Dunyodagi eng katta 25 armiya

Amerikaliklarning fikricha, Xitoy 2020-yilga kelib, yangi avlod qurollari bilan jihozlangan 200 ga yaqin QBR (qit’alararo ballistik raketa) yaratishga qodir. Dongfeng-31 (11 ming km) va Dongfeng-41 (14 ming km) kabi Xitoyning yangi raketa tizimlari haqida alohida to‘xtalib o‘tish kerak (Dōng fēng dǎo dàn – Sharq shamoli raketasi).

Reyting 2018: Dunyoning eng qudratli armiyalari

2018 yilning eng qudratli armiyalari reytingi Global Firepower sayti ma’lumotlariga asosan tuzildi.

10-o‘rin: Misr armiyasi

Foto: Getty Images

Dunyoning eng kuchli armiyalari ro‘yxatining 10-pozitsiyasida – Misr qurolli kuchlari. Mamlakatda 95,69 million kishi yashaydi, armiyada xizmat qilayotganlar soni esa 428,5 ming kishini tashkil qiladi. Ularning aksariyati – harbiy xizmatga chaqirilgan yoshlar, 415 ming nafari – HHK zaxirasida. 2015 yil yakunlariga ko‘ra, mudofaa uchun davlat byudjyetidan 5,5 milliard dollar ajratilgan.

9-o‘rin: Germaniya armiyasi

Foto: Flickr

Aholisi 80 milliondan ortiq bo‘lgan Germaniyada faol kuchlar soni 180 ming nafarni tashkil qiladi. Mamlakatda 145 harbiy xizmat ko‘rsatuvchi, moddiy jihatdan yaxshi ta’minlangan baza mavjud. Harbiy dengiz kuchlari (HDK) 81 ta texnikaga ega, turli modifikatsiyadagi 676 jangari kema – harbiy flot tasarrufida. Quruqlikdagi harbiy tuzilmalar 6481 ta texnika bilan ta’minlangan. Mudofaa ehtiyojlari uchun mamlakat byudjyetidan yiliga 36 milliard dollardan ziyod mablag‘ ajratiladi.

8-o‘rin: Turkiya armiyasi

Foto: Getty Images

So‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, Turkiyada 79,4 million kishi istiqomat qiladi. Shulardan 186,6 mingi harbiy majburiyatga ega. Faol kuchlar ko‘rsatkichi 410,5 ming kishini tashkil qiladi. HDK tasarrufida – 194 jangovor texnika mavjud, havo floti 1007 havo kemasiga ega. Quruqlikdagi harbiy qismlar tasarrufida 13850 texnika mavjud. Davlat g‘aznasidan mudofaa uchun ajratilgan xarajatlar 18,2 milliard dollarni tashkil qiladi.

7-o‘rin: Yaponiya armiyasi

Foto: Getty Images

Mamlakatda 127 million kishi yashaydi, ulardan 57,9 ming nafari harbiy majburiyatga ega. HDF jangovor zaxirasi 131 ta texnika bilan ta’minlangan, 1591 eng yangi havo kemasi – flot tasarrufida. Quruqlikdagi harbiy qismlar o‘z arsenalida 4330 ta texnikaga ega. Fuqarolarning tinch hayot kechirishi uchun har yili davlat byudjyetidan 40 milliard dollardan ortiq mablag‘ ajratiladi.

6-o‘rin: Buyuk Britaniya armiyasi

Foto: Getty Images

Mamlakatda 64,1 million kishi istiqomat qiladi, ulardan 182 ming nafari harbiy majburiyatga ega. Moddiy bazaga keladigan bo‘lsak, HDK tasarrufida – 76 ta texnika, havo flotida – 879 jangovor kema, quruqlikda 6624 jangovor texnika mavjud. Davlat byudjyetining mudofaa ehtiyojlari uchun xarajatlari 55 milliard dollarni tashkil qiladi.

