Baqlajon urug ini tejash bo yicha tavsiyalar: Baqlajondan urug larni yig ish va saqlash

Baqlajon mevasini eksport qilishning qulayliklari shundaki, yig‘ishtirilgan hosilni transportlarda bozorlarga yoki boshqa shaharlarga jo‘natishda pomidor yoki boshqa sabzavotlar kabi ko‘p harajat ta­lab qilmaydi, shuningdek, tez urinmaydi va sifati yo‘qol­maydi.

Аҳоли томорқа хўжаликларида бақлажон етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Аврора, Замин F₁, Феруз.

Уруғ танлаш. Экиладиган уруғи тоза, юқори унувчан, касалликлардан ҳоли, бутун, вазндор бўлиши зарур. Уруғлар бошқа ўсимликлар уруғлари ва аралашмаларидан тозаланади.

Ер тайёрлаш. Майдон ўтмишдош экин қолдиқлари ва бегона ўтлардан сифатли қилиб тозаланади. 1 сотих ерга 150–200 кг (10 сотихга 1,5–2 т) чириган гўнг солинади. Ер 20–25 см чуқурликда юмшатилади, йирик кесаклар майдаланиб, яхшилаб текисланади ва суғориш эгатлари олинади.

Экиш муддати. Бақлажон кўчатларини жанубий вилоятларда мартнинг III ўн кунлиги, марказий минтақада жойлашган вилоятларда апрелнинг II–III ўн кунлигида ва шимолий минтақаларда апрелнинг III ва майнинг I ўн кунлигида экиш тавсия этилади.

Парваришлаш. Ўсимликларга биринчи ишлов бериш кўчатлар тўлиқ тутиб олгач бошланади. Бунда эгат ичи, пушта ва қатордаги кўчатлар орасининг тупроғи юмшатилади. Биринчи парваришлашдан 12–15 кун ўтгач иккинчи сув берилади. Тупроқ етилгач яна бир бора чопиқ қилинади. Бунда ер бегона ўтлардан тозаланади, юмшатилади, тупроқ кўчатнинг атрофига босилади. Бақлажон ўсимлиги яхши ривожланиб, мўл ҳосил бериши учун унинг илдизи жойлашган қатлам ҳаво билан таъминланган бўлиши керак. Бунинг учун сув эгат оралатиб қўйилгани маъқул.

Ўғитлаш. 1 сотих майдонга тук ҳолда 7,6 кг сульфат аммоний, 2,6 кг аммофос, 1,6 кг калий хлор ўғитлари берилади. 1 кг аммофос ва 0,75 кг калий хлор ҳайдовдан олдин 200 кг чириган гўнг билан бирга солинади.

Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ўсув даври мобайнида суғоришда ҳар гал 1 сотихга 5–6 м 3 ҳисобидан 18–20, сизот суви юза ўтлоқ ва ўтлоқ-ботқоқ тупроқли ерларда 12–15 марта суғорилади. Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча ҳар 8–12 кунда, ҳосил ёппасига пишганда эса 5–7 кунда суғорилади. Куз бошлангандан кейин экин камроқ суғорилади.

Касаллик ва зараркунандаларга қарши курашиш. Колорадо қўнғизи ўсимликларга жиддий зарар етказади. Бу зараркунандага қарши курашда 10 сотихга препаратлардан Децис 2,5% к.э. (10 мл) ёки Каратэ 5% к.э. (10 мл) препаратларини қўллаш мумкин. Ўргимчакканага қарши Неорон 50% к.э. (150 мл), Омайт 57% эм.к. (150 мл) ёки Ниссорон 5% эм.к. (30 мл), оққанотга Талстар 10% эм.к. (30–40 мл), Конфидор 20% эм.к. (25–30 мл), Моспилан 20% н.кук. (25 мл) препаратларини 60 литр сувда яхшилаб аралаштириб пуркаш тавсия қилинади.

