun xosdir. Agar uran ikki dona birlashtirish, lekin har bir muhim qiymati quyida bir og’irlik bor bo’lsa, bu “uyushmasi,” uzoq tanqidiy massasini tashkil etadi. Bu yadro parchalagan va yangi parchalanishi reaktsiyaga sabab 2-3 yadrosiga relizlar chunki har bir neytron, bir zanjir reaktsiya ishtirok etadi.
butunlay insonning nazoratidan tashqarida neytron kuch. Yangi faqat energiya katta miqdorda ozod emas parchalanadi, yuzlab milliard bir soniyadan kam vaqt, balki kuchli nurlanish manbai bo’lib. Yer, sohalarda, o’simliklar va barcha tirik qalin qatlami bilan qoplangan bu radioaktiv yomg’ir. Biz Xirosima shahrida ofatlar haqida gapirish bo’lsangiz, 1 gramm ekanligini ko’rasiz portlovchi 200 ming kishi o’limiga sabab bo’ldi.
ishga tamoyili va vakuum bombasi afzalliklari
Bu eng yangi texnologiyalar bilan yaratilgan vakuum bomba, atom bilan raqobat qilishi mumkin deb hisoblanadi. nuqta o’rniga TNT bir necha o’nlab marta ko’proq kuchli gaz modda ishlatiladi, deb hisoblanadi. Aviatsiya yuqori elektr bomba – yadroviy qurollar taalluqli emas dunyodagi eng kuchli vakuum bomba. Bu dushmanlaringizni halok mumkin, lekin uyda va texnologiya da azob emas, va parchalanish mahsulotlari qilmaydi.
Bu qanday ishlaydi? Darhol hujumchini qoldirib, keyin erga ma’lum bir masofada patlatıcıdan turtki bo’lgan. uy-joy vayron va katta bulut püskürtülür. Bosh sahifa, idishlardan, pana da – kislorod bilan aralashtirib, u joyda kirib boshlaydi. kislorod burnout vakuum barcha shakllari. Bu bomba tashlab, süpersonik to’lqin o’girsa va juda yuqori harorat hosil.
Rus AQSh vakuum bombasi farqli o’laroq
farq oxirgi tegishli urush satrlari foydalanib, hatto bunkerdagi bo’lgan dushman, halok mumkin, deb hisoblanadi. havo WarHeaD portlash paytida tushadi va 30 metr chuqurlikda dafn, erga qattiq xitlar. portlash so’ng, bir bulut portlashi uchun allaqachon bor boshpana kirib mumkin, hajmi ortib bormoqda qaysi, hosil bo’ladi. Amerika urush rahbari shunday bino vayron, oddiy TNT bilan to’ldirilgan. Bu kichik radiusi ega, chunki vakuum bomba, aniq ob’ekt yo’q qiladi. Qat’i nazar, bir bomba eng kuchli nima – ulardan har qanday bir butun hayotini topsa, hech narsa halokatli zarba bilan beqiyos sabab bo’ladi.
H-bomba
H-bomba – yana bir dahshatli yadroviy qurol. uran va plutoniyni Murakkab energiya, balki bir million darajaga qadar ortadi haroratini nafaqat yaratadi. vodorod izotoplari ulkan energiya manbai hosil geliy yadrosi, ham bog’liq. vodorod bomba eng kuchli – bir aniq fakt. Faqat u Xirosima 3000 atom bombalar portlashlar nima portlash tasavvur kerak. atom va vodorod – AQSh va sobiq Sovet Ittifoqi ham turli quvvatlarini 40,000 bomba hisoblash mumkin.
o’q-dorilarning portlashiga Quyosh va yulduzlar paydo bo’ladi jarayonlar bilan solishtirish mumkin. yuqori tezlikda taqsimladik uran bombasi tez neytron o’zini qobiq. Bu issiqlik, balki ta’siri o’rganilmoqda nafaqat ajralib turadi. 200 izotoplar uchun bor. bunday yadroviy qurol atom nisbatan arzon, lekin uning ta’siri ishlab chiqarish marta biron-bir raqam rivojlangan bo’lishi mumkin. Bu eng kuchli bomba Sovet Ittifoqi 12 avgust 1953 yilda azob, qaysi portladi hisoblanadi.
portlash oqibatlari
vodorod bombasi portlashi natijasida bir uch belgi hisoblanadi. sodir birinchi narsa – juda kuchli portlash bor. Uning quvvati amalga oshiriladi portlash va er turi va havo oshkoralik darajasi balandligi bog’liq. bir necha soat davomida o’rnashib emas katta yong’in bo’ronlar, shakllanishi mumkin. Shunday bo’lsa-da, ikkinchi va eng kuchli termoyadro bombasi olib kelishi mumkin bo’lgan eng xavfli oqibatlar – uzoq vaqt davomida radioaktiv nurlanish va uning atrofida ifloslanishiga.
bir vodorod bombasi portlashi keyin radioaktiv qolgan burdalarni terib,
Fireball portlash bilan erning atmosfera qatlami qoladi va u erda doimiy qoladi juda yaxshi radioaktiv zarrachalar, bir qator o’z ichiga oladi. qulatilgan zarralar fireball yonib changni yaratadi erga bilan aloqa taqdirda. Avvaliga, keyin, yuzlab kilometr shamol oshiriladi, bir engil katta to’planadi. Bu zarralar bir chang kabi qor ham ko’rish mumkin, yalang’och ko’z bilan ko’rish mumkin. kim yaqin bo’ladi, agar halokatlidir. eng kichik zarralar atmosferada yil ko’p bo’lishi va shuning uchun bir necha marta butun sayyora atrofida aylanayotgan, “Sayohat” mumkin. Ularning radioaktivlik, ular yomg’ir bo’lib tushadi nuqtaga zaif bo’ladi.
taqdirda yadroviy urush bir vodorod bombasi foydalanish bilan ifloslangan zarralar Episentrgacha bo’lgan yuzlab kilometr radius hayot halokatga olib keladi. superbomb ishlatiladi bo’lsa, keyin uning yer butunlay yashash uchun yaroqsiz qiladi bir necha ming kilometr, tegishli ifloslangan maydoni. Bu chiqadi butun qit’ani vayron qodir dunyoda bir odam-eng qudratli bomba.