5-o‘rin: Fransiya armiyasi

Foto: inosmi.ru

Mamlakat aholisining umumiy soni – 66,5 million kishi, ulardan 195,7 ming nafari harbiy xizmat majburiyatini olgan, politsiyachilar soni – 100 mingdan ziyod. 205 ming harbiy mamlakatning faol kuchi hisoblanadi. HDF tasarrufida 120 ta texnika mavjud. Dengiz flotida turli modifikatsiyadagi 118 ta kema bor, quruqlikdagi qismlar esa 7890 jangovor texnika bilan ta’minlangan. Har yili mudofaa ehtiyojlari uchun 35 milliard dollardan ortiq mablag‘ sarflanadi. Fransiya askarlarini boshqalardan ajratib turuvchi jihati – ularning faqat o‘zida ishlab chiqarilgan texnikadan foydalanishida. Askarlarning 15 foizdan ziyodi ayollardan iborat.

4-o‘rin: Hindiston armiyasi

Foto: Getty Images

Hindistonda 1,2 milliard kishi istiqomat qiladi, shundan 2,14 millioni – harbiy majburiyatga ega kishilar. Faol kuchlar ko‘rsatkichi 1,3 million kishiga teng. HDF – 295 ta texnikaga, harbiy aviatsiya esa 2086 ta texnikaga ega. Quruqlikdagi qismlar tasarrufida 21165 ta texnika mavjud. Mamlakat byudjyetining armiya uchun xarajatlari – 40 milliard dollar. Hindiston armiyasi shartnoma asosida xizmat qiluvchilardan tashkil topgan, harbiylar maoshi mamlakatdagi eng yuqori maoshlardan biridir.

3-o‘rin: Xitoy armiyasi

Foto: REUTERS /Damir

Mana bir necha yildirki, Top-10 kuchli armiyalar ro‘yxatida uchinchi o‘rin Xitoyga nasib etmoqda. Bu dunyodagi eng aholi zich joylashgan davlatlardan biridir, bu yerda 1,36 milliard kishi yashaydi. Zaxirada – 2,3 million askar, mehnatga layoqatli kuchlar 2,3 million kishini tashkil qiladi. HDF arsenalida – 715 kema bo‘lsa, aviatsiya 2942 samolyotga ega. Quruqlikdagi qismlar 23665 ta harbiy texnika bilan ta’minlangan. Xitoy har yili o‘z mudofaasi uchun davlat byudjyetidan 155,7 milliard dollar sarflaydi.

2-o‘rin: Rossiya Federatsiyasi

Foto: Getty Images

Aholisi 142,42 million kishidan iborat bo‘lgan Rossiyada harbiy majburiyat egalari 2,4 millionni tashkil qiladi. Doimiy qo‘shin soni 770 ming kishidan iborat. HDF tasarrufida – 352 jangovor texnika, havo flotida esa 3547 ta harbiy texnika qayd etilgan. Quruqlikdagi harbiy texnika 61086 tani tashkil qiladi. Mamlakat mudofaasi davlatning ustuvor vazifalaridan biri hisoblanadi, unga yiliga 46,6 milliard dollardan ortiq mablag‘ safarbar etiladi.

1-o‘rin: AQSh armiyasi

Foto: Getty Images

Ma’lumotlarga ko‘ra, 2018 yilning eng kuchli armiyasi – davlat byudjyetidan yiliga 581 milliard dollar ajratiluvchi AQSh armiyasi. U yerda yashovchilar soni 321,3 millionni tashkil qilsa, harbiy majburiyatlarga ega kishilarning umumiy soni 1,1 million kishidan iboratdir. Doimiy qo‘shin safidagi askarlar soni 1,4 millionni tashkil qiladi. 415 ta texnika – HDF tasarrufida, aviatsiya 13444 havo kemasiga ega. Quruqlikdagi harbiy qismlar 54474 ta texnika bilan ta’minlangan. AQSh armiyasi harbiy xarajatlariga ko‘ra so‘zsiz yetakchi hisoblanadi.