Ҳосилни йиғиштириш. Бақлажон техник жиҳатдан етилганда меваси йириклашади, пўсти тўқ бинафша рангга кириб, усти ялтираб туради. Айни шу вақтда меванинг эти нозик, тахирсиз ва уруғи қотмаган бўлади. Бақлажон ҳосили 6-7 кун оралатиб банди билан узиб олинади. Совуқ тушиши олдидан ҳосилнинг ҳаммаси, жумладан, тузлашга ишлатиладиган майда, пишиб етилмаганлари ҳам йиғиб олинади. Пишиб етилган бақлажоннинг ранги оқара бошлайди.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов agro.uz

Baqlajon urug’ini tejash bo’yicha tavsiyalar: Baqlajondan urug’larni yig’ish va saqlash

Agar siz bog’bon bo’lsangiz, qiyinchiliklardan zavqlanasiz va o’zingizning ovqatingizni noldan etishtirishdan zavq olsangiz, u holda baqlajondan urug’larni tejash to’g’ri yo’lda bo’ladi. Quyida keltirilgan ko’rsatmalarga rioya qiling va har yili o’zingizning mazali baqlajonlaringizni o’stiring.

Baqlajon urug’ini qanday saqlash kerak

Baqlajondan urug’larni tejash to’g’risida eslash kerak bo’lgan eng muhim narsa ochiq changlanadigan o’simliklar bilan boshlashdir. Ochiq changlanish – bu shamol, hasharotlar, qushlar yoki boshqa tabiiy sabablar bilan changlanish. Agar siz gibrid patlıcan urug’ini ishlatsangiz, u ishlamaydi. Idishdagi o’simlik yorlig’iga qarang yoki bolalar bog’chasida kimdir sizda ochiq changlanadigan o’simlik borligini so’rang.

Baqlajon urug’ini yig’ayotganda, ma’lum bir joyda faqat bitta patlıcan turini o’stiring. Buning sababi shundaki, o’zaro changlanadigan patlıcanlardan keyingi yilda genetik jihatdan o’zgaruvchan urug’lar va ehtimol, eyilmaydigan mevalar hosil bo’ladi. O’zingizning baqlajon turingizni boshqa turdagi patlıcanlardan kamida 50 metr (15 m.) Uzoqroq tuting, shunda bir xil turga ega bo’lishingizni ta’minlash uchun.

Baqlajon urug’ini yig’ish

Baqlajon urug’ini yig’ishni boshlashdan oldin patlıcan pishib yetilguncha kutib turing. Baqlajon xira va rangsiz ko’rinishi kerak. Pishgan binafsha baqlajonlar sarg’ish yoki jigar rangga aylanadi, oq va yashil baqlajonlar sarg’ish rangga ega bo’ladi. Haddan tashqari pishgan patlıcan odatda qattiq va mo’rtlashadi.

Baqlajonni tilim bilan oching va go’shtni urug’lardan ajrating. Urug’larni idishga soling va pulpani yuving. Urug’larni suzib oling, ularni quritib oling va laganda ustiga yoyib, qalinligi ikkitadan ko’p bo’lmagan urug’larni quriting.

Kelgusi yil uchun baqlajon urug’ini saqlash bo’yicha maslahatlar

Agar kelgusi bahorda yashovchan urug’larni ekishni istasangiz, baqlajon urug’ini tejash bo’yicha bir qator muhim maslahatlar mavjud. Saqlashdan oldin urug’larni yaxshilab quritilganligiga ishonch hosil qiling. Ularni namlik 20 dan 40 foizgacha saqlanishi mumkin bo’lgan quyoshdan salqin joyda joylashtiring. Quritish jarayoni ikki-to’rt hafta davom etishi mumkin.

Urug’larni qish uchun kavanozga qo’yganingizdan so’ng, bankada namlik ko’payishiga e’tibor bering. Agar kavanozning terlayotganini ko’rsangiz, urug’laringiz juda nam va mog’orlanib, yaroqsiz bo’lib qolish xavfi bor. Ho’l urug’larni tejash uchun ozgina oldin silika jel kapsulalarini yoki boshqa quritgichni qo’shing. Agar ularni kavanozda saqlamaslikni tanlasangiz, urug’laringizni hasharotlardan himoya qilish usulini topishingiz kerak bo’ladi. Bu holda mustahkam zip-qulflangan plastik to’rva haqida o’ylab ko’ring, ammo urug’larning to’liq qurishini ta’minlang.