Termoyadroviy bomba “suyuq bo’tqa.” yaratilish
Bomb AN 602 necha nomlari bor – “. Suyuq bo’tqa” “Chor bomba” va Bu, o’z navbatida, 1954-1961 yilda Sovet Ittifoqida ishlab chiqildi. Bu eng kuchli edi portlovchi qurilma insoniyat mavjudligi davomida. uning yaratish ustida ish unvoni ostida, ayniqsa maxfiy laboratoriyalarda bir necha yillar davomida amalga oshirildi “Arzamas-16”. 100 megatons vodorod bomba quvvati 10 ming marta ortiq bombasi kuchi Xirosima ustiga tashlangan.
soniya masalasi Moskva yuzidan yo’q qilish uchun o’z portlash imkoniga ega. Shahar markazi osonlik so’zning eng to’g’ri ma’noda bug’lanib edi, va boshqa har bir narsa eng kichik xarsangtosh bo’ladi. dunyodagi eng kuchli bomba barcha osmono’par binolar bilan amalga artib, va Nyu-York bo’ladi. Bu dvadtsatikilometrovaya qoldi keyin silliq kraterlardan erib. Bu portlash bilan pastga Metroda kirib, qochishga olmadi. 700 km radiusda butun maydoni olingan vayron va qo’lga radioaktiv zarralarni kerak edi.
“Bomba qiroli” portlash – bo’lishi yoki bo’lmasligi bo’lish?
1961 yilning yozida, olimlar bir sinov o’tkazish va portlash tomosha qilish uchun qaror qabul qildi. dunyodagi eng kuchli bomba uzoq shimoliy Rossiya joylashgan sayt, da portlashi edi. poligon ulkan maydoni Novaya Zemlya butun orol egallaydi. qirg’in ko’lami 1000 kilometr erishish edi. portlash bilan bunday Vorkuta, Zaparoji va Dudinka sanoat markazlari zararlangan qolishi mumkin. Olimlar, ofat ko’lamini qamrab olgan, boshini oldi va test bekor qilinadi, deb tushundi.
mashhur va ajoyib kuchli bomba sinash uchun joylar faqat Antarktida bor edi, balki har bir joyda sayyorada edi. Lekin sovuq og’ir ham maydoni, xalqaro bo’lishi va bunday sinov uchun ruxsat oddiy haqiqatdan yiroq olish hisoblanadi, deb, bir portlash amalga oshirish uchun muvaffaqiyatsiz tugadi. Bu bomba 2 marta zaryad kamaytirish uchun zarur edi. Novaya Zemlya orolida (taxminan 4 kilometr balandlikda) – bomba hali bir joyda 30 oktyabr, 1961 portladi. portlash bilan u erda 67 kilometr o’rnidan turib bir dahshatli katta qo’ziqorin bulut edi, va zarba to’lqini Planet uch marta aylanib. Aytgancha, muzeyi “Arzamas-16” da, Sarov shahrida, bir tur xronika portlash qarang, lekin u yurak uchun bir ko’rish, deb bo’lmaydi mumkin.
Dunyodagi eng yirik yadroviy bomba
Tsar Bomba — insoniyat tarixida yaratilgan eng kuchli portlovchi qurilma. Bomba Ginnesning rekordlar kitobiga sinovdan o‘tgan eng kuchli termoyadro qurilmasi sifatida kiritilgan.
Oxshash xabarlar:
- Dunyodagi eng katta yadroviy portlash
- Dunyo mamlakatlarida Yadroviy qurollarning soni:
- Dunyodagi eng yirik masjidlar
- Dunyodagi eng yirik qurol sotuvchilar
- Dunyodagi eng yirik davlatlar
- Aholi soni bo’yicha dunyodagi eng yirik shaharlar
- Maydoni bo’yicha dunyodagi 50 ta eng yirik hududiy birliklar
- Bu dasturchilar uchun dunyodagi eng yirik veb sayt!
- Dunyodagi eng yirik davlat neft kompaniyalari reytingi
- Dunyodagi Eng Yirik Oltin Konlari
- Dunyodagi eng yirik akvariumlarga kirish narxi qancha?
- Dunyodagi kumush qazib oluvchi 20 ta yirik davlat reytingi.
- O’zbekistonda eng yirik soliq to’lovchi kompaniyalar
- Dunyoning eng yirik IT kompaniyalarida qancha maosh…
- AQShning eng yirik shtatlari reytingi
Оставьте комментарий Отменить ответ
Для отправки комментария вам необходимо авторизоваться.
Sayt Haqida
Assalomu alaykum, Savol-Javob.com saytimizga xush kelibsiz.
Bu saytda o`zingizni qiziqtirgan savollarga javob olishingiz va o`z sohangiz bo`yicha savollarga javob berishingiz mumkin.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.