O‘zbekiston dunyoning eng kuchli armiyalari reytingida yuqorilab, 136 mamlakat orasida 39-o‘rinni egalladi.

Dunyodagi eng katta 25 armiya

Agar siz taxmin qila olsangiz, qaysi mamlakat armiyasi eng ko’p, kimni tanlaysiz? Xitoymi? Amerika Qo’shma Shtatlari? Barcha kartalarni bir vaqtning o’zida ochib bermaymiz.

Faqat ikkala holatda ham xato qilamiz, deb aytamiz. Mamlakat aholisi qo’shin kuchiga ta’sir qilmaydi. Armiya kuchlari o’z kuchiga ta’sir qilmagani kabi. Masalan, Shimoliy Koreyada ko’plab boshqa mamlakatlardan ko’ra ko’proq askarlar bor. Ammo Shveytsariyadagi kichik qo’shin juda ko’p kuchlarga ega. Yana bir nuance: “armiya” va “harbiy kuch” tushunchalarini chalkashtirmang. Armiya armiya. Armiya bilan bir qatorda, havo kuchlari va dengiz kuchlari ham o’z ichiga oladi. Ammo bugun ular haqida emas. Bugun biz 25 yirik ARMYAC kompaniyasiga e’tibor qaratamiz.

25. Meksika – 417.550 kishi

Ularning yarmidan ko’pi, albatta, zahirada. Biroq, agar zarur bo’lsa, Meksika yarim millionga yaqin askar to’plashi mumkin. Ushbu mamlakatda har uchinchi shaxs harbiy xizmatga javobgar.

Malayziya – 429,9 ming kishi

Ularning 269,3 ming nafari xalq shoiri tarkibida bo’lib, ular ko’plab fuqarolar ko’ngillilarining tarkibiga kiradi.

Belarus – 447 500 kishi

Bu mamlakatda har 1000 aholi uchun 50 nafar askar bor, shuning uchun Belarus juda yaxshi harbiylashtirilgan hisoblanadi. Ammo e’lon qilingan jami harbiylar soni 48 ming nafarni tashkil qiladi. Qolganlari esa stokda.

22. Jazoir – 467.200 kishi

Faqat uchdan bir qismi faoldir. Yana 2/3 nafar zahiradagi askarlar va harbiylar tashkil topgan.

Singapur – 504 100 kishi

Singapurda faqatgina 5.7 million kishi va ulardan o’ndan bir qismi xizmat qiladi.

20. Myanma / Birma – 513 250 kishi

Bu askarlarning katta qismi majburiydir. Va bu ajablanarli emas, chunki 2008 yilgacha bu erda harbiy diktaturaning rivojlanishi, hatto zamonaviy parlamentda ham harbiylar uchun chorak o’rindiq saqlanib qolgan.

Kolumbiya – 516 050 kishi

Bu mamlakat militarizatsiya uchun Janubiy Amerikada ikkinchi o’rinda turadi.

18. Isroil – 649,5 ming kishi

Garchi bu qo’shin 18-o’rinni egallasa-da, bu juda kuchli va dushmanga munosib tarzda javob berishi mumkin.

Tailand – 699 550 kishi

Yana bir misol. Tayland armiyasining kuchi Isroildan ko’ra katta, ammo uning harbiy kuchi isroilliklarga qaraganda ancha past.

16. Turkiya – 890,7 ming kishi

Turk armiyasidagi askar Frantsiya, Italiya va Buyuk Britaniyadagi askarlarga qaraganda ko’proq, ammo kamroq kuchga ega. Agar Evropaning qo’shinlari reytingi bo’lsa, Turkiya 4-o’rinni egallaydi.

Eron – 913 ming kishi

Harbiylar soni qo’shin kuchini aniqlay olmasligini yana bir bor tasdiqlaydi.