Agar siz baqlajon urug’ini qanday saqlashni o’ylab ko’rgan bo’lsangiz, endi bu juda qiyin emasligini bilasiz. Siz shunchaki ochiq changlanadigan patlıcan turlarini o’zaro changlanishdan himoya qilishingiz, urug’lar pishib yetilganda hosilni yig’ishingiz va yaxshilab quritishingiz kerak. Bu qiziqarli! Sizning baqlajon o’sib borayotgan mustaqilligingiz oldinda.

Baqlajon

Baqlajon – ituzumdoshlar oilasiga kiruvchi issiqsevar, bir yillik o‘simlik bo‘lib, uning vatani Hindiston. Baqlajonning mayda (40-60 g) mevali turlari Xitoy, Yaponiyada, yirik (150-200 g) meva­lari, Hindistonda yaratilgan.

Baqlajon mevasini eksport qilishning qulayliklari shundaki, yig‘ishtirilgan hosilni transportlarda bozorlarga yoki boshqa shaharlarga jo‘natishda pomidor yoki boshqa sabzavotlar kabi ko‘p harajat ta­lab qilmaydi, shuningdek, tez urinmaydi va sifati yo‘qol­maydi.

Baqlajon o‘simligi mexanik tarkibi yengil, unumdor, loy­qa o‘tirgan yerlarda, shuningdek, soz tuproqli va yaxshi o‘g‘itlan­gan qumloq tuproqli yerlarda, tarkibida 5% gumus bo‘lgan tuproqlarda yaxshi o‘sadi. Mexanik tarkibi og‘ir yerlar va sho‘r­langan yoki botqoqlangan yer­larda unchalik yaxshi o‘smaydi. Baqlajonning tuproq unumdorligiga bo‘lgan talabi ham katta.

Yurtimiz hududida deyarli barcha viloyatlarda baqlajonning 22 navi ekiladi.

Mamlakatimizda yetishtirilgan baqlajon mahsuloti Belorus Respublikasi, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Rossiya, Tojikiston kabi davlatlarga eksport qilinadi.

FERUZ navi

O‘rtapishar nav, o‘sish davri 110–115 kun.

Tupi yirik, baland bo‘yli.

Mevasi sharsimon, texnik yetilganda to‘q binafsharang, biologik yetilganda rangi sariq, eti och yashil, o‘rtacha tig‘izlikda, vazni 150–200 g.

Hosildorligi 35–40 t/ga.

Qayerda yaratilgan: O‘zbekiston.

2013-yil Davlat reyestriga kiritilgan.

Mamlakatimiz hududida barcha viloyatlarda ekish uchun tavsiya qilingan.

AVRORA navi

O‘rtapishar nav, o‘sish davri 110–120 kun.

Tupi yirik, baland bo‘yli.

Mevasi silindrsimon, texnik yetilganda rangi to‘q binafsha, biologik yetilganda jigarrang-sariq, eti och yashil, o‘rtacha tig‘izlikda, vazni 180–220 g.

Hosildorligi 40–45 t/ ga. Chi­rish kasalligiga chidamli, fuzarioz va vertitsillyoz kasal­liklariga chidamsiz.

Qayerda yaratilgan: O‘zbekiston.

1982-yil Davlat reyestriga kiritilgan.

Mamlakatimiz hududida barcha viloyatlarda ekish uchun tavsiya qilingan.

SURXON GO‘ZALI navi

Erta­pishar nav, o‘sish davri 98 kun. O‘simlik tik o‘suvchi, bo‘yi 70 sm. Poyasi yashil rangda, tikansiz.

Meva shakli uzun, silindrsi­mon, mevada urug‘lar miqdori o‘rtacha. Mevaning rangi qora, binafsha, tashqi ko‘rinishi sil­liq, yaltiroq. Vazni 130 g. Meva mag‘zi och yashil rangda.

Hosildorligi 75 t/ga.

Qayerda yaratilgan: O‘zbekiston.

2015-yil Davlat reyestriga kiritilgan.

Mamlakatimiz hududida barcha viloyatlarda ekish uchun tavsiya qilingan.

ZAMIN F1 duragayi

Ertapishar nav, o‘sish davri 95 kun. O‘simlik tik o‘suvchi, serbarg, zich shoxlanuv­chan. O‘simlik bo‘yi 85 sm. Poyasi yashil rangda, tikansiz.