Pokiston – 935 800 kishi

Pokiston armiyasida ham xuddi shunday holat bor. Pokistonning buyuk armiyasi har doim kuchli dushmanga qarshi tura olmaydi.

Indoneziya – 1,075,500 kishi

O’z qo’shinlari tufayli Indoneziya ikkinchi harbiylashgan musulmon mamlakatga aylandi.

Ukraina – 1 192 000 kishi

Ukraina – hozirgi vaqtda NATOning bir bo’lagi hisoblanmaydigan barcha Evropa mamlakatlaridan ikkinchi yirik armiya (rus tilidan keyin). Shu bilan birga, ukrainalik askarlarning ko’pchiligi zahirada.

11. Kuba – 1 234 500 kishi

Bu erda jami aholining o’ndan biridan ko’prog’i bor. Ammo tez-tez sodir bo’ladigan bo’lsa, Kuba armiyasi harbiy kuch bilan boshqa ko’plab qo’shinlardan kam.

Misr – 1 314 500 kishi

Misr – dunyodagi eng harbiylashtirilgan musulmon mamlakat, ammo harbiy kuch bilan Turkiya va Pokistondan kamroq.

9. Tayvan – 1889 ming kishi

Bu mamlakat bizning ro’yxatimizda 110 kishidan 1000 aholi uchun harbiy xizmatchilar soni bo’yicha uchinchi o’rinni egallaydi.

8. Braziliya – 2,069,500 kishi

Braziliya armiyasi Janubiy Amerikada eng qudratli davlatdir, ammo uning eng kuchli 20 nafar harbiysi kirmaydi.

7. AQSh – 2227,2 ming kishi

Kutilmagan holda, haqiqat? Jami 7-o’rin va 7 kishi 1000 kishiga javobgar. Shu bilan birga, AQSh harbiylari dunyoda eng kuchli deb hisoblanmoqda. Buning barchasi AQSh armiyasining kuchlari havo kuchlari va dengiz kuchlariga bog’liq.

6. Xitoy – 3 353 000 kishi

Ko’pchilikka qaramasdan, Xitoy armiyasi AQSh va Rossiyadan keyin uchinchi o’rinni egallaydi.

5. Rossiya – 3.490.000 kishi

Rossiya qo’shinlari hali AQShda kuch-qudratga ega bo’lsa-da, bu raqam hali ham ortib bormoqda.

4. Hindiston – 4 941 600 kishi

Dunyoning eng kuchli armiyasining TOP-5-ga kirish juda faxrlidir.

Vetnam – 5 522 000 kishi

Vetnam armiyasi juda ko’p, Vyetnam qurolli kuchlari hatto 20-o’rinda turish imkoniyatiga ega emas.

Shimoliy Koreya – 7,679,000

Bu, ehtimol, dunyodagi eng harbiylashtirilgan mamlakat. Mamlakatning deyarli har uchinchi fuqarosi bu erda xizmat qiladi. Ko’plab qo’shinlar kabi Shimoliy Koreya kuchlari bilan faxrlanmaydi.

Janubiy Koreya – 8,134,500 kishi

Shimoliy Koreyaning kutilmagan Shimoliy Koreya bilan chegaralanishi oddiy aholini himoya qilish uchun majburiydir. Va bu mamlakat dunyodagi eng katta armiya bilan amalga oshiriladi.

Dunyoning bo‘lajak eng qudratli armiyasi. 1-avgust – Xitoy xalq ozodlik armiyasi tashkil etilgan kun

Bugungi kunda Xitoy har taraflama, ayniqsa iqtisodiyoti bilan tez sur’atlarda rivojlanib bormoqda. Mamlakat armiyasi ham kuchayib bormoqda. U dunyoning eng qudratli armiyasiga aylanishi va jahon siyosatida muhim ‘orin tutishi kutilmoqda. 1-avgust esa Xitoy xalq ozodlik armiyasi tashkil etilgan kun. “Daryo” armiyaning tarixi, tarkibi va bugungi kundagi ahamiyati haqida ma’lumot beradi.

Foto: Google Photos

Xitoyning jadal ravishda kuchayishi va asta-sekin mintaqaviy yetakchidan global miqyosdagi katta kuchga aylanishi, so‘nggi o‘n yilliklardagi diqqatga sazovor geosiyosiy tendensiyalardan biri bo‘ldi. Bugun XXR dunyoda ikkinchi iqtisodiyotga ega va u bilan o‘sishda davom etmoqda, hozirda dunyo YaIM o‘sishining uchdan bir qismidan ko‘prog‘i Xitoy ulushidir. Ammo bugun diqqat markazimizda Xitoy armiyasi.

Mamlakat qurolli kuchlarining rasmiy nomi – Xitoy xalq ozodlik armiyasi (XXOA) bo‘lib, u fuqarolar urushi davrida 1927-yil 1-avgustda tashkil etilgan, ammo bu nom Ikkinchi jahon urushi tugaganidan biroz keyinroq berilgan. Bugungi kunda XXOA dunyodagi eng kuchli armiyalardan biri hisoblanadi, mutaxassislar uni dunyo mamlakatlari qurolli kuchlari reytingida ikkinchi yoki uchinchi o‘rinlarga qo‘yadi.

Mamlakat konstitutsiyasiga muvofiq, XXR armiyasi hukumatga yoki Kommunistik partiyaning rahbariyatiga bo‘ysunmaydi, balki maxsus organ – Markaziy harbiy kengashga bo‘ysunadi. Markaziy harbiy kengash raisi esa hokimiyat ierarxiyasining muhim qismlaridan biri hisoblanadi.

2013-yilga kelib, XXOAning soni ikki million 250 ming kishini tashkil etdi (boshqa manbalarga ko‘ra 2,6 million). 2016-yilga kelib, XXR qurolli kuchlari 300 ming kishiga qisqarishi haqida e’lon qilindi. Ushbu rejalar amalga oshirilgandan so‘ng, Xitoy armiyasi tarkibida ikki millionga yaqin harbiy qoldi. Xitoy armiyasi muddatli harbiy xizmatga chaqiruv asosiga qurilgan, 18 yoshga to‘lgan erkaklar harbiy xizmatga chaqiriladi va 50 yoshga qadar zaxirada qoladi.

Foto: Google Photos

Xitoy mudofaa ehtiyojlari uchun sarf-xarajatlarni ko‘paytirishda davom etmoqda: agar 2000-yillarning boshlarida armiya va harbiy-sanoat kompleksiga 17 milliard dollar sarflangan bo‘lsa, 2013-yilga kelib bu raqam 188 milliard dollarga yetdi (YaIMning ikki foizi). Harbiy xarajatlar bo‘yicha XXR Rossiyani ortda qoldirib, ikkinchi o‘ringa chiqib oldi, ammo XXR armiya va harbiy komplekslar uchun AQShdan uch baravar kam miqdorda mablag‘ sarflaydi.

Xitoy mudofaa sanoatining ulkan yutuqlarini ham ta’kidlab o‘tish joiz. Hozir “Made in China” so‘zi arzon, sifatsiz va qalbaki narsa bilan sinonim bo‘lgan vaqtlarni unutish mumkin. Bugungi kunda XXR deyarli barcha turdagi qurol va o‘q-dorilarni o‘zi ishlab chiqaradi. Agar ilgari Xitoy asosan Sovet Ittifoqi va Rossiya qurollarini nusxalagan bo‘lsa, bugungi kunda Xitoy mudofaa sanoati AQSh, Yevropa va Isroil kabi texnologik jihatdan eng ilg‘or qurollarga taqlid qilishga harakat qilmoqda.XXR asta-sekin arzon va yuqori sifatli qurol-aslahalar ishlab chiqarish orqali jahon qurol bozorida ham kuchli o‘yinchiga aylanmoqda.