Mevasi shakli, silindrsimon, mevada

urug‘lar miqdori o‘rtacha. Mevaning rangi qora, binafsha, tashqi ko‘rinishi silliq, yaltiroq. Vazni 160 g, mag‘zi­ning eti och yashil rangda.

Hosildorligi 110 t/ga.

Qayerda yaratilgan: O‘zbekiston.

2011-yil Davlat reyestriga kiritilgan.

Mamlakatimiz hududida barcha viloyatlarda ekish uchun tavsiya qilingan.

BARSELONA F1 duragayi

Mevasining shakli cho‘zinchoqsimon, silliq, to‘q siyohrang. Vazni 250 g, uzunligi 18-24 sm. O‘sish davri 105 kun. Hosildor­ligi gektaridan 2013-2014-yillarda Chinoz nav sinash stan­siyasida 60,5 t/ga, Mingbuloq nav sinash stansiyasida 53.5 t/ ga ni tashkil etgan. Yuqori hosildor, yangiligicha isteʼmol qilish­ga va qayta ishlashga mo‘ljallangan, kasalliklarga chidam­li, transportda tashishga qulay va fermer xo‘jaliklarida ekishga tavsiya etiladi.

Qayerda yaratilgan: Ispaniya davlatining “Similos fito” firmasining duragayi.

2015-yil Davlat reyestriga kiritilgan

Mamlakatimiz hududida Na­mangan, Surxondaryo va Toshkent viloyatlarida ekish uchun tavsiya qilingan.

AHET F1 duragayi

Mevasining shakli uzunchoq, rangi to‘q siyohrang, silindrsimon. Vazni 190 g, uzunligi 17-18 sm.

Hosildorligi 2007-2008-yillarda Toshkent nav sinash uchastka­sida gektaridan 37,0 t. O‘cish davri 100 kun. Yangiligicha isteʼmol qilishga va qayta ishlashga mo‘ljallangan, kasalliklarga chidamli, transportda tashish uchun qulay va fermer xo‘jaliklarida hamda dala hovli va aholi tomorqasida ekishga tavsiya etiladi.

Qayerda yaratilgan: Gollandiya davlatining “Nunems” firma­sining duragayi.

2009-yil Davlat reyestriga kiritilgan.

Mamlakatimiz hududida Toshkent viloyatida ekish uchun tavsiya qilingan.

POMA F1 duragayi

Meva shakli uzunchoq-silindrsimon, rangi to‘q siyohrang. Vazni 245 g, uzunligi 20-24 sm.

Hosildorligi 2008-2009-yillarda Toshkent nav si­nash uchastkasida gektaridan 46,5 t. O‘sish davri 110 kun. Yangiligicha istemol qilishga va qay­ta ishlashga mo‘ljallangan, kasalliklarga chidamli trans­portda tashishga qulay va fermer xo‘jaliklarida ekishga tavsiya etiladi.

Qayerda yaratilgan: Yaponiya davlati­ning “Sakata” urug‘chilik kompa­niyasining duragayi.

2010-yil Davlat reyestriga kiritilgan.

Mamlakatimiz hududidaAndijon, Namangan,Farg‘ona va Toshkent viloyatlarida ekish uchun tavsiya qilingan.

PANTERA F1 duragayi

Meva shakli ovalsimon-silindrsimon, rangi to‘q qora. Vazni 210 g, uzunligi 15-17 sm. O‘sish davri 125 kun.

Hosildorligi 2010-2011-yillarda Toshkent nav sinash uchastkasida gek­tardan 44,0 tonnani tashkil etgan. Yuqori hosildor, yangiligicha isteʼmol qilishga va qay­ta ishlashga mo‘ljallangan, kasalliklarga chidamli, trans­portda tashishga qulay va fermer xo‘jaliklarida ekishga tavsiya etiladi.

Qayerda yaratilgan: Fransiya davlatining “Vilmorin” firmasi­ning duragayi.

2012-yil Davlat reyestriga ki­ritilgan.

Mamlakatimiz hududida barcha viloyatlarda ekish uchun tavsiya qilingan.