XXOA tarixi

Aslida, Xitoy qurolli kuchlarining tarixi to‘rt ming yildan oshadi. Biroq XXRning hozirgi zamonaviy armiyasi mamlakatda 1920–1930-yillarda sodir bo‘lgan fuqarolar urushi paytida paydo bo‘lgan kommunist qurolli guruhlarining merosxo‘ridir. 1927-yil 1-avgustda Nanchan shahrida qo‘zg‘olon boshlangan, ushbu qo‘zg‘olon davomida Xitoyning bo‘lg‘usi rahbari Mao Szedun boshchiligida Qizil Armiya tashkil qilingan.

Xitoy Qizil Armiyasi Gomindan qurolli kuchlariga qarshi, keyinchalik, yapon bosqinchilariga qarshi kurashdi. Ikkinchi jahon urushi tugaganidan keyingina ushbu qurolli kuchlar XXOA nomini oldi.

• Quruqlik qo‘shinlari;
• Harbiy-dengiz floti;
• Harbiy havo kuchlari;
• Strategik ahamiyatga ega raketa kuchlari;
• Strategik qo‘llab-quvvatlash qo‘shinlari.

Foto: Google Photos

XXRning quruqlikdagi qo‘shinlari

Xitoy dunyodagi eng katta quruqlik qo‘shinlari armiyasiga ega. Mutaxassislar uning sonini 1,6 million kishidan iborat deb hisoblaydi. Ta’kidlash joizki, joriy XXOA da amalga oshirilgan harbiy islohotlar, quruqlikdagi kuchlarning sezilarli qisqarishini ta’minladi. Hozirgi vaqtda Xitoy divizion armiya tizimidan ko‘ra yanada moslashuvchan bo‘lgan brigada tizimiga o‘tishda davom etmoqda.Quruqlikdagi kuchlarning zaxiradagi askarlari soni taxminan 500 ming kishiga teng. Xitoy armiyasining kamida 40 foiz qismi mexanizatsiyalashgan va zirhlangan.

Xitoy quruqlik qo‘shinlaridagi asosiy muammolaridan biri – o‘tgan asrning oxirida Sovet Ittifoqi modellari asosida ishlab chiqarilgan va hozirda eskirgan uskunalar va qurollarning sonidir. Biroq bu masala asta-sekin hal qilinmoqda va qo‘shinlar zamonaviy qurol turlari bilan ta’minlanmoqda.

Harbiy havo kuchlari

XXR harbiy havo kuchlari son jihatdan dunyoda AQSh va Rossiyadan keying uchinchi o‘rinda turadi (390 ming kishi). Havo kuchlari 24 ta diviziyadan iborat. XXOA havo kuchlari har xil turdagi to‘rt mingga yaqin jangovar samolyotlar bilan qurollangan, shuningdek, ushbu kuchlar tarkibida yuzdan ortiq jangovar vertolyotlar mavjud.

Xitoy harbiy havo kuchlarining ham asosiy muammosi ularning tarkibida juda ko‘p eskirgan Sovet transport vositalarining (MiG-21, MiG-19, Tu-16 va Il-28 analoglari) ishlatilishidir. O‘tgan asrning oxiriga kelib, XXR havo kuchlarini jiddiy modernizatsiya qilish boshlandi. Xitoy Rossiyadan o‘nlab eng yangi Su-27 va Su-30 samolyotlarini sotib oldi. Keyin ushbu mashinalarni litsenziya asosida o‘zida ishlab chiqara boshladi.

So‘nggi o‘n yillikning o‘rtalaridan boshlab, Xitoy o‘zining beshinchi avlodga mansub bo‘lgan J-31 va J-20 qiruvchi samolyotlarini ishlab chiqarmoqda. J-20 qiruvchi samolyoti 2018-yilning kuzida ommaga namoyish etilgan edi. Xitoy rahbariyatining rejalarida nafaqat o‘z havo kuchlarini ushbu mashinalar bilan jihozlash, balki ularni eksportga ham faol yetkazib berish aks etgan.

Xitoy dengiz floti

Xitoyda90-yillarning boshlariga qadar harbiy dengiz kuchlarining rivojlanishiga bo‘lgan e’tibor juda kam edi. Qo‘shinlarning bu turi yordamchi deb hisoblanardi, ammo keyinchalik bu boradagi vaziyat keskin o‘zgardi. XXR rahbariyati dengiz flotining muhimligini tushundi va uni modernizatsiya qilish uchun mablag‘ni ayamadi.

Foto: Google Photos

Ayni paytda Xitoy harbiy-dengiz kuchlarining soni 255 ming kishini tashkil etadi (boshqa manbalarga ko‘ra – 290 ming). Harbiy dengiz floti uchta flotga bo‘lingan: janubiy, shimoliy va sharqiy dengizlar. Flot kemalar, suvosti kemalari, dengiz aviatsiyasi bilan qurollangan, shuningdek, dengiz piyoda qo‘shinlari va qirg‘oq mudofaa qo‘shinlari ham mavjud.

2013-yilda XXOA genshtab boshlig‘i zamonaviy Xitoy uchun asosiy tahdidlar dengizdan kelishni ta’kidlab, shuning uchun dengiz flotini rivojlantirish ustuvor vazifa ekanini aytib o‘tgan.

Strategik ahamiyatga ega raketa kuchlari

Harbiy islohotlar boshlanishidan oldin Xitoyning strategik ahamiyatga ega raketa kuchlari Ikkinchi artilleriya korpusi deb nomlangan va faqat 2016-yildagina ular yangi maqomga ega bo‘lgan. Ularning soni 100 ming kishiga yaqin. Xitoy ega bo‘lgan yadro qurollarining soni ko‘plab savollarni tug‘diradi. Mutaxassislar ularning sonini 100 tadan 650 donagacha baholaydi, ammo bir necha o‘n yilliklar ichida XXR bir necha ming yadro qurollarini ishlab chiqishi mumkin edi, degan fikrlar ham bor.

Amerikaliklarning fikricha, Xitoy 2020-yilga kelib, yangi avlod qurollari bilan jihozlangan 200 ga yaqin QBR (qit’alararo ballistik raketa) yaratishga qodir. Dongfeng-31 (11 ming km) va Dongfeng-41 (14 ming km) kabi Xitoyning yangi raketa tizimlari haqida alohida to‘xtalib o‘tish kerak (Dōng fēng dǎo dàn – Sharq shamoli raketasi).

Foto: Google Photos

Strategik qo‘llab-quvvatlash qo‘shinlari

Bu 2016-yil 31-dekabrda paydo bo‘lgan Xitoy armiyasining eng yosh bo‘linmasidir. Strategik qo‘llab-quvvatlash qo‘shinlarining aniq maqsad va vazifalari to‘g‘risida ma’lumotlar juda kam. Ular asosan razvedka, axborot urushi, kiber hujumlar va radioelektron qarshiliklar bilan shug‘ullanishlari ma’lum qilingan.

Ta’kidlash joizki, turli manbalarda Xitoyning haqiqiy harbiy kuchini baholashlar bir-biridan juda katta farq qiladi. Butun dunyoni egallab olishga qodir bo‘lgan “ajdar tahdidi” haqidagi vahimali materiallardan tortib, Xitoy harbiy-sanoat kompleksi rivojlanayotganini ochiqchasiga rad qiluvchilargacha. Shunday bo‘lsa-da, aksariyat ekspertlar so‘nggi yillarda Xitoy harbiy rahbariyati erishgan yutuqlarni tan oladi.

Nurbek Alimov tayyorladi.